Gluten İntoleransını Anlama Kılavuzu
Çağımızın yeni yeni tanınan hastalıklarından olan gluten intoleransı, hastalar tarafından bile tam olarak bilinmez. Gluten duyarlılığı olan kişilerin yüzde 99’unun hastalık konusunda henüz teşhis almadığı belirtilmektedir. Buğday, arpa, çavdar gibi glutenli gıdaların tüketimi ile ortaya çıkan rahatsızlık hastaları günlük yaşamı idame ettiremeyecek kadar kötüleştirse de, kişiler rahatsızlığı önemsemediği için uzun süre bu hastalıkla beraber yaşayarak sorunları hayatında tutar. Halbuki küçük değişikliklerle gluten yan etkileri ortadan kaldırılabilir.
Gluten sorunları gluten alerjisi testi ile kolaylıkla belirlenir ve uygulanan diyetler sayesinde intoleransı olan kişiler sorunsuz olarak hayatlarına devam edebilir. Her yaşta görülebilen hastalık birçok yan etki ile kişilerin hayatını zorlaştırabilir. Gluten intoleransı nedir, onunla nasıl başa çıkılır öğrenilerek yaşamı kabusa çeviren bu rahatsızlığın etkileri en aza indirilebilir.
Gluten Nedir?
Gluten bitkilerden alınan iki farklı proteinin su ile bir araya geldiğinde oluşturduğu madde olarak özetlenebilir. Glutenin ve gliadin adı verilen iki maddenin su karışımıyla oluşturduğu kıvamlı madde olan gluten proteini aklınıza gelen birçok yiyecekte yer alır.
Yulaf, arpa, buğday, çavdar gibi tahıllarda yer alan madde, tatlı birçok ürünün içinde de kıvam artırıcı olarak kullanılır. Paketli gıdalarda, sakızlarda, diş macunları, kozmetik ürünleri ve deterjanlarda bulunabilen gluten neden zararlı diye sorulduğunda cevap nettir.
Gluten aslında herkese zararlı değildir, yalnızca bazı kişilerin bu gıdaya karşı hassasiyeti vardır. Yapılması gereken gluteni günah keçisi ilan etmek değil, alerji varsa tüketimine dikkat etmektir.
Gluten Alerjisi Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Gluten alerjisi veya hassasiyeti, glutenli gıdalar yendiğinde ortaya çıkan rahatsızlıklardır. Gluten bulunmayan gıdalar ise hastalara rahatsızlık vermez.
Gluten rahatsızlığı kişinin önce günlük hayatında gözlemi ardından semptomlarla beraber hekime başvurduğunda yapılacak alerji testi ile belirlenir. Aşağıda bulunan gluten belirtileri görüldüğünde hastalar muhakkak hekim desteği almalıdır.
Gluten hastalarında iştah kaybı, kusma, mide şişkinliği ve buna bağlı olarak kilo kaybı görülür. Mide ve bağırsakta sancılar, gaz çıkarma ve sürekli huzursuzluk hastalığın belirtileri arasındadır. Gluten alerjisi olan kişilerde cilt kuruluğu, cilt derisinde kabartılar görülür. İsilik benzeri bu pütürcükler genellikle dirsek, ön kol ve kalça civarında görülür.
Egzama ve sedef rahatsızlıklarına da gluten hassasiyeti olanlarda sık rastlanır. Kabartılarda kaşınma ve buna bağlı olarak yanma, tahriş görülür.
Hastalar kendilerini sürekli yorgun, halsiz hisseder. Hastalı bağırsağa zarar verdiği, vitamin ve mineral emilimi gerçekleşmediği için kan değerlerinde eksiklikler görülür. Yorgunluk, sürekli mide sorunları ve vitamin eksiklikleri kişilerin ruh hallerinde depresif eğilimlere neden olabilir.
Vücutta kalsiyum emilimi sorunu olduğu için kemik erimesi ve diş problemleri hastalarda sık görülür. Kemik, bağ ve tendonlarda ağrıya rastlanır.
Gluten içeren ürünler tüketilmediğinde ağrılar da yok olur. Hastaların en ciddi sorunlarından biri de laktoz hassasiyetidir. Süt yağı olarak bilinen gıdaların tüketimi mide ağrısı, yanma ve şişkinlik yapar.
Glutenli Yiyecekler Nelerdir?
Mutfağımızdaki pek çok yiyecekte gluten bulunur. Son yıllarda moda olan glutensiz yiyecekler konuya ilgiyi cezbetse de gluten free gıdaları tüketim alışkanlığı ülkemizde tam olarak gelişmemiştir.
Peki, gluten free nedir? İçinde gluten içermeyen yiyecekler bu isimle kategorize edilir. Yiyecek paketlerinde de sık rastlanan bu ibare, intolerans sahibi kişilerin bu yiyecekleri tüketebileceklerini belirtir.
Her gün tükettiğimiz beyaz ekmek, makarna, kek, pasta, poğaça, hazır çorba, çoğu dondurma, soya sosu, cipsler, salam, sucuk, sosis, şekerlemeler, bisküviler, ketçap gibi birçok soslar gluten içerir.
Buğday, arpa , çavdar ve yulaf katkılı her türlü ürün (bunlar arasında un, bulgur, irmik, şehriye, kuskus kepek sayılabilir) hastalar tarafından tüketimi yasak gıdalar arasındadır. Galeta unu ile pişirilen balıklar, tavuklar ve her türlü yemek zararlıdır. Maltlı içecekler, bira, votka, cin gibi alkol mahsulleri gluten direnci olan kimseler için yasaklılar arasında yer alır.
Gluten Diyeti Nasıl Yapılır?
Gluten diyeti yapılırken mısır, pirinç, patates güvenle tüketilir. Gluten içermeyen unlar (kestane unu, nohut unu, üzüm çekirdeği unu, mısır unu), yumurta, reçel, bal, baharatlar, sirke, balık, domates, salça, kuruyemiş, et, sebzeler, meyveler, bakliyatlar, katı ve sıvı yağlar yenebilir. Gluten bulgur içinde yer aldığından esmer dahi olsa bulgur tüketilmemelidir.
Ancak glutensiz olarak özel üretilen yiyecekler tercih edilebilir. Gıda ürünleri alınırken paketleri inceleyerek “gluten free” veya “glutensiz” ibarelerine bakabilirsiniz. Gluten analizi yapılarak tüm paketlere not düşülmesi yasal zorunluluktur.
Gluten Zararları Nelerdir?
Glutenin zararı ancak alerjisi olan kişilere vardır. Sıradan bünyeler zaten gluteni sorunsuz sindirdiği için normal tüketimde herhangi bir rahatsızlık yaşamaz. Ancak çok fazla glutenli gıda alımı gluten zehirlenmesi yaşatabilir.
Gluten şişmanlığı olarak anılan popüler başlık günümüzde obezitenin en önemli nedenleri arasında yer alır. Gluten kilo yapar mı diye soranlara yanıt tüketim porsiyonu üzerinden verilir. Glutenin fazla alımı aşırı kilo olarak bünyelere geri döner, ancak dozunda ve bilinçli tüketim kişilerin sağlığı için sorun teşkil etmez.
Gluten Diyeti ve Çölyak Hastalarına Uygun Glutensiz Tarifler
Gluten diyeti yalnız gluten intoleransı teşhisli hastalara önerilmez, sağlıklı yaşam için tavsiye edilen diyet günümüzde pek çok kişinin menülerini oluşturur. Son araştırmalar gluten tiroid ilişkisini de onaylamış ve tiroid hastalarında intolerans görülme sıklığının yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Tiroid hastalarının da intolerans testi yaptırması ve glutensiz beslenmeye yönelmesi önerilirken muhakkak doktor kontrolünde tetkik ve teşhis alınması tavsiye edilir.
1) Ekmeğin En Sağlıklısı
Ekmek gluten ve bağırsak üçlüsü size hemen korku filmlerini anımsatmasın lütfen. Mayasız yapılan glutensiz ekmek intolerans sahibi hastalar tarafından bile tüketilebilir. Üstelik lezzeti klasik ekmekleri aratmaz. Glutensiz ve Mayasız Ekmek
2) Tatlı Yeme Özgürlüğü
Gluten sivilce yapar, şişkinlik oluşturur diye tatlılardan kaçanlardansanız şimdi onlarla barışma zamanı. Siz de glutensiz sufle gibi birbirinden leziz tarifleri deneyerek tatlılara sofralarınızda yer açabilirsiniz. Glutensiz Sufle
3) Çocukların Sevgilisi
Gluten alerjisi bebek ve çocuklarda da çok sık görülüyor. Ancak çocuklar yine de kurabiye sevdasından vazgeçmiyor. Gluten hastalarına kurabiye sevdirecek tarif ile çocuklarınızı sevindirebilirsiniz. Glutensiz Kurabiye
4) Misafire Sağlıklı İkram
Gluten hastalarının en büyük problemlerinden biri de lezzetli ikramlıklar olur. Glutensiz ve lezzetli hamur işleri arasında yer alan muzlu kek sizi mahcup etmeyecek. Glutensiz Muzlu Kek
5) Kahvaltıda Glutene Geçit Yok
Glutensiz krep, kahvaltıda krep isteyen ama glutenden korkanlara ilaç gibi gelir. Kreplerin yanında glutensiz şekerlemeler yenmesi gerektiği önemle vurgulanmaktadır. Glutensiz Krep
6) Hem Leziz Hem Sağlıklı
Cevizli ıslak kek görüntüsüyle acıktırmaya yeter. Glutensiz undan yapılan ve son derece sağlıklı olan hamur işi, tadıyla adeta baş döndürmektedir. Glutensiz Islak Kek
7) Çaya Misafir Varsa
Çay partilerine sağlıklı bir atıştırmalık getiren tarif, glutensiz de hamur işlerinin ne kadar lezzetli olabileceğini kanıtlar nitelikte. Glutensiz Maydanozlu Poğaça
8) Geleneksel Lezzet, Modern Tarif
Çiğ köftenin geleneksel tadını koruyarak onu glutensiz hale getiren tarif, bulgur sevdalılarını bile memnun etmektedir. Siz de deneyim, pişman olmayacağınıza eminiz. Glutensiz Çiğ Köfte
Glutensiz diyet tarifler için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
Glutensiz Beslenmek yazımızı inceleyebilirsiniz.
--
Nefis Yemek Tarifleri WhatsApp kanalı açıldı, hemen siz de katılın.
5 milyon'dan fazla kişinin takip ettiği Youtube kanalımızda videolu tariflerimizi bulabilirsiniz.
15 milyondan fazla kişinin indirdiği Nefis Yemek Tarifleri uygulaması ile 850.000'den fazla denenmiş tarif her zaman yanınızda. Hemen siz de indirin.
Blog sayfamızda sağlıklı yaşam, diyet ve kişisel bakım konularını kapsayan yazılar genel bilgilendirme amaçlıdır. Kategoride çeşitli hastalıklar için evde bitkisel çözüm önerileri, besleyici fonksiyonel gıda takviyeleri, doğal cilt ve saç bakımı maskesi tarifleri ile uygulanışları, kilo kontrolüne yardımcı diyet listeleri ve sağlıklı beslenme programları yer almaktadır. İlgili besinin, ürünün ya da diyet listesinin etkileri her bünyede değişkenlik gösterebilir. Yazı yayına alındıktan sonra, zaman içerisinde güncelliğini ve geçerliliğini yitirebilir. Sunmuş olduğumuz bilgiler hiçbir zaman doktor teşhisinin yerini tutmaz, reçete niteliği taşımaz. Bilgileri uygulamadan önce alanında uzman görüşü almanızı tavsiye eder; aksi durumda oluşabilecek yan etkilerden sitemizin sorumlu tutulamayacağını önemle hatırlatırız.
İlk yorumu sen yaz.
Yaptığın yorumlarla diğerlerine yardımcı ol.