Esans - Nefis Yemek Tarifleri

Esans Nedir? Esansiyel Yağlar ve Özellikleri

İçindekiler

Kokunun Özü Esanslar Hakkında Her Şey

İnsanlık tarihinin ilk dönemlerinden beri güzel kokmak, hep çok önemli olmuştur. Çiçeklerden ve doğadan esinlenerek güzel kokular elde edilmeye çalışılmış ve sonunda bugünün parfümlerine kadar ulaşılmıştır. Fakat esans ile parfüm birbirinden farklı şeylerdir. Bu farkı anlamak ve esans yapımı hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak istiyorsanız, bu yazıyı sonuna kadar okuyabilirsiniz.

Esans Nedir?

Esansı en basit tarifiyle, koku veren ham maddelerin genel adıdır şeklinde tanımlamak doğru olur. Esans doğal maddelerden üretilmiş koku zerreleridir. Doğadan alınan kaynaklarla oluşturulur. Parfüm ise laboratuvar ortamında yaratılan ve doğal ham maddenin benzeri olan kokudur. Yani yapaydır.

Esans, doğada var olan kokunun özüdür, birebir aynısıdır. Esans üretimi Orta Asya, Mezopotamya ve Mısır medeniyetlerine kadar uzanan, tarihi geçmişe sahiptir. İnsanların güzel kokularla ilgilenmesi, tarihte ilk olarak olarak dini törenlerinde yaktıkları kokulu ağaç ve bitkilerle başlamıştır. Ardından hoş kokulu bitki ve ağaç dallarını suya batırıp vücutlarına sürmeyi keşfetmişler, böylece ilk esans kokusu hayata geçmiştir.

Yapılan ilk esanslar, Fenikeli gemiciler, tüccarlar tarafından Akdeniz ülkelerine götürülerek yayılmıştır. Orta Çağ’da İran ve Arabistan’da da esans yapımı çok gelişmiş olup bölgeye gelen Haçlı Ordusu askerleri, doğunun esans yapma sanatını öğrenerek Avrupa’ya götürmüşler ve batıda tanınmasını sağlamışlardır.

Avrupa’nın esansla tanışmasından sonra Fransa’da, Kral XIV. ve XV. Louis’ler dönemlerinde esans yapımı büyük bir önem kazandı. Çok önemli bir ürün haline geldi. Bu dönemlerde başlayan esans yapımı ile bugünkü Fransa parfüm ve esans endüstrisinin temelleri atılmış oldu. Eski çağlardan beri esans yapımında kullanılan güzel kokular, tek bir kaynaktan değil birçok kaynağın birleştirilmesiyle elde edilmektedir.

Günümüz dünyasında takdir gören güzel esans kokuları da bitkiler, hayvanlar ve suni kimyasallardan elde edilmektedir. Tek bir koku kaynağına dayalı kalmadan farklı kokuların harmanlanmasıyla oluşturulur.

Esansiyel Yağlar: Esans Yağları Nasıl Elde Edilir?

Esans yağı güzel kokunun özünü oluşturan bir maddedir. Onu şöyle açıklamak mümkündür: Bazı yöntemler kullanılarak kokulu bitkilerden ya da hayvansal salgılardan elde edilen uçucu (yağ) maddelerdir. Bu maddelere esansiyel yağ (essential oil) ismi verilir. Eterik yağ veya uçucu yağ olarak da isimlendirilir.

Koku yapımında kullanılan esans ham maddeleri bitkiler ve hayvanlar olmak üzere iki ana kaynaktan sağlanır. Bir de kimyasal olarak laboratuvar ortamında elde edilenleri vardır. Bitki kökenli esansiyel yağlar, bitkilerin çiçek, yaprak, meyve, tohum, gövde ve kök gibi farklı kısımlarından elde edilir. Bitkilerin değişik kısımlarındaki koku keselerinde yer alan bu yağlar, bazı yöntemlerle çıkarılarak alkolle karıştırılır ve bitki kaynaklı esans kokusu elde edilir.

Karanfil, mimoza, yasemin, lavanta, portakal, limon, menekşe, nane ve gül, esans yapımında kullanılan çiçeklerin en başta gelenleridir. Çiçeklerde bulunan kokulu yağ, çok az oranda olduğu için doğal koku yani esans yapmak hiç de kolay olmaz. Çünkü iki bin kilogram gül yaprağından, sadece yarım kilogram gül esansı elde edilebilir.

Hayvansal kaynaklardan elde edilen esanslar, ikinci doğal ham madde grubudur. Misk keçisi, misk kedisi, amber balığı ve kunduz, bu amaçla kullanılan hayvanlardan birkaç tanesidir. Bu hayvanların vücutlarındaki bazı bezlerde bulunan uçucu yağlar, farklı yöntemlerle alınarak esans yapımında kullanılır. Hayvansal kökenli esanslar, çoğunlukla hayvanların vücut salgılarından elde edilir.

Esans Çeşitleri Nelerdir?

Esans çeşitleri üretildikleri ham maddeye göre çeşitlilik kazanır. Bitki kökenli olan esanslar, hayvani kökenli olanlar ya da kimyasal bileşenlerle yapılanlar olmak üzere çeşitlendirilir. Bunlar da içerdikleri özellikler nedeniyle kendi aralarında çeşitlilik kazanırlar. Oryantal esanslar, odunsu esanslar, çiçek esansları, alkollü ve alkolsüz esanslar, meyve esansları gibi birçok esans çeşidi vardır.

Gıda ürünleri için kullanılan esanslar da mevcuttur. Bitkilerin çiçek, meyve, gövde, sap, tohum, yaprak ve köklerinden elde edilen esanslar, sundukları kokularla esans çeşitlerinin oluşmasına olanak tanırlar. Bazı esanslar ise hem bitki hem de hayvani ham maddelerle üretilerek farklı esans karışımları oluştururlar.

Oryantal esanslar çoğunlukla amber, misk, sümbülteber gibi kışkırtıcı ve biraz da ağır kokuların karışımı ile elde edilir. Doğunun gizemini barındıran kokulardır. Romantik hisler uyandıran bu kokular dünyaca ünlü parfümlerde de sıkça kullanılır.

Çiçek esansları ise daha hafif kokulardan elde edilen günlük kullanıma uygun kokulardır. İnsana canlılık ve tazelik sunar, ilkbahar havasını taşıyan bu kokular, genellikle limon çiçeği, portakal, bergamot gibi narenciye ürünlerinden elde edilir. Yenilenme hissi veren kokular ise orman bitkilerinin kokularını taşıyan esanslardır. Günün her anında keyifle kullanılabilirler.

Esans Nerede Kullanılır?

Esans oldukça değerlidir. Doğadan alınan ham maddeler ile üretildikleri ve gerçek kokuları taşıdıkları için değerlidirler. Doğal kaynaklarla esans elde etmek çok fazla ham madde gerektirdiği için esans fiyat seçenekleri, kimyasal olarak hazırlanan kokulara ve parfümlere göre daha pahalıdır. Esans yapılırken bitkilerin çiçek, meyve ve kök kısımlarında bulunan kokulu uçucu yağlar, % 96’lık alkolde çözündürülür. Elde edilen bu çözelti damıtılarak esans haline getirilir. Tüm bu uğraşılar da onu değerli kılar.

Tıpkı parfümler gibi onlar da içerdikleri koku özelliklerine göre günün farklı zaman dilimlerinde kullanılırlar. Gıda sektörü için hazırlanan esanslar ise genellikle tatlılar, pastalar ve bazı özel yemek çeşitleri için kullanılır. Gece ve gündüz kullanılan esans çeşitleri farklılıklar gösterir. Alkole ya da bitkilere karşı alerjisi olmayanlar için esans cilt uyumunda bir sorun yaşanmaz. Çünkü esans yapımında kullanılan ham maddeler doğal ürünlerdir.

Esansın her zaman az oranlarda sürülmesi önerilir çünkü kokusu oldukça yoğundur. Bilekler ve boyun gibi nabız bölgeleri, kullanım için en uygun yerlerdir. Bu uygulama sayesinde koku, beden hareket ettikçe etrafa yayılır. Ağır kokulu esansların geceleri kullanımı daha doğrudur. Gün içinde kullanılacak esansların ise daha hafif ve yumuşak kokulu çiçeklerden seçilmesi uygun olacaktır.

Esans Nerede Satılır? Fiyatları Ne Kadar?

Esans üretimi yapan birçok marka vardır. Alkollü ve alkolsüz olarak üretilen esanslar, bu firmalar aracılığıyla mağazalarda ya da internet ortamında satışa sunulur. Parfüm üretimi yapan firmalar da esans üretebilmektedir. Esans, bazı kimyasal yöntemler kullanılarak doğal maddelerden elde edilen kokulu, genellikle yağlı bir yapı taşıyan, pahalı bir sıvıdır. Bu nedenle esans fiyat seçenekleri değişim gösterir. Markasına, üretildiği ham maddeye ve esans şişesi özelliğine göre değişen fiyatlar taşır. Fakat uygun fiyatlı bir ürün değildir. Çok değerli parfüm markalarıyla eş değerde fiyatlar taşır.

Yukarıda anlatılan yöntemler ve ham maddelerle yapılmış esansları, uygun fiyat aralıklarında almak mümkün değildir. Esanslar genellikle küçük ve şık esans şişesi ile satılır. Şişesinin korunaklı olması önemlidir. Çünkü esanslar uçucu yağlar ile üretildiği için kolayca uçar. Bu nedenle esans şişelerinin, çok iyi kapanan bir kapakla muhafaza edilmesi gerekir. Kapağı iyi kapanmaz ya da açık kalırsa, içindeki koku havaya karışıp gidecektir.

İlginç esans isimleri taşıyan kokuların şişeleri de özel tasarımlı olmaktadır. Kaliteli ve doğal ürünlerle hazırlanan esans fiyatları, ortalama söylemle, 200 TL ile 800 TL arasında değişen fiyatları içermektedir. Uygun fiyat seçeneği sunan ürünlerin, doğal esanslar olmadığını kolaylıkla anlayabilirsiniz.