Bağ Bozumu Nedir? Ne Zaman Yapılır? Bağ Bozumu Şenlikleri

Şerefine Dionysos!

Bağ Bozumu Hakkında Merak Edilen Her Şey

Hayattaki en güzel anları ve durumları kutlamak, asırlardır gelen bir kültürün parçasıdır. Osmanlı’da baharın gelişini, düğünleri, doğumları ve zaferleri kutlamak; sosyal hayatı zenginleştiren ve bereketlendiren faaliyetler olarak bilinirdi. Günümüzde de canlılığını devam ettiren bu sevinçli günler; insanları bir araya getirmektedir ve birlik duygusunu tazeler.

Festivaller ve şenlikler evrensel bir durumdur. Güzel olan ne varsa, insana mutluluk ve huzur veriyorsa bunun asırlarca devam etmesi, sosyal yaşam için önemli bir faktördür. Ülkemizde de birlik ve bereket gelmesi için yapılan bağ bozumu şenlikleri her yıl hayata renk ve canlılık katmaktadır. Bu yazımızı da toprağa duyulan minneti ifade etmek için hazırladık. Üzümlerin dalından üretime geçiş hikayesine ortak olmak için yazıyı okumaya devam edin. Çeşitli şehirlerde yapılan bağ bozumu festivallerine bu sene katılmak için çok nedeniniz olacak!

Bağ Bozumu Nedir?

Bağ bozumu üzüme duyulan bir saygının neşeye ve şenliğe dönüşmüş halidir. Üzümlerin toplanma zamanına verilen isimdir. Bütün yıl boyunca emek verilen üzüm ağaçları, yılda bir kere meyvesini verecek ve üreticilerin gelir kaynağı olacaktır. Bu sebeple, bu dönem çiftçiler için kutsal ve değerli sayılmaktadır.

Bağ bozumu, her bölgede kendi geleneksel kuralları ile yapılan ve değerli olan bir faaliyet haline gelmiştir. Bağ bozumu döneminin kıymetli olduğu yerler arasında ise Bozcaada, Edirne, Kırklareli, Urla, Elazığ, Ürgüp, Gelibolu ve Denizli yer almaktadır.

Bağ Bozumu Ne Zaman Yapılır?

Bağ bozumu anlamı, üzüm bağlarının üzümsüz kaldığı dönem demektir. Ülkemizde bağ bozumu mevsimi her yerde sonbahar olsa da, üzümlerin toplanma günleri aynı değildir. Genel olarak bağ bozumu zamanı eylül ortalarından ekimin başı olabilir. Tarihin değişkenlik göstermesi, üzüm üretilen iklimlerdeki hava koşulları olmaktadır.

Üzüm bağlarına verilen bu değer yeni bir durum da değildir. Yunan mitolojisine kadar uzayan bir geçmişi vardır. Geçmişten gelen bu kültür, hızla gelişen turizm sektörü sayesinde ülkemizde daha da canlılık kazanmıştır.

Olgunlaşan üzümler, gerekli kontroller yapıldıktan sonra, bağ makası veya bağ bıçağı ile toplanır. Büyük bağlarda birçok kişinin de elbirliği ile, daldaki üzümler özenle toplanır. Üzümler şarap veya sirke yapılması için kasalarda bekletilir. Daha sonra kullanım amacına göre fabrikalara gönderilir.

Bağ Bozumu Festivali ve Şenlikleri

Bağ bozumu festivallerinin ülkemize coşkuyla kutlanmasını incelemeden önce bu festivallerin ve şenliklerin geçmişine bakmak gereklidir. Hristiyanlık öncesinde tüm Anadolu tapınaklarından yayılan bir şenlik bilinmekteydi. Eylül ayı geldiğinde her bölgede bir neşe ve eğlence söz konusuydu. Bu eğlencelerin kaynağı dalından toplanan üzümlerdi. Bu duruma Yunan döneminde de “bağ bozumu” denilirdi. Yunan Tanrısı Dionysos; bu neşeli günlerde elinde şarap ile tüm halkın eğlenmesini izlermiş. Her üzüm toplama döneminde ülkede, eğlence ve huzur söz konusu olurmuş. İşte böyle mitolojik bir geçmişi olan üzümlerin toplanması, ülkemize de getirdiği renklilik ve bereket ile bilinmektedir.

Bağ bozumu Bozcaada ile bütünleşmiş bir hale gelmiştir. İklim şartlarından dolayı bir aksilik olmadığı durumlarda, eylül ayının ilk günlerinde Bozcaada’da bir hareketlilik söz konusu olur. Neredeyse tüm evlerde hazırlık yapılmaktadır. Eski gelenekleri unutturmamak için yapılan hazırlıklar, at arabaları, pırpır adı verilen minik traktörler, hep bir ağızdan söylenen neşeli şarkılar bu şenliğe renk katan unsurlar arasında yer alır.

Çanakkale bağ bozumu festivali günümüzde Bozcaada ve Gelibolu’da büyük heyecanla kutlanmaya devam ediyor. 18 yıldır büyük bir özenle hazırlıklar yapılan şenliklere ilgi de oldukça büyük. Siz de bu şenliklere gitmek isterseniz, muhakkak kalacağınız yeri önceden ayarlayın. Zira şenlik günlerinde, adada adım atacak yer bulamayabilirsiniz.

Urla bağ bozumu festivali ise 2600 yıl öncesinden günümüze kadar gelen bir geleneğin hediyesidir. Urla’nın neredeyse tüm tarım arazilerinde üzüm bağları olduğundan bağ bozumu bu bölgede de oldukça kıymetli. Halk ve belediye iş birliği ile her yıl düzenlenen şenliklerde çeşitli yarışmalar, ürün tanıtımları ve fuarlar yapılmaktadır. Hem sosyal hem de ekonomik açıdan Urla’yı canlandıran bir şenliğe katılmayı sizler de düşünmelisiniz.

Tekirdağ’ın Şarköy ilçesinde her yıl neşe ve büyük bir heyecanla gerçekleşen Mürefte bağ bozumu şenlikleri, Trakya’ya adeta renk katmaktadır. Bu bölgede yapılan bağ bozumu turları ile Mürefte’de bulunan ilk şarap fabrikası müzesini de gezme imkanınız olacaktır. Trakya’da bir hatıranız olsun isterseniz Şarköy bağ bozumu gezisi planlarınızı, vakit kaybetmeden yapmanızı tavsiye ederiz. Eylül ayının ilk günlerinde Mürefte Mahallesi’nde, pırpırların sesine ve üzümleri toplamaya giden halkın güleryüzüne şahit olabilirsiniz.

Aynı zamanda Denizli ve Kapadokya’da bağ bozumu şenlikleri her yıl eylül ayının ilk günlerinde, sosyal yaşamı renklendirmek ve ekonomik yaşama da destek olmak amacıyla yapılmaktadır.