Yemlik Otu Nedir? Faydaları Nelerdir?

Hak Ettiği Değeri Vermenin Zamanı Geldi: Yemlik Otu

Otların padişahı olarak tanınan yemlik otu, oldukça şifalı bir bitki olmasına rağmen, çok da bilinen bir ot değildir. İnsan sağlığına faydaları ile ön plana çıkan bitki, yüksek vitamin ve mineral içeriği ile dikkat çekmektedir.

Tamamen doğal olan otun taze yeşil yaprakları ve havuca benzeyen kökleri tüketilir. İstiridye tadına benzeyen kökleri ile ilgi çeken yemlik bitkisi birçok farklı yöresel yemekte ve özellikle de cacıkta kullanılır.

Bitkinin yenilebilen kökleri aynı zamanda cilt için de harici olarak kullanılabilir. Otun kök kısmında bulunan beyaz süte benzeyen sıvı cilde sürüldüğünde, sivilceleri yok edici etkiye sahiptir.

İlkbaharda yağan yağmurların ardından yeşermeye başlayan bitki özellikle kırsal bölgede yaşayan insanlar tarafından sevilerek tüketilir. Bahar aylarında çayır ve tarlalarda önlerine önlük takarak yemlik toplayan insanlara rastlamak mümkündür.

Yemlik Otu Nedir?

İskorçina familyasına ait olan yemlik otu, yaygın olarak yemeği yapılan, kökünden çiçeğine kadar her dokusu kullanılabilen şifalı bir bitkidir.

Demir ve kalsiyum mineralleri açısından zengin olan sebze B6, B2, E,A, folik asit ve C vitamini için de iyi bir kaynaktır. Genel olarak yemlik otu çiçeği sarı, pembe ve mor arası renklere sahiptir. Birçok hastalığa karşı tedavi edici etkisi ile dikkat çeken bitki, kendine has ekşimsi bir tada sahiptir.

Dağ yemlik otu, çayır yemlik otu ve tarla yemlik otu olmak üzere 3 çeşide sahiptir. Dağ yemlik otu adından da anlaşılabileceği üzere dağda yetişir ve otun en şifalı çeşididir. Çayır yemlik sulak alanlarda yetişir ve en lezzetli olan yemlik çeşididir. Yemlik pilavı çayır yemlik çeşidinden yapılır. Tarla yemlik otu ise bahçelerde özel olarak yetiştirilir.

Bitkinin en önemli özelliği ise kökünde, yaprağında ve çiçeğinde bulunan panzehir etkisidir. Bazı yörelerde yılan sokmasına karşı yaprağın öz suyu uygulanır. İçeriğindeki folik asit nedeniyle özellikle hamile ya da hamile kalmayı düşünenlere önerilir.

Yemlik Bitkisi Nerede ve Nasıl Yetişir?

Geleneksel tohuma sahip olan yemlik otu nerede yetişir? Kendiliğinden doğal olarak tarlalarda, çayırlarda ve dağlarda yetişen yemlik başta İç Anadolu olmak üzere Karadeniz’den Marmara’ya kadar ülkemizin dört bir yanında yetişir.

İlkbaharın gelişi ile birlikte mart – nisan aylarında yetişmeye başlayan bitki, yeşil renge sahip ince yapraklıdır. Yabani bir bitki olduğu için pek üretimi olmayan yemlik otu tohumu doğal olarak bitkinin kendisinden elde edilir. Yemlik tohumu ilkbahar başlarında doğrudan tarlaya 30 santimetre aralıklarla ekilebilir.

Çok yıllık bir bitki olan yemlik, yeşil sürgün verir ve sürgünleri genel olarak çiğ bir şekilde tüketilir. Sonbaharda ya da yaz aylarında hasadı gerçekleşen bitkinin ortalama hasat süresi 120 gündür. Raf ömrü uzun olan bitki serin ve kuru bir ortamda uzun süre bozulmadan saklanabilir. Satışa sunulan yemlik tohumları geleneksel ilaçsız tohumlardır. Tohumları çimlendirme saksılarına ya da kasalarına eklenen yemlik üzerine tohumun 3 katı kadar temiz torf dökülür ve hafifçe bastırılarak tohumların tutunması sağlandıktan sonra sulanır.

Tohumların filizlenebilmesi için torfun nemini kaybetmemesi gerekir. Hazırlanan üretim saksısı doğrudan güneş almayan aydınlık bir alana yerleştirilir. 22-25 derecelik sıcaklıkta ortalama 3 ile 6 hafta kadar çimlenmeye bırakılır. Çimlenen fideler bahçeye alınarak yetiştirilmesine devam edilir.

Yemlik Otu Faydaları Nelerdir?

• Yüksek oranda demir içeriğine sahip olan yemlik özellikle kansızlık problemi olanlar için önerilir.
• İçeriğinde yer alan antioksidan vitamin ve mineraller vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı direncini arttırır. Toksin maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar ve aynı zamanda vücutta biriken fazla suyun atılmasına yardımcı olur.
• A vitamini açısından zengin bir kaynak olan bitki, göz sağlığını koruyucu etkiye sahiptir. Gece körlüğü gibi göz problemlerinin tedavisini destekler.
• Yüksek lif içeriği sayesinde sindirim siteminin düzenli olarak çalışmasını sağlar ve kabızlık gibi problemlerin tedavisini destekleyici rol oynar.
• İçeriğinde yer alan fenol bileşenler iştah açıcı özelliğe sahiptir. Kilo almak isteyenler için önerilen bir besindir.
• Yüksek kalsiyum içeriği kemik ve diş sağlığının korunmasına yardımcı olur.
• B vitaminlerinden zengin olan yemlik bitkisi, saç ve tırnakların gelişimini destekleyerek sağlığını korur ve yaşanan sorunların tedavisini destekleyici rol oynar.
• Yaraların daha hızlı iyileşmesine destek veren bitki düzenli olarak tüketildiğinde cildin canlılığını korur. Ciltteki sivilce izlerini ve lekelerini tedavi edici etkiye sahip olan yemlik otu cildin pürüzsüz bir görünüm almasını sağlar.
• Kolesterolü düzenler ve kalp damar hastalıklarına yakalanma riskini minimuma indirir.
• Tansiyonu düzenlemeye yardımcı olan yemlik düzenli tüketildiğinde tansiyonu düşürür.
• Migren ağrısının tedavisindeki desteği de yemlik otunun faydaları arasında yer alır.

Yemlik Otu Nasıl Pişirilir?

Toplanan yemlik otunun çok iyi bir şekilde bol su ile yıkanması gerekir. Taze taze tüketilebilen yemlik salatalara çeşni verici olarak kullanılır. Tek başına ya da farklı otlarla birlikte kavrulduğunda muhteşem bir lezzet olan yemlik çorbası da yapılan bir sebzedir. Ayrıca otlu böreklerin ve bulgur pilavının içine de kullanılabilir.

Kavurmasının üzerine yumurta kırılarak tüketilen yemlik, genellikle çiğ olarak lavaş ekmeğin içine koyularak dürüm şeklinde de tüketilir. Kuşbaşı ya da sucuk kullanılarak hazırlanan yemlik yemeği İç Anadolu Bölgesi’ne ait oldukça lezzetli bir yemek çeşididir.

Peki, yemlik otu yemeği nasıl yapılır? Bir tencerenin içine kuşbaşı etler konulur ve suyu çektikten sonra yağ, ince ince doğranan kuru soğan ve biber eklenerek kavrulur. Daha sonra tencereye kabukları soyulan ince doğranmış domatesler eklenir. Domatesler suyunu çekince içine yemlikler doğranarak eklenir. Biraz daha kavrulduktan sonra içine süt eklenerek bir taşım daha kaynatılır. Biraz daha sıcak su eklenen yemeğe tuz eklenerek 15-20 dakika daha pişirilir.

Yemlik Otu Nerede Satılır?

Yöresel bir bitki olan yemlik kendiliğinden yetiştiği için çok fazla market, manav ve alışveriş merkezlerinde yer almaz. Genel olarak sonbahar ve yaz aylarında semt pazarlarında satışa sunulur.

Genel olarak tarla, çayır ve dağlarda yöre insanları tarafından toplanan bitkinin, bilen kişiler tarafından toplanması önemlidir. Zararlı bitkilere karıştırılabilen yemlik otu, istenmeyen durumlara yol açabilir. Kökleri beyaz havucu andıran bitkinin üretimi geleneksel tohum yöntemi ile olmaktadır.

Bitki tohumlarına ziraat ürünleri satan dükkânlardan, internet üzerinden tohum satışı yapan firmalardan ulaşılabilir. Satın alınan tohum ile her yıl aynı kalitede bitki yetiştirilmesi sağlanır. Alınan tohumların ışık ve nem almayan serin yerlerde saklanması gerekir.

Bilinen ciddi bir zararı olmayan yemlik otu, diğer tüm bitkilerde olduğu gibi aşırı tüketilmemesi gereken bir besindir. Metabolizmayı etkileyen birçok kronik hastalığın tedavisinde önemli bir rol oynadığı için fazla tüketimi bu hastalıklar için problem oluşturabilir.

Her ne kadar hamilelik ve emziklilik döneminde içerdiği folik asitten dolayı önerilse de, tüketilmeden önce mutlaka doktora danışılması gereklidir.

Ciddi kronik rahatsızlığa sahip olan tansiyon hastaları, diyabet, böbrek ve kalp hastalarının da birçok bitki de olduğu gibi yemlik tüketimlerine dikkat etmeleri büyük önem taşır.

Yemlik otunun kökünde yer alan ve oldukça şifalı olan sütümsü madde, tükürük bezlerinin çalışmasını arttırarak ağız kuruluğunu önlemeye yardımcı olur ve sindirimi kolaylaştırır.

Ancak aşırı tüketimi laksatif ve alerjik etkiye sebep olabilir.