Laktoz Nedir? İntoleransı Nasıl Anlaşılır?

Süt Ürünleri Sonrası Gaz Sancısı Yaşayanlar Sizi Böyle Alalım:

Laktoz Hassasiyeti

İnsan yaşamında en önemli besinlerden biri olan süt, özellikle gelişme çağındaki çocuklar için vazgeçilmezdir. İçeriğindeki yüksek kalsiyum miktarı ile ön plana çıkan besin, B12, B6, B2, B1 , B3, B9, D ve A vitamini ayrıca da yüksek oranda protein içerir. Sütün içeriğinde yer alan laktoz ise karbonhidratın farklı bir formudur.

Ancak bazı bünyelerde laktozun sindiriminde problemler yaşanabilir. Süt içtikten sonra ortaya çıkan şişkinlik, gaz ve kramp gibi problemler laktoz sindirimi bozukluğundan dolayı ortaya çıkar. Dünya üzerinde yaşayan insanların neredeyse %70’inde görülen laktoz intoleransı rahatsız edici ve yaşam kalitesini düşürücü etki gösterir.

Laktoz Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Laktoz süt şekeri olarak tanınır ve karbonhidrat grubunun disakkarit bileşenleri arasında yer alır. Doğada beyaz kristal halinde bulunan glikoz ve galaktozdan meydana gelir. Memelilerin sütünde bulunur ve ayrıca da hamilelik sırasında idrarda da görülür.

Sütün kendine has aromasında laktozun da payı vardır. Anne sütünün yaklaşık %7’si inek sütünün % 4,8’i koyun sütünün %4,6’sı, keçi sütünün %4’ü laktozdan oluşur. Sakkoraza göre tatlılık derecesi oldukça düşük olan laktoz, kefir ve kımız bakterileri ile birleştiğinde fermantasyona uğrar ve süt asidine dönüşür. Sütteki laktozun laktik aside dönüşmesi sonucunda ekşime ve yoğurt oluşur.

Laktoz sentezi sonucu oluşan laktik asit bağırsak problemi olan kişilerde oldukça faydalıdır. Laktozun glikoz ve galaktoza parçalanabilmesi için kuvvetli asitlere ihtiyacı vardır. Laktoz hidrolizi diğer karbonhidratlara göre daha yavaş seyreder. Bu nedenle bağırsaklarda uzun süre kalabilir ve burada hafif asidik bir ortam yaratır. Bu ortam da kalsiyumun daha hızlı emilmesini sağlar.

Yağ metabolizması üzerinde de etkin rol oynayan laktoz karaciğerde yağ birikimini engeller ve B grubu vitaminlerin sentezinde görev alır. Laktoz ile ilgili en sık sorulan sorulardan biri de laktoz helal mi sorusudur. Laktozun haram olduğuna dair herhangi bir bilgi yoktur. Peki, laktoz uyku getirir mi? Süt içmenin uyku getirdiğine dair bilgiler doğrudur. Ancak bunun nedeni laktoz değil süte bulunan bir başka proteindir.

Laktoz İntoleransı Nedir? Nasıl Anlaşılır?

Sütte doğal olarak bulunan laktoz şekeri, bağırsak tarafından salgılanan laktaz enzimi yardımıyla sindirilir. Enzimin bebeklik döneminin 24. ayından itibaren salgılanması azalmaya başlar. Laktaz enziminin yokluğu ya da az salgılanması durumunda süte karşı hassasiyet oluşur.

Bağırsaklarda gaz, şişkinlik ve kramp ile karakterize olan laktoz intoleransı, özellikle çölyak, Chrons gibi sindirim hastalıklarında gelişebilir. Bazı antibiyotik ilaçlara karşı bağırsaklarda laktoz intoleransı gelişebilir. Yaş ilerledikçe laktaz enzimi vücutta azalır.

Ayrıca etnik kökenlerde laktoz belirtileri daha yaygın görülür. Örneğin; İspanyol, Afrika ve Asya kökenlilerde, Akdeniz ve Amerika yerlilerinde laktoz alerjisi ihtimali daha yüksektir. Laktaz enzimi vücutta az salgılanıyorsa, yoğurt ve fermente ürünlerin tüketilebilir. Ancak yok denecek kadar az miktarda ya da hiç salgılanma olmazsa süt ürünlerinde yer alan laktoz sıvı elektrolit dengesini bozabilir. Süt ve süt ürünleri tüketildiğinde kramp, ishal, şişkinlik ve gaz gibi problemler yaşanıyorsa laktoz hassasiyeti söz konusudur.

Bebeklerde gelişen intoleransa bağlı olarak laktozsuz mama tüketilmesi gerekir. Laktoz intoleransı bitkisel tedavisi için elma sirkesi, papatya çayı, pirinç çayı, zencefil ve nane çayları kullanılabilir. Laktoz intoleransına tanı koymak amacıyla laktoz testi yapılır. Açlık kan şekeri ölçüldükten sonra, laktoz içeren sıvı içirilerek ardışık kan glikoz değerleri ölçülür ve kan değerinde glikoz yükselmesi gözlenmiyorsa intolerans vardır diye tanı koyulur.

Laktozsuz Süt Nedir?

Laktoza duyarlılığı olan kişiler süt ve süt ürünlerini tüketemez. Ancak süt içeriğinde yer alan vitamin ve besin öğeleri nedeniyle vücut için önemli bir besindir. Laktoz hastalığı olanlar için özel olarak tasarlanan laktozsuz süt ve süt ürünleri, bu kişiler tarafından rahatlıkla tüketilebilir.

Sütün doğal şekeri olan laktoz normalde bağırsaklarda parçalanarak glikoz ve galaktoza ayrılır. Laktozsuz süte eklenen laktaz enzimi laktozun glikoz ve galaktoza parçalanmasını sağlar. Bu durumda laktozsuz süt normal süte göre daha tatlı olur. Parçalandığı bileşenlerin tatlılık derecesinden dolayı daha tatlı olarak algılanan laktozsuz süt, normal sütün içerdiği tüm vitamin ve mineral değerlerini aynı oranlarda içerir.

Peki, laktozsuz süt kaç kalori? Kalori açısından normal süt ile hiçbir farkı olmayan 1 bardak laktozsuz süt yaklaşık 80-120 kalori arasındadır. Laktozsuz süt kullanılarak yapılan laktozsuz yoğurt ve diğer süt ürünleri de intoleransa sahip hastalar tarafından gaz, şişkinlik gibi problemler yaşanmadan tüketilebilir.

Laktoz Nelerde Bulunur?

Laktoz sadece memelilerin sütünde bulunur. İnek, keçi, koyun ve anne sütünde yüksek oranda laktoz yer alır. En yüksek laktoz oranına sahip olan ise anne sütüdür. Yoğurt, peynir, dondurma gibi süt ürünlerinde de laktoz bulunur. Ancak en yüksek oran sade sütte yer alır.

Yoğurt içerisinde yer alan bakteriler sütteki laktozun büyük bir kısmını laktik aside çevirir. Bu yüzden yoğurt laktoz sindirimi bozulan kişiler tarafından daha rahat tüketilebilir. Ayrıca yarı katı forma sahip olan yoğurt, mideden geç sindirildiğinden dolayı mideyi yavaş bir şekilde boşaltır ve bağırsaklara laktozun yavaş yavaş gitmesini sağlar.

Süt ürünleri arasında en çok tüketilen besin ise peynirdir. Peynirin çeşidine göre içerisindeki laktoz miktarı değişiklik gösterir. Yumuşak peynir türlerinde laktoz daha yüksektir. Eski kaşar ya da keçi peyniri gibi sert peynirlerde laktoz oranı düşüktür. Laktoz intoleransına sahip olan bireylerin sert peynirleri ya da özel olarak yapılan laktozsuz peynir tüketmesi önerilir.

Laktoz Zararlı Mı?

Laktoz, intoleransı gelişmeyen kişilerde zararlı değildir. Laktaz enziminin salgılanmadığı veya yetersiz salgılandığı durumlarda laktoza karşı gelişen intolerans vücutta farklı reaksiyonlara sebep olabilir. Bu kişiler laktoz içeren besinleri tükettiğinde, kalın bağırsaktaki bakteriler laktozu parçalayamaz ve sindirilemeyen şekerler gaz yapar.

Şişkinlik gaz ve kramplara neden olan bu durum laktoz intoleransı belirtileri arasındadır. Laktoz içeren ürünlerin beslenme programından çıkarılması bu sorunların ortadan kalkmasını sağlar. Bazı kişilerde laktozun sindirimi sırasında mide bulantılarına rastlanır. Hatta bu bulantılar kusma derecesine kadar artış gösterir ve kusma sonucu boğazda tahribata yol açar.

Peki, laktoz kilo yapar mı? Bu intoleransa sahip olan kişiler süt ve süt ürünlerinden uzaklaştıklarından dolayı beslenme bozuklukları yaşayabilir. Yorgunluk, kilo kaybı, diş etlerinde kanama ve şişme, kemik ve kas zayıflıkları ve bağışıklık sisteminde zayıflık gözlenebilir.

Laktoz Diyeti Nasıl Uygulanır?

Laktoz fruktoz intoleransı olan kişiler için laktozdan kısıtlı diyet uygulanır. Tamamen laktozu uzaklaştırmak yerine çok az miktarlarda laktoz tüketilmesine izin veren laktoz diyeti, düşük miktarlarda peynir, yoğurt, puding gibi süt içeren besinler içerir.

Kalsiyumdan zengin soya sütü, badem sütü, laktozsuz yoğurt ve süt gibi laktozsuz ürünler günlük olarak tüketilebilir. Süt ve süt ürünlerinin yetersiz tüketilmesine bağlı olarak laktoz eksikliği ile birlikte birçok vitamin ve mineral kaybı da söz konusudur.

Bu yüzden yüksek kalsiyum içeren keten tohumu, ıspanak, badem, semizotu, brokoli, barbunya ve yeşil yapraklı sebzeler de laktoz diyetinde yer alır. Bunun dışında, laktoz intoleransına sahip olan kişilerin laktoz içeren bazı ilaçların kullanımında da dikkatli olmaları önerilir. Ayrıca laktoz hapı, laktoz tablet ve laktoz ilacı laktaz enzimi içerdiğinden dolayı bu hastalarda kullanılabilir.

Laktoz Alerjisine Uygun Laktozsuz Tarifler

1) Sütlü Tatlı Sevenler İçin Muhteşem Lezzet: Krem Karamel (Laktozsuz Süt ile)

Laktozsuz süt, şeker, vanilya, buğday nişastası ve un kullanılarak hazırlanan krem karamel, sütlü tatlı sevenler için mükemmel bir seçenektir. Kendine özgü karamel aroması ile damaklarda kalıcı bir lezzet bırakan tatlı, hem pratikliği hem de lezzeti ile sofralarınıza renk katar. Laktozsuz Süt ile Krem Karamel

2) Fındığın Dayanılmaz Lezzeti: Fındıklı Kek (Unsuz, Yağsız, Laktozsuz)

Yumurta, esmer şeker, laktozsuz süt, fındık ve vanilya kullanılarak hazırlanan fındıklı kek, unsuz ve yağsız olduğundan dolayı besleyici özelliği çok daha yüksektir. Laktozsuz süt kullanılarak yapılan fındıklı kek, mide ve bağırsakta şişkinlik ya da gaz yapmadan kolayca sindirilir. Ara öğünleriniz ve beş çaylarınızın vazgeçilmez lezzeti olmaya aday fındıklı keki mutlaka denemelisiniz. Unsuz, Yağsız, Laktozsuz Fındıklı Kek

3) Bağırsak Problemleri İçin: Fırında Laktozsuz Ev Yoğurdu

Laktozsuz süt kullanılarak hazırlanan fırında laktozsuz ev yoğurdu, özellikle bağırsak ve mide problemi yaşayanlara uygun bir besindir. Normal yoğurttan lezzet olarak hiçbir farkı olmayan laktozsuz yoğurt, yüksek kalsiyum ve protein içeriği ile özellikle büyüme ve gelişme çağındaki çocuklar için vazgeçilmez bir besindir. Fırında Laktozsuz Ev Yoğurdu

Laktozsuz Süt Nedir? yazımızı inceleyebilirsiniz.