Kayısı Nasıl Yetiştirilir? Türkiye’de Kayısı Nerede Yetişir?

İçindekiler

Kayısı Yetiştiriciliği: Verimli ve Pratik İpuçları

Kayısı, Prunus armeniaca olarak bilinen meyve ağacının meyvesidir ve genellikle sarı veya turuncu renkte olabilir. Kayısı meyvesi sulu ve tatlıdır; ancak kabuğunda hafif ekşi bir aroması da olabilir. Sağlık için sayısız faydası olan kayısı, bahçe ve arazisinde meyve yetiştirmek isteyenlerin tercih ettiği verimli bir türdür. Kayısı, çekirdekten yetiştirilir ve zahmetsiz şekilde büyür.

Türkiye, günlük tüketim veya kurutma amaçlı kayısı üretiminde dünyada ilk sıralarda gelir. Ülkemizde Akdeniz iklimini seven kayısı ve yetiştiriciliği hakkında ihtiyacınız olan ipuçlarını içeriğimizde derledik.

Kayısı Çekirdeği Nasıl Ekilir?

Kayısı yetiştirme aşaması kayısı çekirdeği çimlendirme işlemi ile gerçekleştirilebilir. Kayısı çimlendirme çok kolay adımlardan oluşur. O halde inceleyelim:

Malzemeler:

Kayısı çekirdekleri
Torf dolu saksı
Su
Bardak

Uygulanışı:

Kayısıları yedikten sonra çekirdeklerini ayırın ve yıkayın.
Güneşli bir yerde çekirdekleri birkaç kurutun.
Kurumuş çekirdekleri kırın ve içindeki tohumu çıkarın.
Kayısı tohumlarını 1 hafta veya en az 2-3 gün boyunca soğuk suda ve buzdolabında bekletin.
Orta – küçük ölçüde bir saksıya torf toprağı doldurun.
Toprak yüzeyine sivri tarafından çekirdekleri gömün.
Çekirdeğin tamamı değil bir kısmı toprağa gömülmelidir.
Bir pet şişenin kapağında delikler açıp çekirdeklerin üst kısmını sulayın.

Organik kayısıların çekirdekleri çimlendirmek için daha uygundur.

Kayısı Nasıl Yetiştirilir?

Kayısı çimlendirme işleminin ardından çimlenen bitkimizi daha büyük bir saksıya bahçeye aktarma ve bakım zamanı:

İklim

Kayısı ağaçları, güneşli ve sıcak iklimlerde yetişmektedir. Bol güneş ister. Kurak ilkbahar ve güneşli, sıcak yaz mevsimi yaşanan iklimlerde verim yükselir. Dikilen kayısıdan, iyi bir ürün alabilmek için gün içinde minimum 6 saat güneş ışığı alabilecekleri bir konum seçmelisiniz.

Toprak

Toprak, iyi drene olmalıdır. Gerçirgen, derin ve iyi havalanan topraklarla birlikte; ince dokulu, tınlı, tınlı kireçli topraklar uygundur. Ayrıca pH değeri 6,5 ila 7,5 arasında olmalıdır. Toprak ve güneş ışığını bu ağaca göre seçtiğinizde, kayısıdan en iyi şekilde verim alabilirsiniz. Sürekli nemli topraklar kayısı yetiştiriciliği için elverişli değildir.

Bahçe Hazırlığı

Toprağı temizleyin ve otlardan arındırmayı unutmayın. İyi bir drenaj sağlamak için toprağı elinizle gevşetin ve organik madde ekleyerek güçlendirin. Büyümesi için toprağı hazırladıktan sonra çekirdekten ya da fideden dikim yapabilirsiniz.

Bahçe ve toprak hazırlığında, tınlı, nemini tutabilen yapıdaki organik içeriği olan yüksek toprakları tercih edebilirsiniz. Bu tür topraklar, kayısı verimi artıracaktır.

Sulama

Kayısı 15-20 günde 1 sulanmalıdır; yılda 5-10 kez sulama ister ve hasatın 10 gün öncesi de sulanmış olmalıdır. Toprak geçirgenliğine göre sulama sıklığı kısalabilir ya da uzayabilir. Burada belirleyici faktör geçirgenliğin azalmasıdır.

Budama

Kayısı ağacının boyu 5 ila 5,5 metreyi geçmeyecek şekilde budanması uygundur. Yukarı büyüyen dallar kesilmeli ve dallar aralıklı olmalıdır. Sert budama ağacın ve dolayısıyla meyvenin kalitesini düşürür; sert budama yapılmaladır.

Hasat

Kayısı, 1 yıl içinde ilk meyvelerini vermeye başlar. En iyi sonucu almak için ortalama 4-5 yıl beklemeniz gerekir. Kayısılar genellikle yaz aylarında olgunlaşmaya başlar. Hasat zamanı, kayısıların rengine ve dokusuna bağlı olarak değişeceğinden ağaçları sık sık kontrol etmeniz gerekir.

Kaynak: arastirma.tarimorman.gov.tr

Türkiye’de Kayısı En İyi ve En Çok Nerede Yetişir?

Türkiye’de kayısı en çok Akdeniz iklimi görülen illerimizde yetişir. Türkiye’de kayısının meşhur olduğu iller: Malatya, Adıyaman, Afyonkarahisar, Isparta, Aksaray ve Niğde’dir. Bu iller, kayısı yetiştiriciliği için uygun iklim ve toprak koşullarına sahip olduğundan kayısı ağaçlarından yüksek verim alınır.

Malatya, Türkiye’nin en önemli kayısı üretim merkezlerinden biri olarak kaynaklarda yer alır. “Malatya Kayısısı” ünüyle bilinmektedir. Malatya’nın iklimi, kayısı ağaçlarının ihtiyaç duyduğu sıcaklık ve güneşlenme süresini sağlamak için çok uygundur. Kayısı nerede üretilir sorusu söz konusu olduğunda Malatya ve çevre illeri öne çıkar.

Malatya’da üretilen kayısının % 90’ına yakın bir kısmı Hacıhaliloğlu çeşidine sahiptir. Bu kayısı çeşidi, bölgenin en çok üretilen ve sevilen kayısı türüdür. Adıyaman, Türkiye’de önemli bir kayısı üretim bölgesidir. Burada da kayısı üretimi ve ticareti önemli bir ekonomik faaliyet olarak yapılır. Birçok aile geçimini kayısı yetiştirerek sağlar.

Ayrıca, dünyada en iyi kayısı nerede yetişir sorusunu merak edenler için de Türkiye’nin öncü olduğunu belirtmek gerekir. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada dünya kuru kayısı üretiminde 1. sırada yer alan Türkiye, kayısı gen kaynakları bakımından büyük bir potansiyele sahip olduğu ifade edilmektedir.

Kayısı Hangi Mevsimde Yetişir?

Kayısının olgunlaşması ve rengini alması için güneşe ihtiyaç duyduğunu belirtmek gerekir. Kayısının yetişmesi için ılık hava, yeterli sıcaklık, güneş gören aylar ve uygun toprak gerekir. Bu koşulları da en iyi ilkbahar sonu ve yaz ayları sağlar.

Yaz mevsimi meyvesi olan kayısının çiçeklenme dönemi ilkbaharda gerçekleşir. Çiçeklenmenin ardından meyveler dallarda oluşur. Meyveler, yaz aylarının ilerleyen dönemlerinde kızarmaya başlar, olgunlaşır ve hasat edilmeye hazır hale gelir.

Kayısıların hasat tarihi, o yılın iklim olaylarına göre değişebilmekle birlikte geç yetişen çeşitlerde 20 Haziran – 9 Temmuz aralığında; orta mevsim meyvelerinde ise 21, 30-31 Mayıs – 16, 19, 23, 26 Haziran tarihleri arasında değişebilir.

Kaynak: arastirma.tarimorman.gov.tr

Sık Sorulan Sorular

Çekirdekten Kayısı Yetişir Mi?

Evet, kayısı yetiştirmeye başlarken çekirdekten yetiştirme tekniğini kullanabilirsiniz. Fideden yetiştirmeye göre daha uzun süre sonra sonuç veren bu yöntem ile kayısı fidelerini elde edebilirsiniz. Bunun için çekirdeğin nemlenmesi, çatlaması ve filizlenmesi gerekir.

Filizlenen kayısı çekirdeği, uygun toprağa gömüldükten sonra toprağı sarması ve fide haline gelmesi için beklenir. Teorik olarak çekirdekten kayısı yetiştirmek mümkündür. Ancak diğer pratik yöntemlere göre biraz daha zahmetlidir.

Kayısı Ağacı Nasıl Yetişiyor?

Kayısı ağacı çiçeklenme, meyve oluşumu, olgunlaşma ve hasat dönemini tamamlayarak yetişmektedir. Uygun koşullar sağlandığında ve az önce belirttiğimiz öneriler uygulandığında kayısı ağacını yetiştirmek mümkündür. İyi bir güneş ışığına, uygun toprak drenajına, düzenli sulamaya, gübrelemeye ve budamaya ihtiyaç duydukları için kayısı ağacını yetiştirmek isteyenler her aşamaya dikkat etmelidir.

Kayısı Ne Zaman Ekilir?

Kayısı fidanı kasım ayının ortasında (1. ve 2. haftadan sonra) başlar. Ancak bu süre rakıma, iklim özelliklerine göre değişkenlik gösterebilir. Bazı bölgelerde nisanın son haftasında da dikime başlanabilir.

Kayısı Ağacı Kaç Yıl Sonra Meyve Verir?

Eğer kayısı fidesine gerekli bakımı yaptıysanız ve fide toprağını sevdiyse, dikimden 1 yıl sonra ilk meyvelerini vermeye başlar. Ancak yüksek verim almak ve ağacın büyümesine şahit olmak isterseniz tam verim için 4-5 sene sonrasını beklemelisiniz. Ağacın kalitesine ve toprak özelliğine bağlı olarak 5 sene sonrasında hasat edilecek kadar çok meyve görebilirsiniz.