Karbonhidrat Nedir?

Karbonhidratlar Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Sağlığımızı korumamızı sağlayan maddelerin başında gelen karbonhidratlar, yeterli miktarda alınmadığında vücut fonksiyonlarında bozulmalar görülür. Karbonhidratların görevleri, faydaları ve hakkında daha birçok detayı yazımızda bulabilirsiniz.

Karbonhidrat Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Karbonhidratlar, karbon, hidrojen ve oksijen atomlarından oluşan moleküllerdir. Vücutta bulunan sistemlerin düzgün çalışabilmesi için ana enerji kaynağı olarak kullanılır.

Vücudumuz, enerji ihtiyacını karşılamak için karbonhidrat kullanımı yapamazsa, gereken enerjiyi proteinleri yakarak karşılar. Bu da vücutta kas kaybına neden olur. Bu nedenle sporcular antrenmanlarından önce mutlaka yüksek miktarda karbonhidrat içeren besinler tüketirler. Böylece antrenmanda yaktıkları kalorinin kas kaybına sebep olmasını engellerler.

Karbonhidrat tüketimi, vücudun temel ihtiyaçları arasında yer alır. Yetişkinlerin günlük beslenmelerinde en az 100-125 gram karbonhidrat ihtiyacı bulunur. Kilo vermek isteyenlerin merak konusu olan “1 gr karbonhidrat kaç kalori?” sorusunun cevabı 4 kaloridir. Karbonhidrat oranı yüksek gıdaların fazla tüketilmesi, vücuda ihtiyaçtan fazla kalori yüklenmesi ve bunun sonucunda kilo alınması anlamına gelir.

Zayıflamak isteyenler, beslenmelerindeki karbonhidrat miktarını azaltırlar. Fakat vücudun ihtiyaç duyduğu miktardan daha düşük karbonhidrat alımı, kas kaybıyla zayıflamaya neden olur. Bu da vücutta sarkmalara ve sağlık sorunlarına yol açar.

Dengeli bir beslenmede karbonhidrat önemi göz ardı edilmemeli, kas yapısını korumak açısından yeterli miktarda karbonhidrat alınmalıdır. Karbonhidrat ve protein, doğru miktarlarda alındığında rahatlıkla ve sağlıklı şekilde kilo verilebilir.

Karbonhidrat Çeşitleri Nelerdir?

Karbonhidrat çeşitleri kısaca glikoz, nişasta, selüloz ve glikojen olarak tanımlanabilir. Aldığımız besinlerin içinde bulunan bu maddeler, vücut tarafından parçalanarak enerjiye dönüşür. Karbonhidratların özellikleri arasında en dikkat çekici olanı, canlılar için hem enerji kaynağı hem de yapı taşı olmasıdır.

Karbonhidratların Sindirimi Nasıl Gerçekleşir?

Besin olarak aldığımız karbonhidratın sindirimi ağızda başlar, karbonhidrat emilimi ise ince bağırsakta gerçekleşir. Karbonhidratlar aynı zamanda, bağırsak hareketlerini arttırarak sindirimin tamamlanmasına yardımcı olurlar. Sindirilen maddelerin vücuttan atılmasını yine karbonhidratlar kolaylaştırır. Faydalı karbonhidrat ve proteinler, sindirim sistemini olumlu olarak etkiler.

Sadece sindirim sistemi değil, tüm sistemler için gerekli olan karbonhidrat, hastalıkları önleyicidir. Bağışıklık sisteminin doğru çalışmasını sağlamak, karbonhidrat görevleri arasında yer alır.

Karbonhidrat Sayımı Nasıl Yapılır?

Karbonhidrat sayımı, özellikle şeker hastaları açısından ne kadar karbonhidrat alacaklarını hesaplamaları açısından önemlidir. Karbonhidrat değerleri hesaplanarak beslenmeleri düzenlenir.

Yiyeceklere yapılan karbonhidrat deneyi sayesinde karbonhidrat değerleri bulunarak tabloya işlenir. Karbonhidrat tablosu, bu değerleri gösterir ve değerlere göre beslenmeleri düzenlenebilir.

Kilo vermek isteyenlerin de başvurduğu karbonhidrat hesaplaması, karbonhidrat cetveli ile kolaylıkla yapılabilir. Alınan toplam karbonhidrat değerini sınırlandıran ve karbonhidrat rejimi olarak da adlandırılan bu diyetlerle kilo verilebilir. Fakat sağlıklı kilo vermek için daha önce de belirttiğimiz gibi dengeyi korumak önemlidir. 0 karbonhidrat diyeti ise vücudun sağlıklı enerji ihtiyacını kesinlikle karşılayamayacağı için tavsiye edilmez.

“Karbonhidrat şekeri yükseltir mi?” sorusu ise oldukça önemlidir. Karbonhidrat metabolizması, moleküllerin dönüşümünü ve görevlerini düzenler. İnsülin hormonu, karbonhidrat metabolizmasını etkileyen hormonların başında gelir. Glikozun yakılmasını ve enerji oluşmasını, enerji harcamadığında yağa dönüştürülüp depolanmasını yine insülin hormonu yönetir. Beslenmede sağlıklı karbonhidratlara yer verilmesi insülin hormonunun dengede kalmasını sağlar. Bu da şeker hastalarının günlük hayatlarını kolaylaştırır.

Karbonhidratlı Yiyecekler Nelerdir?

Karbonhidrat nelerde var diye incelediğimizde baklagiller grubundan karbonhidrat oranı yüksek olan mercimek, fasulye, soya fasulyesi, barbunya ilk akla gelen baklagillerdendir. Mercimek ayrıca fosfor, bakır, lif, protein ve manganez bakımından zengindir.

Meyve grubunda: kurutulmuş meyveler ve muz, yaban mersini, üzüm, elma, ananas, çilek, kavun, portakal, armut, kayısı, şeftali, böğürtlen gibi şeker oranı yüksek meyveleri sayabiliriz. 1 orta boy elma, 25.1 gram karbonhidratın vücuda alınmasını sağlar. 1 adet büyük boy muzun içerdiği karbonhidrat miktarı ise 27 gramdır. Bu miktar, 1 kase üzümün içerdiği karbonhidrat miktarına eşittir.

Ayrıca süt ve süt ürünleri, patates, soğan, bezelye, kabak gibi sebzeler, pirinç, arpa, bulgur, çavdar, yulaf, müsli, mısır ve bu ürünlerin unları, şekerli yiyecekler ve ekmekleri karbonhidrat içeren yiyecekler arasından örnek olarak gösterebiliriz.

Karbonhidrat Faydaları ve Zararları Nelerdir?

• Tüketilen miktara ve çeşidine bağlı olarak karbonhidratın etkileri değişebilir. Sebzeler, işlenmemiş tahıllar gibi iyi karbonhidrat kaynakları, yeterli miktarda kullanıldığında karbonhidrat faydaları vücuda olumlu etkiler sağlar:
• Fonksiyonlarınızın doğru çalışmasını sağlar.
• Hormon dengesinin korunmasına yardım eder.
• İnsülin dengesinin korunmasını sağlar.
• Açlık krizlerini engeller.
• Kas yapısının korunmasını kolaylaştırır.
• Sindirim sisteminin düzenli çalışması ve bağırsak florasının korunmasını sağlar.
• Yaşlanmayı yavaşlatır.

Şekerli ve işlenmiş gıdalar gibi kötü karbonhidrat kaynakları kullanıldığında ve aşırı miktarlarda tüketildiğinde ise, ortaya çıkan karbonhidrat zararları şöyle sıralanabilir:

• Kan şekeri dengesi bozulur. Şeker hastalığının başlamasına neden olur.
• Aşırı kilo almaya ve obeziteye neden olur.
• Sindirim sistemini bozar. Hazımsızlık, gaz problemleri ve kabızlık sorunları yaratır.
• Daha fazla şeker ihtiyacının oluşmasına bağlı olarak karbonhidrat bağımlılığı ve karbonhidrat krizi yaşanır.
• Hafızayı zayıflatır. Beyin ve sinir sisteminin fonksiyonlarını bozar.
• Ani kan şekeri değişimine bağlı olarak sinirli ruh haline neden olur.
• Yaşlanmayı hızlandırır. Aşırı şeker tüketiminin, özellikle cilt yaşlanmasında payı vardır.
• Vücudun karbonhidrat, yağ, protein dengesini bozar.
• Vücut sıvılarındaki asit seviyesinin dengesi bozulur.

Karbonhidrat Tozu Zararları Nelerdir?

Kilo vermek isteyenlerin aksine kilo almak isteyenlerin beslenmelerindeki kalori miktarını artırmaları gerekir. Yağ olarak depolanması için harcayabileceklerinden daha fazla kalori almak isterler. Bu nedenle beslenmelerine ek olarak karbonhidrat hapı ya da karbonhidrat tozu almayı tercih edebilirler.

Beslenme destekleri olarak adlandırılan bu karışımlar, doğal yollardan alınması kolay olmayan miktarda kaloriyi hızla almayı sağlar. Yine de doğal olmayan her yöntemde olduğu gibi sağlık açısından riskleri olduğunu unutmamak ve bu beslenme desteklerini dikkatli kullanmak gerekir.

Bu ürünlerin fiyatları, ürünün içeriğine ve üreticisine göre değişiklik gösterir. Hangi ürünü seçeceğinize karar verirken fiyat odaklı davranmamanızı ve güvenilir adreslerden alışveriş yapmanızı tavsiye ederiz.

Kontrolsüz satılan ve içeriği tam belli olmayan ürünler insan sağlığı açısından tehlike saçar. Kullanıcılar, tehlikenin boyutlarını göz ardı ederlerse sağlık açısından büyük zararlar görebilirler. Tercih edilen ürünün kalitesiz olması ya da fazla miktarda alınması, aşırı kilo alımına ve vücudun dengesini bozmaya neden olabilir.

Yüksek oranda karbonhidrat almak isteyenler için evde yapılan karbonhidrat içeceği tarifleri, başka bir seçenek sunar. Kilo almak isteyen kişiler, daha az riskli olduğu için bu yöntemi deneyebilirler. Hazır karbonhidrat içecekleri; karbonhidrat hapı ve karbonhidrat tozları gibi dikkatli kullanılması gereken ürünler arasındadır.

Evde hazırlanan karbonhidrat içeceklerini, yüksek karbonhidratlı meyve ve besinleri, süt, yoğurt ya da suyla makinede karıştırarak elde edilen içecekler olarak tanımlayabiliriz. Muz ve diğer meyvelerin bulunduğu sütler, pekmezli yoğurtlar bu tariflere verilebilecek örnekler arasındadır. Özellikle sporcular tarafından tercih edilen bu içeceklere de dikkat edilmeli, kan şekerini birden yükseltecek kadar yoğun şeker içeren tarifler tercih edilmemelidir.

Ayrıca karbonhidrat alerjisi olan kişilerin ise tamamen bu durumu göz önünde bulundurarak alerjilerine uygun şekilde beslenmeleri gerekir. Doktorlarına danışmadan evde hazırlanan tarifler bile kendileri için tehlikeli olabilir.