Hemoglobin Nedir? Yüksekliği ve Düşüklüğü, Değeri Kaç Olmalı?

Kan Sayımı Göstergesi Hemoglobin

Kan Değerleri Hakkında Bilgiler

Hemoglobin, kanda demir molekülü içeren kırmızı kan hücrelerinde bulunan kompleks bir proteindir. Hemoglobin değerlerinin normal düzeyde olması, insan sağlığı için önemlidir. Kadınlar, erkekler ve çocuklar için farklı değerlerde seyreden hemoglobin hakkında bilmek istediğiniz tüm ayrıntıları bu yazımızda bulabilirsiniz.

Hemoglobin Nedir?

Hemoglobin, demir bakımından zengin olan ve alyuvarlarda bulunan bir proteindir. Öncelikli görevi oksijeni ve besin maddelerini vücudun bütün bölümlerine ulaştırmaktır. Hemoglobin, oksijeni akciğerlerden alarak vücuttaki tüm organlara ve dokulara taşır. Bu işlem yapılamazsa organlar görevlerini yerine getiremez.

Hemoglobinin bir diğer görevi kan hücrelerindeki karbondioksiti alıp akciğere geri götürmektir. Hemoglobinin içinde bulunan demir molekülleri ise alyuvarların şeklini korumaya yardım eden moleküllerdir. Kan tahlili sonuçlarında HGB kısaltması ile yer alan hemoglobinin düşük değerde olması kansızlık sorunun olduğunu gösterir.

Hemoglobin yapısı şu şekildedir: Demir zengini olan hemoglobinin %94’ü globin adı verilen proteinden, %4’ü de demir içeren “Hem” grubundan oluşur. ‘Hem’ ve dört ‘globin’ zincirinin birleşmesiyle hemoglobin oluşur. Hemoglobin vücutta taşıyıcı hizmeti gören kompleks bir proteindir.

Hemoglobin Yüksekliği Nedenleri, Nasıl Tedavi Edilir?

Hemoglobin yüksekliği kandaki hemoglobin seviyesinin fazla olması demektir. Hemoglobin, alyuvarlar adı verilen kırmızı kan hücrelerinin ana bileşenini oluşturan protein molekülüdür. Yukarıda belirtildiği gibi vücutta oksijen ve karbondioksit taşıma görevi yapar.

Hemoglobin yüksekliği zararları olabilecek tehlikeli bir durumdur. Dolaşım bozukluğa neden olabileceği gibi kanda pıhtı atmasına yol açarak istenmeyen durumların oluşmasına da sebep olabilir.

Hemoglobin değeri şu nedenlere bağlı olarak yükselebilir:

• Rakımlı Yerde Yaşamak: Rakım, havadaki oksijen seviyesinin düşmesine neden olan bir durumdur. Yüksek rakımlı bölgelerde yaşayanların vücudu daha rahat oksijen taşıyabilmek için hemoglobin üretimini artırabilmektedir.
• Sigara İçmek: Nedeni tam olarak bilinmemekle beraber sigara içenlerde hemoglobin yüksekliğine rastlanır. Sigara kullananların ciğerlerindeki düşük saf oksijen seviyesiyle ilintili olabileceği düşünülür.
• Kalp Rahatsızlığı: Bazı kalp hastalıkları hemoglobin seviyesinin artmasına neden olabilir.
• Vücudun Susuz Kalması: Vücut susuz kalınca hemoglobin yoğunluğu artar. Su dengesi tekrar normale dönünce de hemoglobin seviyesi azalmaya başlar.
• Kanser: Böbrek kanseri ve karaciğer kanseri gibi kanser türleri de hemoglobin seviyesinin çoğalmasına yol açmaktadır.
• Akciğer Hastalıkları: Pulmoner fibrozis ve amfizem gibi akciğer sorunları hemoglobin değeri artışına sebebiyet veren durumlardır. Vücut akciğerden yeterli oksijen alabilmek için daha fazla hemoglobin üretmeye başlar.
• Kemik İliği Hastalığı: Hemoglobinin üretim yeri kemik iliğidir. Burada oluşan bir hastalık hemoglobin seviyesini artırabilmektedir.

Nefes darlığı, yüksek ateş, halsizlik, baş dönmesi, bacaklarda gereksiz şişmeler gibi belirtileri olan hemoglobin yüksekliği tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Zihinde bulanıklık, vücutta kaşıntı, güçsüzlük, halsizlik, parmak uçlarında ve dudaklarda morarma oluşuyorsa hemen hemoglobin kan testi yaptırmak için bir doktora başvurulmalıdır. Doktor gerekli önlemleri alacaktır.

Ayrıca hasta sigara içiyorsa bırakması, susuz kalmamaya özen göstermesi ve yüksek rakamlı bölgelerde bulunmaması gerekir. Bunlara ek olarak doktor tarafından kan vermesi de önerilebilir. Yüksek hemoglobin değeri bu önlemler eşliğinde düşecektir.

Hemoglobin Düşüklüğü Nedenleri, Nasıl Tedavi Edilir?

Hemoglobin düşüklüğü farklı nedenlerle oluşabilir. Hemoglobin kan testi ile belirlenecek düşüklük oranına göre gerekli tedavi doktor tarafından düzenlenir. İlk önce yapılması gereken eksikliğe yol açan nedeni bulmaktır. Bu neden demir alımındaki eksiklikten kaynaklanıyorsa doktorlar hastaya demir ilaçları önererek sorunu gidermeye çalışır.

Vitamin eksikliğinden kaynaklanan hemoglobin düşüklüğü de olabilir. O zaman da eksik olan vitaminin takviyesi yapılarak hemoglobin seviyesi normale döndürülebilir. Bağırsaklarda oluşan bir emilim bozukluğu da eksiklik nedeni olabilir. Bu bozukluğun tedavi edilmesi gerekir ki hastaya ağızdan ilaç verilebilsin. Emilim sorunu çözülemiyorsa o zaman yapılacak şey hastaya enjeksiyon tedavisi uygulamaktır. Hemoglobin eksikliğini oluşturabilen nedenleri şöyle sıralamak mümkündür:

• Çok sık kan bağışında bulunmak
• Vücudun yeteri miktarda alyuvar üretemiyor olması
• Hamilelik ve adet dönemlerinde yaşanan kan kayıplarının fazla olması
• Virüs karşıtı ilaçların ve kemoterapi ilaçlarının kullanımı
• Talasemi, damar iltihabı ve dalak büyümesi
• Travma ve ameliyatlar nedeniyle yaşanan kan kayıpları

Kanda hemoglobin düşüklüğü tespit edilirse bir dahiliye doktoruna gitmek yapılacak en doğru iştir. Doktor gerekli testleri ve analizleri yapar. Uygulanması gereken tedavileri belirleyerek hastasına bildirir. Hemoglobin düşüklüğü tedavisi vitamin ve mineral takviyesi yapılarak giderilebilir. Ama öncelikle sorunun kaynağının tespit edilmesi gerekir.

Hemoglobin Değeri Kaç Olmalı?

Hemoglobin değeri kadın, erkek ve çocuklar için farklı değerler içerir. Yaşla ilgili olarak da değişimler oluşur. Standart olarak kabul edilen hemoglobin değerleri şu şekildedir:

• Yeni doğan bebekler: 17-22 gm/dL
• Bebek (1. hafta) 11-20 gm/dL
• Bebek (1. ay) 11-15 gm/dL
• Çocuklar: 11-15 gm/dL
• Yetişkin erkekler: 14-18 gm/dL
• Yetişkin kadınlar: 12-16 gm/dL
• Orta yaş üzeri erkekler: 12,4-14,9 gm/dL
• Orta yaş üzeri kadınlar: 11,7-13,8 gm/dL

Hemoglobin, eksikliği ve fazlalığıyla sorun yaratan bir proteindir. Yılda bir ya da iki kez tam kan sayımı ya da şeker hastasıysanız hemoglobin a1c testi yaptırarak seviyenizi kontrol altında tutabilirsiniz. Dengeli beslenen ve bağırsaklarında emilim bozukluğu olmayan kişilerin hemoglobin düşüklüğü varsa kan kaybının neden kaynaklandığı hemen araştırılmalıdır.

Hemoglobin Testi Nasıl Yapılır?

Hemoglobin testi standart tam kan sayımı tahlili içinde yapılan bir testtir. Doktorların hastalarından sıkça istedikleri tahlillerden birisidir. Koldan alınan kan örneği üzerinden işlem yapılır. Test, kan örneğindeki kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin miktarını ölçmeye yarar. Laboratuvar ortamında alyuvarlar içinden seçilen ve hemoglobin salınması adına kimyasal muamele edilecek olan kan örneği kullanılarak otomatik makinelerde gerçekleşir. Bu test, sağlık durumunuzun değerlendirilmesi açısından önem taşır.

Hemoglobin testi yapılmasını gerektiren nedenler şu şekilde sıralanır:

• Anemi tanısı koymak ve aneminin boyutlarını ölçmek
• Anemi veya polisitemi hastalığının şiddetini belirlemek
• Anemi ya da polisitemi tedavisine verilen yanıtları takip etmek
• Anemi şiddetli olduğunda kan transfüzyonuna karar vermek

Hemoglobin testi genel sağlık taraması nedeniyle yapılan tam kan sayımının bir parçasıdır. Kanama sorunu olanlar, kronik anemi ya da polisitemisi hastası olanlar için belli aralıklarla tekrarlanır.

Hemoglobin Çeşitleri Nelerdir?

Hayati önemi olan ve oksijeni vücudun her yerine taşıyan hemoglobin, insan bedeninde 3 çeşit olarak bulunur:

• Hemoglobin A
• Fetal Hemoglobin
• Hemoglobin A2

Hemoglobin Sentezi Nedir?

Hemoglobin sentezi akciğerlerden aldığı oksijeni dokulara, dokulardaki karbondioksiti de akciğerlere taşıma işini yapan organik moleküldür. Her bir hemoglobin molekülü yapısında oksijen taşıyan 4 tane +2 değerlikli demir atomu, bu atoma bağlı 4 tane hem molekülü ve her demir atomuna bağlı bir de globin molekülü bulundurur. Hemoglobinin öncelikle sentezlendiği yer kemik iliğidir. Eritrosit üretimi de burada gerçekleşir. İnsan vücudunda her gün yıkıma uğrayan hemoglobin miktarını yenilemek amacıyla 6-7 gram hemoglobin sentezi yapılır. Kandaki hemoglobin normal seviyenin üzerinde seyrediyorsa ortaya çıkan hastalığa polistemi denir.

Eğer hemoglobin normal değerlerin çok altındaysa o zaman da anemi hastalığı oluşur. Anemi yani kansızlık, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilecek bir durumdur. Kansızlık nedeninin saptanıp tedavisinin yapılması gerekir. Yaşamın devamlılığı için kan çok önemlidir. İnsan vücudundaki tüm hücreler kana gereksinim duyar. Hayatın devam edebilmesi için elzem olan glikoz, amino asit, vitamin, mineral ve oksijen kan yoluyla hücrelere ulaşır.