Shiitake Mantarı: İmparatorların Uzun Yaşam Sırrı Mucizevi Yiyecek

Uzak Doğu’nun 3000 Yıllık Ölümsüz Gizemi

Şitaki Mantarı

Kültür mantarları arasında lezzeti ve besin değeri ile fark yaratan Shiitake mantarı sağlığa faydaları ile tüm dünyada meşhurdur. Daha çok uzak doğu ülkelerinde yetiştirilen mantar çeşidi özellikle Japonya’da sanat dalı gibi görülür. Doğal olarak shii ağacının devrik kütükleri arasında yetişen mantarın kendine has kokusu ve ayırt edici bir lezzeti vardır.

Uzak doğu ülkelerinde çok değerli olan Shiitake mantarı, imparatorların yiyeceği olarak kabul edilir ve uzun yaşamanın sırrına sahip olduğu düşünülür. Afrodizyak etkisi olduğuna inanılan mantar çeşidi geleneksel düğün yemeklerinde kullanılır. Taze tüketilebildiği gibi kurutularak da yemeklerde kullanılabilen mantarın aroması kurutulduğunda daha yoğun bir hal alır. Kurutulan mantarlar pişirilirken kaybettikleri suyu geri kazanarak taze halindeki görünümüne geri döner.

Shiitake mantarı faydaları ile mantar sevmeyenlerin bile akıllarında soru işareti oluşturan bir yiyecek! Peki, shiitake mantarı nasıl pişirilir, fiyatı ne kadar, nerede bulunur, nasıl yetiştirilir? Tüm sorularınızın cevabı alt başlıklar sizler derlendi!

Shiitake Mantarı Nedir?

• Polyporaceae ailesine ait bir bitki olan shiitake mantarı, lezzeti nedeniyle en beğenilen mantar çeşitleri arasında yer alır.
• Doğal olarak Asya kıtasının tropikal iklime sahip bölgelerinde yetişir.
• Kara orman mantarı olarak da bilinen mantar çeşidi, vücuda canlılık ve enerji verir.
• 3000 yıllık köklü geçmişe sahip shiitake mantarı günümüzde de çok sık tüketilen mantarlar arasındadır.
• Antik toplumlarda shiitake mantarının çeşitli hastalıklar için ilaç niyetine tüketildiği bilinir.
• Türkiye’de yetiştiriciliği yapılmayan mantar yurt dışından ithal edilir.
• Etli bir şapkası bulunan mantarın sapı kısa ve ince yapılıdır.
• Şapkasında çiçeğe benzeyen noktalar taşıyan mantara çiçek mantarı da denilmektedir.
• Sakıza benzer aromatik bir lezzete sahip olan mantar pişirildiğinde sarımsağa benzer tada sahip olur.
• Pişirildiği zaman orijinal rengini koruyan shiitake mantarı, meşe ağacının kendine has aromasını belirgin olarak hissettirir.
• Japonca kökenli shiitake kelimesi “güzel kokulu mantar” anlamına gelir.

Shiitake Mantarı Yetiştiriciliği: Shiitake Mantarı Üretimi Nasıl Yapılır?

• Doğal olarak Güneydoğu Asya’da nemli ve sıcak iklimlerde yetişen Shiitake mantarı, gürgen, dut, kavak, kayın, akçaağaç, meşe, kestane gibi yapraklarını döken ağaçların diplerinde, çürüyen yaprakların altında gruplar halinde yetişir.
• Dünyada yetiştiriciliği en popüler 2. mantar türüdür.
• Asya ülkelerinde ağaç kütükleri içinde kültür ortamı yaratılarak ticari olarak yetiştirilen mantar çeşidi ülkemizde hobi kitleri içinde üretilir.
• Çapı 10 santimetreden yüksek gürgen, kayın ya da meşe kütüğüne delikler açılarak Shiitake mantarı miseli dübel yardımıyla çakılır.
• Çakılı dübellerin üstüne ısıtılmış bal mumu fırça yardımı ile sürülür.
• Kütükler sulanarak devamlı nemli olmaları sağlanır. 6 ile 18 ay arasında mantarlar oluşmaya başlar.
• Kütük tamamen çürüyüp yok oluncaya kadar mantar üretimi yapılabilir.
• Shiitake mantarı için üretim sıcaklığının 20-25 derece olması ve ortalama nem oranının %60 olması gerekir.
• Shiitake mantarları taze, kurutulmuş veya öğütülmüş olarak satılabilir, tüketilebilir.
• Shiitake mantarı üretimi sonrası yalnızca açılan deliklerde yetişen mantarlar tüketime uygundur, diğer mantarlar zehirli olabilir.

Shiitake Mantarı Kalori ve Besin Değerleri

Shiitake mantarının kendine özgü aromasını yapısında bulunan Lenthionine, guanosine-5 –monophosphate ve sülfür bileşikleri verir. Fiziksel zedelenmeye karşı dayanıklılığı ile ön plana çıkan mantar buzdolabında iki hafta süre boyunca tazeliğini korur.

• 100 gram Shiitake mantarı yaklaşık olarak 33 kalori,
• 9 miligram sodyum,
• 7 gram karbonhidrat,
• 304 miligram potasyum,
• Selenyum ve 0,5 gram yağ içerir.

Mantar çeşitleri arasında en yüksek kaloriye sahip kültür mantarı olan Shiitake mantarı D vitamini, Tiamin, Riboflavin, Niasin ve B6 vitamini içerir.
Bunlara ek olarak nükleik asit türevleri, esansiyel aminoasitler ve lif içerir. Yüksek oranda protein içeren mantarın 150 gramlık miktarındaki protein değeri, 100 gram hayvansal besin ile alınan protein değeri ile eş değer niteliğe sahiptir. Bitkisel proteinin %80-90 kadarı hücreler tarafından kolayca hazmedilebilir. Selenyum deposu shiitake mantarı günlük ihtiyacınızın yarısını karşılar.

Shiitake Mantarı Faydaları Nelerdir?

• Shiitake mantarı faydaları arasında en çok bilineni bağışıklık sistemini destekleyici etkisidir.
• Tümörlü hücrelerin yok edilmesini sağlayan hücrelerin oluşumuna yardımcı olan mantar, kanser hücresi oluşumunu önler. Ayrıca kemoterapinin olumsuz etkilerine karşı vücudu korur.
• İçeriğinde yer alan antioksidan maddeler yardımıyla bağışıklık sistemini güçlendirir ve nezle, grip gibi soğuk algınlığı hastalıklarına karşı vücudu korur.
• Kan basıncını düzenleyerek tansiyonun dengelenmesine yardımcı olur ve kolesterolü düşürücü etkiye sahiptir.
• Kan şekerini düzenleyici etkiye sahiptir ve diyabet hastalığına karşı vücudu korur. Aynı zamanda kan sulandırıcı etkisi de vardır.
• Viral kaynaklı olan AIDS gibi hastalıkların tedavisini destekleyici rol oynar.
• İçeriğindeki lentinan maddesi vücutta antiviral etki yaratır. Lentinan vücutta mikroplarla savaşmada etkin rol oynayan interferon üretimini artırır.
• Lentinan maddesine ek olarak içerdiği KS-2 maddesi sayesinde kanser hücresi oluşumunu engellemeye yardımcı olur ve oluşmuş olan kanser hücrelerinin çoğalmamasında etkin rol oynar.
• AHCC denilen özel bir bileşene sahip olan Shiitake mantarı toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar ve serbest radikallerin vücut içinde oluşturabileceği hasarı önler.
• Yüksek oranda vitamin, mineral ve yararlı özel bileşen içeren mantar çeşidi metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını artırır.
• İştahı baskılar ve kilo vermeye yardımcı olur.
• Obezite riskini önemli oranda düşürür.
• D vitamini açısından zengin olan shiitake mantarı kemikleri güçlendirir.
• Yüksek lif içeriğinden dolayı sindirim sisteminin daha hızlı çalışmasına yardımcı olarak kabızlığı önler.
• Yüksek protein içeren mantar midede geç sindirilir ve uzun süre tokluk hissi yaratarak hem insülin direncini ortadan kaldırır hem de sağlıklı kilo vermeye yardımcı olur.

Shiitake Mantarı Zararları Nelerdir?

• Her bitkisel üründe olduğu gibi shiitake mantarının tüketimi için de doktora danışmak gereklidir. Özellikle kronik hastalığa ve alerjik bünyeye sahip olanlar bu mantarı doktor kontrolü altında tüketmelidir.
• Düzenli olarak ilaç kullananlar, özellikle kan pıhtılaştırıcı ilaç kullananların, mutlaka sağlık kontrolünden geçtikten sonra tüketmesi gerekir.
• İçeriğinde çok fazla özel bileşen içeren mantar çeşidi herhangi bir sağlık problemi yaşayan bünyelerde farklı etkiler yaratabilir.
• Gebelik ve emzirme dönemindeki kadınların olası alerjik duruma maruz kalmamaları için kullanmamaları ya da doktora danışarak kullanmaları gerekir.
• Böbrek ve karaciğer hastalarının Shiitake mantarı tüketimi sınırlandırılabilir.

Shiitake Mantarı Fiyatları Ne Kadar? Nerede Satılır?

• Yenilebilir bir mantar türü olan Shiitake mantarı, büyük alışveriş merkezlerinde, organik ürün satan marketlerde ve internet üzerinden organik ürün satışı yapan online mağazalardan satın alınabilir.
• Yemek için kullanılan Shiitake mantarı genel olarak taze tüketilir.
• Tıbbı yararlarından dolayı kullanılan Shiitake mantarı ise genel olarak kurutulmuş paketler halinde ya da çayı alınarak tüketilir.
• Türkiye’de doğal olarak yetişmediğinden, toplanması mümkün değildir.
• Ancak Shiitake mantarı tohumu alınarak ev ortamında yetiştirilebilir.
• Piyasada Shiitake mantarı kapsül şeklinde de bulunur.
• 1 kilogramlık paketler halinde satışa sunulan taze Shiitake mantarı fiyatı 35 lira ile 80 lira arasında değişiklik gösterir.
• Shiitake mantarı fiyatı 2019 yılında 200 gramı 13,90 liradır.
• Öğütülmüş toz halinde satışa sunulan Shiitake mantarı tozunun 100 gramı 70 lira ile 200 lira arasındadır.
• 100 gramlık poşetler haklinde satışa sunulan kurutulmuş Shiitake mantarı ise 70 lira ile 180 lira arasındadır.

Shiitake Mantarı Nasıl Pişirilir?

• Shiitake mantarından maksimum lezzeti ve faydayı alabilmek için en az 7 dakika pişirilmesi gereklidir.
• Genel olarak soğan ile kavrularak tüketime sunulan mantarı baharatlarla kavrularak makarna soslarında da kullanabilirsiniz.
• Diğer mantar çeşitlerinde olduğu gibi ızgarası, fırınlanması, tavada kızartılması yapılabilen shiitake mantarına en çok yakışan baharat biberiyedir ve sarımsakla tatlandırıldığında muhteşem bir lezzete sahip olur.
• Fırında shiitake mantarı pişirilirken üzerine zeytinyağı ve limon eklenmesi mantarın lezzetini arttıran ufak bir detaydır.
• Dilerseniz, eriyebilen peynir çeşitleriyle fırınlayabilirsiniz.
• Farklı mevsim sebzeleriyle karıştırarak zeytinyağlı hafif bir yemek hazırlayabilirsiniz.
• Çok fazla pişirildiğinde içeriğinde yer alan vitamin ve mineraller kaybolur ve ayrıca lezzeti de azalabilir.

Bonus: Uzak Doğu Mutfağını Evinize Taşıyın

Shiitake mantarı, bambu filizleri, soya filizi, istiridye sosu, nişasta, şeker, sichuan biberi, soya sosu, sarımsak ve taze soğan kullanılarak hazırlanan bambu filizli shiitake mantarları yemeği, sıra dışı lezzeti ile sofralarınıza bambaşka bir hava getirir. Kendine has mutfağı ile dikkat çeken Uzak Doğu mutfağının enfes lezzetlerinden biri olan mantar yemeğini misafirleriniz için alternatif bir seçenek olarak değerlendirebilirsiniz. Bambu Filizli Shiitake Mantarları

Kültür Mantarı Yetiştiriciliği yazımızı inceleyebilirsiniz.