İbn-i Sina Kimdir? Eserleri Nelerdir?

İbn-i Sina ve Tıp İlmine Kıymetli Katkıları

Müslüman Türk bilim adamları arasında inancı ve azmi ile özel bir yere sahip olan İbn-i Sina, gerek yaşamı gerekse bilim alanında yaptıkları ile tüm dünyada derin ve anlamlı izler bırakmıştır. Orta Çağ Avrupa’sında Avicenna olarak tanınan İbn-i Sina, felsefenin temel taşı olarak kabul edilir. Ünlü bir tıp bilgini olarak tanınan İbn-i Sina dolu dolu ve mücadelelerle geçen yaşamı ve hayatı boyunca yazdığı bütün ilimleri kapsayan bir kütüphane dolusu eseri ile kendini kanıtlayan değerli bir filozoftur.

Hekimlerin hekimi olarak tanınan İbn-i Sina, tıp alanında yaptığı çalışmalarla ve özellikle Tıbbın Kanunu adlı kitabı ile ön plana çıkar. Hekimin bu eseri 700 yıl boyunca Avrupa üniversitelerinde ders kitabı olarak okutulur.

Ruh sağlığı, biyoloji, alternatif tıp, metafizik ve hastalıkların tedavisi gibi konularda makaleler ve çalışmalar yapan İbn-i Sina, günümüz tıp biliminin temel kaynaklarının oluşmasında ve tıbbın ilerlemesinde önemli rol oynar.

İbn-i Sina’nın gıdalarla ilgili fikirleri halen bugünkü alternatif beslenme tedavilerinde uygulanır. İbn-i Sina beslenme bozuklukları ile ilgili hastalıkları 1000 sene öncesinde beyan eder. Örneğin toprak yeme ile anemiyi bağdaştıran hekim nohut, yumurta, kırmızı et tüketiminin bu hastalığı önlediğini söyler.

Aynı şekilde gece körlüğü için karaciğer yenmesini öneren hekim -nitekim gece körlüğü A vitamini yetersizliğinde görülür ve karaciğer yüksek A vitamini içerir- bugün doktorların ve diyetisyenlerin önerilerinin temelini oluşturur.

İbn-i Sina’nın bin sene önce uyku zamanından beslenmeye, hareket etmekten dinlenmeye kadar verdiği tavsiyeler bugünün sağlıklı yaşam tavsiyeleri ile birebir örtüşür.

İbni Sina Kimdir?

Hekimlerin sultanı olarak tanınan İbn-i Sina kimdir? Asıl adı Ebu’l Ali el Hüseyin bin Abdullah İbn-i Sina olan hekimler hekimi, 980 yılında günümüzün Özbekistan sınırları içinde yer alan Buhara şehri yakınlarındaki Afşana köyünde dünyaya gelir. İbn-i Sina’nın babası Samanoğulları Sarayı’nda kâtiplik yapar ve İbn-i Sina 10 yaşına kadar babasından mantık, edebiyat, felsefe, doğa bilimleri, fizik, geometri ve matematik dersleri alır. 10 yaşından sonra İbn-i Sina’ya bu dersler o dönemin ünlü bilginleri arasında yer alan Natili ve Zahit İsmail tarafından verilir.

Daha 10 yaşlarında iken Kuran-ı Kerim’i ezberleyen İbn-i Sina, tıp konusunda yazılan o dönemin tüm kitaplarını okur. Daha çok tıp ve felsefe alanlarında tanınmasına rağmen İbn-i Sina hemen hemen tüm bilim dallarında fikir sahibidir. İbn-i Sina Türk mü, sorusu onunla ilgili en sık sorulardan biridir. İbn-i Sina Buhara’da doğmuş olmasına rağmen Türk kökenlidir. Bazı kaynaklarda İbn-i Sina İranlı olarak da geçmektedir.

İbni Sina Hayatı Hakkında Bilgiler

Zekası, çalışkanlığı ve ilme duyduğu bitmek bilmeyen merakı ile fark yaratan İbn-i Sina hayatı boyunca çok ünlü ilim adamlarından çok iyi bir eğitim alır. Kuşyar adlı bir hekimden tıp eğitimi alan İbn-i Sina bilgi açısından 14 yaşına geldiğinde tüm öğretmenlerini geçmeye başlar. İbn-i Sina özellikleri ile matematik, edebiyat, felsefe ve tıp alanlarında yüksek bilgi birikimine sahip olur. 16 yaşında tıp konusunda kendini mükemmelleştiren İbn-i Sina yeni tedaviler geliştirmeye başlar. 19 yaşında İbn-i Sina hekim unvanı alır ve ücretsiz olarak hasta tedavi etmeye başlar.

O dönemde Samani kralı Nuh bin Mansur’un hastalığını tedavi ederek kral tarafından Buharada’ki kitaplığı kullanma izni verilir. Buradaki zengin kütüphane ile bilgilerini derinleştiren İbn-i Sina, 21 yaşında dönemin en ünlü hükümlerinden biri haline gelir.

Samani hanedanlığının sona ermesi üzerine Buhara’dan Harzem’e geçen İbn-i Sina düzensiz yaşamı ile Gazneli Mahmud’u kızdırır ve Harzemden ayrılır. Belh, Horasan, Rey, İsfahan ve Hamedan’da bir yandan gezginlik, bir yandan tıbbi tedaviler ve bir yandan da kütüphanelerde zaman geçiren İbn-i Sina son 10 yılını Hamedan’da Ebu Cafer’in hizmetinde geçirir.

Peki, İbn-i Sina neden öldü? Hamedan seferinde kolik atağına yakalanan İbn-i Sina önerilen tedavileri uygulamaz ve kendisini kadere teslim ederek Ramazan aynında 57 yaşında yaşama veda eder. Ölüm döşeğinde iken tüm mallarını yoksullara dağıtan İbn-i Sina, tüm kölelerini de azat eder.

İbni Sina Eserleri Nelerdir?

Hemen hemen her ilim alanında eserler yazan İbn-i Sina özellikle filozof olarak ün kazanır. Hatta İbn-i Sina’nın Ortaçağ Avrupa’sında Latinceye çevrilen eserleri Avicennism denilen bir akım yaratır.

17’si tıp alanında olmak üzere 160’ın üzerinde İbn-i Sina kitapları bulunur.

İbn-i Sina eserleri arasında El-Şifa, Al-Kanun fi’t- Tıp ( Tıp Kanunu), El-Necat ve El-İşarat ve Tenhibat başı çeker. İlk Latinceye çevrilen kitapları Metafizik ve Kitab el-Nefs’tir. İbn-i Sina şifa kitabı ortaçağda Sufficientia olarak bilinen, mantık, psikoloji, tabi bilimler, metafizik ve fiziği de içeren on sekiz bölüme sahip geniş kapsamlı bir eserdir.

İbn-i Sina hayatı ve eserleri arasında özel bir yere sahip olan El Hikmet’ül Aruziye, hekim tarafından 21 yaşında sarayda geçirdiği ve kütüphaneden öğrendiği tüm ilimleri içine toplayan bir eserdir. Gezgin bir hayat sürdüğü dönemlerde dört ay zindanlara atılan İbn-i Sina El Hidayet kitabını yazar. Yine zindanlarda ortaya çıkan İbn-i Sina eseri Haya bin Yakman ve Kulunç, ileride Robinson Cruise adlı esere esin kaynağı olur. İbn-i Sina ve eserleri halen güncelliğini koruyan bilgileri ile tıp dünyasına yön vermektedir.

İbni Sina Buluşları Nelerdir?

İbn-i Sina yaptığı çalışmalar ile bugünün tıp dünyasının temellerini atar. Kanın besinleri taşıyan bir sıvı olduğu fikrini ileri süren İbn-i Sina, şeker hastalığını idrardaki şeker varlığı ile de kanıtlar. Ayrıca kızıl hastalığı, şarbon hastalığı ve karaciğer hastalıkları ile hepatitin keşfi İbn-i Sina buluşları arasında yer alır.

Hastalıkların birçoğunun nedeninin gözle görülmeyen mikroplar olduğunu söyleyerek ilk defa mikrobun varlığı fikrini ortaya koyan İbn-i Sina hacamat tedavisini ilk defa yapan hekimdir.

O dönemde yapılan İbn-i Sina tedavileri halen uygulanmaktadır. İbn-i Sina icatları arasında en çok dikkat çeken ise yapılan ameliyatlarda ilk defa uyuşturucu kullanılmasıdır.

İbni Sina Felsefesi Nedir?

İbn-i Sina ünlü bir düşünür olarak İslam Felsefesi’nde özel bir yere sahiptir. Razi’nin deneyciliğini ve Farabi’nin akılcılığını sentezleyerek kendi felsefesini oluşturan İbn-i Sina, aklın ilkeleri ile deneylerin birbirlerini bütünlediklerini ve yaşantıyı oluşturduklarını savunur. Bu bütünleşmede gözlemin ayrı bir yeri olduğunu da belirten İbn-i Sina bilginin gelişebilmesi için gözlem, deney ve aklın aynı derecede önem taşıdığını söyler.

Hayatı boyunca felsefe alanında akılcı bir yol izleyen İbn-i Sina tıp alanında deneyci, doğa bilimlerinde ise gözlemci kişiliğini ortaya koyar.

İbn-i Sina felsefesi bilimleri üçe ayırır:

• Maddeden tamamen ayrılan metafizik ve mantık bilimlerini içeren yüksek bilimler.
• Maddeye bağlı bilimler, tabiat bilimleri içeren aşağı bilimler.
• Maddesinden ancak ve ancak zihinde ayrılan matematik içeren orta birimler.

Felsefeyi Aristo gibi kuramsal felsefe ve eylemsel felsefe olarak ikiye ayıran İbn-i Sina’ya göre, kuramsal felsefede tabiat felsefesi, metafizik ve matematik felsefe vardır. Bu felsefe eylem içermez, bilgi ile mümkün olur. Eylemsel felsefe ise hem bilgiye hem de eyleme dayalıdır.