Sarılık Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Geçer? Bitkisel Tedavisi

Sarılığı Tanıma ve Anlama Kılavuzu, Temel Bilgiler

Günümüzde en sık rastlanılan semptomlardan bir tanesi sarılıktır. Sarılık hastalığı, bebeğin gözünden, derisinden ve hatta mukozalarından bile rahatlıkla anlaşılabilir. Ancak tek bir hastalığa işaret etmez. Aksine vücutta yer alan bir hastalığın belirtisidir. Birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Sarılık Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Kandaki bilirubin değerlerinin artması sonucunda deri ve göz aklarının sarı renk alması durumudur. Kanda yer alan bu madde, normal şartlar altında karaciğer tarafından suda eriyebilen bir hale dönüştürülür. Ancak bu dönüşüm esnasında bazen karaciğerde meydana gelen çeşitli değişimler bilirubin maddesinin erimesine engel olabilir. Ayrıca bağırsağa geçiş sırasında da sarılık meydana gelebilir.

Tıp dilinde “Hepatit B” veya “ikter” olarak da isimlendirilen sarılık, farklı şekillerde ortaya çıkabilir. En bilinen çeşitleri hemolitik, obstrüktif, hepatik ve yenidoğan sarılığıdır.

• Hemolitik Sarılık: Kandaki alyuvarları tahrip ettiği için vücuttaki safra direkt olarak kana karışır. Hastanın idrarı normaldir. Ancak büyük tuvaleti ise koyudur.
• Obstrüktif Sarılık: Safra kanallarının tıkanması en belirgin nedenidir. Göz aklarında başlayan sararma, yavaş yavaş yüz ve boyun bölgesinden vücudun diğer bölgelerine yayılır. Ciltte kızarıklar meydana gelebileceği gibi kaşıntı ve döküntü görülebilmesi de normaldir. Dışkı normalden daha açık renktedir, idrar rengi ise kahverengiye yakındır. Ayrıca bazı hastalarda kabızlık söz konusudur.
• Hepatik Sarılık: Virüse yol açan asıl neden karaciğer iltihabıdır. Safra kanalları tıkandığı gibi karaciğer hücrelerinde de şişme görülür. Günümüzde yetişkinlerde ve çocuklarda en yaygın görülen iltihaplanma türüdür.
• Yenidoğan Sarılığı: Daha çok yenidoğan bebeklerde görülür. Yeni doğan bir bebekte olması gereken bilirubin değeri 1-2 mg/ dL oranındadır. 5-8 mg/ dL olması durumunda sarılığın baş ve boyun kısmın yayıldığı düşünülebilir. Hekim, 5-8 mg/dL arasında ölçüm yaparsa, bebekte sarılık başlangıcı olduğunu söyleyecektir.Ancak 8-10 mg/ dL sarılık derecesi görüldüğünde, gövdenin üst kısmına yayıldığından, 10-16 mg/ d/L olması durumunda da kol ve bacak bölgesinde sarılık görüldüğünden söz edilebilir. 20 mg/ dL sarılık değerleri ise artık virüsün kol ve ellere kadar indiğini ifade eder.

Sarılık Belirtileri Nelerdir? Nasıl Anlaşılır?

Başlıca sarılık belirtileri şunlardır:

• Ciltte ve göz akında sararma,
• Nedensiz yorgunluk,
• Şiddetli karın ağrısı,
• Ani kilo kaybı,
• Mide bulantısı ve kusma,
• Ateşin 38-39 derece üzerinde seyretmesi,
• Dışkının açık veya daha koyu renkte olması,
• Koyu renkli idrar,
• Hastalar ateş veya karın ağrısı şikâyetlerden sarılık geçirdiğini ilk etapta anlayamayabilir. Ancak göz akında ve tendeki sarı renk değişimleri, sarılık hastalığını ortaya koyan en net belirtilerdendir. Ayrıca doktorun yapacağı fiziki muayene de sarılık teşhisi açısından önemlidir. Hekim, bu muayene esnasında hastanın sağlık sorun geçmişini de öğrenmeye çalışır. Karaciğer ve kan testleri, hastalığın teşhisinde büyük bir rol oynar.

Öncelikle kandaki bilirubin değerlerini ve kompozisyonunu ölçmek için kan testleri istenebilir. Tam kan sayımı (FBC), kan sayımı (CBC), bilirubin testi, Hepatit A, B ve C testleri bu ölçüm araçlarından birkaçıdır. Doktor karaciğer için daha derin ve kapsamlı bir tetkike ihtiyaç duyduğunda ise şu testler yapılabilir:

• Bilgisayarlı tomografi taraması (BT) ve bilgisayarlı tomografi (CAT) taraması,
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRG),
• Abdominal ultrasonografi (ultrason),
• Endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP)

Uygulanan bu kan ve karaciğer testleri sayesinde vücutta sarılık virüsünün olup olmadığı kolayca anlaşılabilir.

Sarılık Neden Olur?

Sarılık rahatsızlığının asıl nedeni bilirubin değerlerinin yüksek düzeyde ölçümlenmesidir. Ayrıca karaciğere, kan sendromuna ve safra kanallarındaki tıkanıklıklara bağlı hastalıklar da sarılığa yol açabilir.

Karaciğere Bağlı Olmayan Sarılık Nedenleri

• Akdeniz Anemisi: Talasemi olarak da bilinen Akdeniz anemisinde alyuvar yapan hücre kusurludur. Üretilen her alyuvar çabuk yıkılır ve hastada kısa sürede sarılık gelişir.
• Sıtma: Parazit, alyuvarları patlatarak yok eder. Alyuvarlar yok olduğu için de bilirubin düzeyi artar.
• Orak Hücreli Anemi: Genetik kan hastalığı olan bu anemide, alyuvarlar hemoglobin probleminden dolayı oraklaşır ve dalakta yıkılır. Dolayısıyla bu durum da bilirubin düzeyini artırır.

Karaciğere Bağlı Sarılık Nedenleri

• Gilbert Sendromu: Kan tahlillerinde rastlantısal olarak ortaya çıkan genetik bir hastalıktır. Hafif derece bilirubin yüksekliği olduğu için sadece göz akında sarılık belirtisi çıkarabilir. Zamanla geçeceği için tedavi gerektirmeyebilir.
• Alkolik Hepatitler: Uzun süreli alkol kullananlarda karaciğer hasarı nedeniyle yaşanan bir sağlık problemidir.
• Toksit Hepatitler: Vücuda alınan ilaçlar ve biriken toksinler sarılık hastalığını etki edebilir.
• Viral Hepatitler: Hepatit A, B, C ve D gibi hastalıklar direkt olarak sarılığa yol açarlar. Hastalığın teşhisinde bilirubin yüksekliği belirleyicidir.

Tıkanıklığa Bağlı Sarılık Nedenleri

• Kanser Türleri: Safra yolunda, bağırsakta veya pankreasta gelişen kanserler sarılığa yol açabilir.
• Safra Yollarında Darlık: Genellikle safra yollarından çeşitli cerrahi operasyon geçirenlerde ortaya çıkan bir durumdur.
• Kolanjit: Safra geçişini sağlayan kanalda iltihabın meydana gelmesi sarılık oluşumuna davetiye çıkarır.
• Safra Taşları: Taş ve kum gibi kalıntıların safra kanallarını tıkaması safranın bağırsaklara geçişini engeller. Dolayısıyla vücutta safra birikerek sarılığa neden olabilir.

Sarılık Nasıl Geçer? 3 Bitkisel Kür Tarifi

Sarılık tedavileri, hastalığın asıl etkenlerine ve bulunduğu evreye göre değişebilir. Anemi kaynaklı olan sarılıkta, mutlaka demir miktarının artırılması gereklidir. Demir açısından zengin besinleri tüketebilir ve doktorun reçete ettiği demir içeren ilaç takviyelerini kullanabilirsiniz. Obstrüksiyon nedenli sarılıkta, cerrahi operasyona başvurulması şarttır. Hepatit nedenli sarılık hastalıklarında ise antivirüs- steroid içerikli ilaçlar verilir ve gerektiğinde sarılık aşısı vurulur.

Sarılıkta kurtulmak için doktorun önerileri mutlaka dinlenmeli ve uygulanmalıdır. Alkol tüketimi azaltılmalı ve düzenli egzersizlere başlanmalıdır. Günde 30 dakikalık egzersiz programı bile sarılıktan kısa sürede kurtulmayı kolaylaştıracaktır. Ayrıca doymuş yağ, baharat ve tuz içeren sarılığa zararlı yiyecekler tüketmemeye çalışılmalıdır.

Sarılık tedavisinde aynı zamanda bitkisel kürler ve öneriler de oldukça önemlidir. Sarılık bitkisel tedavi İbrahim Saraçoğlu ve Ömer Çoşkun gibi doktorların önerileri doğrultusunda yapılabilir.

1) Hepatit Sarılık için Maydanoz Limon Kürü

Saplı olarak 15-16 adet maydanoz, mutfak robotunda ve blenderda parçalanarak limon suyu ve su ile karıştırılır. Yapılan bu bitkisel kürü, sabah kahvaltılarından yarım saat önce aç karnına tüketebilirsiniz. 15 gün boyunca ara vermeden tüketilmeli ve 15 günün sonunda da kısa bir ara vermelisiniz.

Detaylı bilgi için: Maydanoz Limon Kürü Yapılışı ve Faydaları, Yağ Yakan, Zayıflatan Kür

2) Sarılık için Ayrık Otu Mucizesi

Sarılıkta ayrık otu kökünün büyük faydası bulunur. Ot tek başına kaynatılarak içebileceği gibi içerisine köpek otu, zerdeçal, deve dikeni, andız otu kökü gibi bitkiler de karıştırılabilir. Tadı acı gelirse içerisine bir tatlı kaşığı bal ilave edebilirsiniz.

3) Limon Yaprağı Karışımı

Kaynamış suyun içerisine limon yapraklarını ekleyin. Kürü 2-3 dakika daha kaynatarak büyük bir bardağa boşaltarak soğumaya bırakın. Soğuduktan sonra da afiyetle tüketin.

Sarılık için evde tedavi yöntemleri uygulayacaksanız aynı zamanda domates, kekik, turp ve papaya gibi bitkisel besinleri de sık sık tüketmeye özen göstermelisiniz.

Sarılık Olan Bebek Tedavisi Nasıl Yapılır?

Doğumun ilk 2 ile 4 günü içerisinde daha yaygın görülebilen sarılıkta öncelikle endişe edilmemeli ve bebek hemen emzirilmeye başlanmalıdır. Çünkü doğumdan hemen sonra emzirmeye başlamak bebeğin sarılık riskini azaltacak ve var olan sarılığı tedavi edecektir.

Bebekte sarılık varsa mutlaka ışıktan uzak tutulması gerekir. Çünkü ultraviyole ışınları bilirubinle tepkimeye girerek sarılık riskini artırabilir. Ancak gün ışığı alabilmesi için öğleden sonra sadece beziyle kalacak şekilde soyundurularak güneşe çıkartabilirsiniz.
Geçmişten beri en sık uygulanan sarılık bebek tedavi yöntemlerden birisi de şekerli su kürüdür. Ancak sarılık için şekerli su küründen yararlanmak istiyorsanız öncelikle doktorunuza danışmalı ve alacağınız öneriler doğrultusunda hareket etmelisiniz.

Bebekte durmadan uykuya meyil varsa, emmede azalma görülüyorsa ve beraberinde ateşi yükseliyorsa mutlaka alanında uzman bir çocuk doktoruna başvurulması gereklidir.

Sarılık Bulaşıcı mı? Sarılık Bulaşma Yolları

Tıp bilimine göre sarılığın kesin bulaşıcı olduğunun söylenmesi yanlıştır. Yani bulaşıp bulaşmayacağı, sarılığın çeşitlerine göre söylenmelidir. Bulaşan sarılık tipi viral hepatittir. Bu hepatit virüsünde, dışkı yolu ile dışarıya atılan mikrop ağız yolu ile başkalarına bulaşır. Dolayısıyla virüs taşıyıcısı olan hastalar, yemekten önce ve sonra mutlaka ellerini bol suyla yıkayarak temizlemelidir.

Ayrıca taşıyıcı olan hamilelerin virüsü doğum esnasında bebeğe de geçebilir. Kan nakli ve cinsel ilişki ise diğer bulaşma yollarına örnek olarak gösterilebilir.