Antioksidan Nedir? Faydaları Nelerdir?

Antioksidan Besinlerin Faydaları

Son yıllarda sağlıklı bir yaşam sürdürme ve hastalıkları önleme ile ilgili yapılan yoğun çalışmalar, birçok kavramı da beraberinde getirmiştir. Bu çalışmalar, özellikle beslenme konusunda yoğunlaşır. Beslenme ile ilgili trend konulardan biri olan antioksidan bileşenler, birçok hastalığın tedavisini desteklediği için uzmanlar tarafından yaygın olarak önerilir.

Vücut, enerji üretebilmek için doğal bir mekanizmaya sahiptir. Yağların oksidasyonu sayesinde enerji üretir. Oksidasyon olarak tanımlanan bu işlem sonrasında ortaya serbest radikal adlı bileşenler çıkar. Bir elektronunu kaybeden tek bir oksijen atomu içeren serbest radikaller, kararsız yapıda bileşenlerdir. Her atom, hayatını devam ettirebilmek için kararlı bir yapıya sahip olma eğilimindedir.

Serbest radikaller de bir elektron daha alıp kararlı yapıya sahip olabilmek için çevrelerindeki dokulardan elektron almaya çalışır ve çevre dokulardan elektron koparır. Bu da diğer dokularda tümör oluşumu, hücrelerde fonksiyon bozuklukları, mutasyon gibi zararlı etkilere neden olur.

Antioksidan Nedir?

Hava ve çevre kirliliği, sağlıksız beslenme alışkanlıkları, alkol tüketimi, sigara kullanımı, ilaçlar, patojen mikroorganizmalar, radyasyon gibi dış etkenlerden dolayı vücutta oluşan serbest radikaller, hücre ve dokulara ciddi oranda hasar verir.

Yaşlanma ile birlikte de vücuttaki serbest radikal miktarı, artabilir. Bu süreci tamamen durdurmak mümkün olmasa da süreç yavaşlatılabilir. Antioksidan bileşenler, serbest radikaller ile tepkimeye girer ve onları nötr bir hâle getirerek zararlı etkilerini yok eder. Antioksidan bileşenler, vücut içinde sentezlenebildiği gibi gıdalarla da alınabilir.

Besin maddeleri ile alınan en önemli antioksidan maddeler A vitamini, E vitamini, C vitamini, beta karoten gibi vitaminler ve çinko, selenyum gibi minerallerdir. Bunlara ek olarak flavonoidler, koenzim Q, likopen, antosiyonin, resveratrol, kateşin gibi bileşenler de antioksidan içerir.

Antioksidan içeren besinlerin tüketimi, günlük olarak alındığında vücudun ihtiyaç duyduğu antioksidan ihtiyacını karşılayabilir. Örneğin günde 250 mg ile 1000 mg arasında C vitamini,100-400 ünite arasında E vitamini ve 6 mg ile 30 mg arasında beta karoten almak yeterlidir.

Antioksidan Yiyecekler Nelerdir?

Antioksidan besinler, içeriğinde bir veya daha fazla antioksidan bileşen içeren gıda maddeleridir.

• Et ve et ürünleri
• Süt ve süt ürünleri
• Tahıllar
• Sebzeler
• Meyvelerde farklı oranlarda antioksidan bileşen bulunur.

Doğal beslenmek ve besinleri taze tüketmek, alınan antioksidan miktarını doğrudan etkiler. Antioksidanlar, sebze ve meyvelere renk veren pigmentler olarak da bilinir.

• Önemli bir antioksidan çeşidi olan E vitamini; mısır, buğday gibi tahıllar ve yeşil yapraklı sebzeler ile ayçiçeği yağı, mısırözü yağı, badem, ceviz gibi yağlı tohumlarda bulunur.
• Antioksidan bir vitamin olan C vitamini içeren besinler ise tüm sebze ve meyvelerde yüksek oranda bulunur.
• Özellikle limon antioksidan içeriği en yüksek ve mutfaklarda en çok kullanılan besinlerden biridir.
• Bir diğer antioksidan vitamin olan A vitamini içeren yiyecekler ise turuncu renge sahip kabak, kayısı, havuç, muz, somon balığı ve brokolidir.
• Flavonoid içeren sebze, meyve ve bitki çayları ile koenzim Q içeren balık ve sakatatlar da antioksidan yiyecekler arasında yer alır.

Antioksidan Meyveler Nelerdir?

Hemen hemen tüm meyveler, içerdikleri vitamin, mineral ve flavon bileşenler nedeniyle antioksidandır. Ancak, bazı meyve çeşitleri, daha yüksek antioksidan aktiviteye sahiptir:

• Acai berry olarak da bilinen akai çileği, antioksidan içeriği en yüksek meyvelerden biridir. Kilo vermeyi de kolaylaştıran meyve, bağışıklık sistemini güçlendirerek vücut direncini artırır.
• Siyah renkli bir meyve olan ahududu, yaz aylarının en sevilen meyvelerinden biridir. İçeriğinde yer alan antosiyanin sayesinde güçlü bir antioksidan özellik gösterir.
• Hem kendisi hem de çekirdeği değerli olan nar; polifenolik bileşikler, tanen ve antosiyoninler gibi antioksidan bileşenler içerir.
• Yüksek oranda C vitamini içeren böğürtlen, aynı zamanda ağız yaralarını da önler.
• Son yılların gözde meyvelerinden biri olan yaban mersini, ellagic asit bileşeni sayesinde antioksidan etki gösterir. Yazın en sevilen meyvelerinden biri olan yeşil erik içeriğindeki B ve C vitaminleri antioksidan özellik gösterir.
• Yüksek oranda C vitamini içeren çilek de önemli bir antioksidandır.
• Bu meyvelere ek olarak portakal, kiraz, armut, greyfurt, elma, şeftali, kayısı, üzüm, muz, kivi, kavun ve karpuz da antioksidan meyveler arasında yer alır.

Antioksidan Bitkiler Nelerdir?

Genel olarak tüm bitkiler, içeriklerindeki vitamin ve minerallerden dolayı antioksidan özellik gösterir:

• Son yıllarda ön plana çıkan ginkgo biloba; kulak çınlamasını, baş dönmesini ve yorgunluğu azaltan etkilere sahiptir ve aynı zamanda hafıza ve konsantrasyon yeteneğini de güçlendirir.
• Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan sarımsak, içeriğinde yer alan gallik asit ve organo sülfür bileşikleri sayesinde antioksidan özelliklere sahiptir ve kolesterolü düşürür. Ayrıca, tansiyonu da dengeler.
• Afrodizyak etkisi ile ön plana çıkan ginseng, menopoz şikayetlerini azaltır, zindelik ve canlılık verir.
• Kan dolaşımını hızlandıran üzüm çekirdeği ekstresi, içeriğindeki antioksidan bileşenler sayesinde serbest radikalleri etkisiz hâle getirir.
• Soya fasulyesi, içeriğinde yer alan daidzein ve genistein adlı antioksidan bileşenler ve fitoöstrojenler içerdiğinden menopoz semptomlarını azaltır.
• Kuarsetin ve kateşin antioksidanları içeren yeşil çay, en çok tüketilen antioksidan içecekler arasında yer alır.
• Yeşil çay ile birlikte siyah çay, kuşburnu, adaçayı, tarçın, böğürtlen, nane, zencefil zerdeçal gibi bitki çayları da antioksidan çaylar arasındadır.
• Soğan, kereviz, pırasa, lahana, içeriğinde yer alan polifenoller sayesinde özellikle kanseri önlemede etkili ve yaşlanma etkilerinin geciktirilmesinde yardımcı olur.
• Likopen açısından oldukça zengin bir bitki olan domates, kalp damar hastalıklarına karşı koruyucudur.
  İçeriğinde yer alan silmarin adlı antioksidan bileşen sayesinde karaciğeri koruyan enginar, iltihabi hastalıkların tedavisine yardımcıdır.

Antioksidan Faydaları Nelerdir?

• Toksin maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlayarak bağışıklık sistemini güçlendiren antioksidanlar, kanser hücresi oluşumunu engeller ve oluşan hücrelerin çoğalmasını önler.
• Cilt hücrelerinin elastikiyetini artırır; cildin daha parlak ve canlı olmasını sağlar. Cilt hücrelerindeki serbest radikalleri etkisiz hâle getirerek yaşlanma etkilerini azaltır.
• Beyin fonksiyonlarını artırır ve demans gibi hafıza problemlerini azaltır.
• Katarakt, makular dejenerasyon ve görme kaybı gibi göz hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
• Antiinflamatuar özelliklere sahip olan antioksidanlar, eklem ve kas rahatsızlıklarına karşı vücudu korur.
• Birkaç antioksidan bir araya geldiğinde sinir sistemini koruyarak şizofren, depresyon ve otizm gibi nörolojik bozuklukların tedavisine yardımcı olur.
• Felç, Huntingdon hastalığı (beyin hücrelerinin ölümüne neden olan kalıtsal bir beyin hastalığı), Parkinson hastalığı, Alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltır ve tedaviye yardımcı olur.
• Vücut için oldukça faydalı bir bileşen olan Omega 3, oksijene maruz kaldığında yapısı bozulur ve vücut tarafından kullanılamaz. Omega 3 antioksidan bileşenler ile birlikte kullanıldığında oksidasyona uğramaz. Bu nedenle Omega 3 takviyelerinde mutlaka antioksidan bileşenler kullanılır.
• Sebze ve meyvelerle desteklenen antioksidan diyet vücuttaki fazla suyun atılmasını sağlayarak ödemlerden kurtulmaya ve kilo vermeye yardımcı olur.

Antioksidan Vitaminler Zararları ve Yan Etkileri

Antioksidan bileşen içeren besinlerin yüksek oranda alınmasının herhangi bir zehirleyici etkisi yoktur. Ancak, takviye olarak tüketilen antioksidan vitaminler yüksek oranda kullanıldığında bazı sağlık problemlerine neden olabilir.

• Özellikle selenyum, günlük 900 mg gibi yüksek oranda tüketildiğinde toksik etki yaratabilir. Akut olarak mide bulantısı ve kusmaya neden olan selenyum yüksekliği, uzun dönemde saç dökülmelerine ve tırnak kırılmalarına neden olabilir.
• Aynı şekilde karotenoid içeren takviye kullanımı da deri renginin turuncuya dönüşmesine neden olabilir. Ancak, bu etki, sadece ciltte renk değişikliği yapar; vücuda başka herhangi bir zararlı etkisi yoktur ve karotenoid alımı kesildiğinde cilt rengi zamanla normale döner.

Detoks Nedir? Nasıl Yapılır? Faydaları Nelerdir? Detoks Tarifleri

C Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur? Faydaları Nelerdir?

Maydanoz Limon Kürü Yapılışı ve Faydaları Yağ Yakan, Zayıflatan Kür

Limonun Faydaları Nelerdir? Kabuğundan Çekirdeğine Tüm Faydaları

İbrahim Saraçoğlu Soğan Kürü Tarifi, Ne Zaman Başlanmalı?

Limon Sarımsak Kürü Nasıl Yapılır? Faydası ve Mucizevi Etkileri