Kımız Nedir? Nasıl Yapılır? Faydaları Nelerdir? Helal Mi?

Orta Asya’nın Asırlık İçeceği Kımız

Kültür tarihinde iz bırakan birtakım unsurlar vardır. Her millet kendine has besinlerle veya soyut unsurlarla kendinden sonra gelen nesile, bir önceki tarihi hatırlatır. Asırlar boyunca devam eden kültür aktarımı sayesinde, yıllardır canlılığını koruyan ve hala dillerde dolaşan maddi ve manevi kültür ögeleri bulunmaktadır. Bu kültür ögelerinden Orta Asya ile anılan kımız içecek türünü, sizlere bu yazıda açıklamak için buradayız. Eski Türkler’in sofralarında önemli bir yere ait olan kımız hakkında, yıllardır merak edilen ne varsa cevaplamak için haydi biraz satır altına gidelim.

Kımız Nedir?

Kımız Orta Asya’nın en çok bilinen ve sıkça tüketilen milli içeceğidir. Kısrak sütünden elde edilir ve kısrak sütünün mayalanmasıyla oluşur. Kımız; ilk Türkler için öylesine değerli ve kutsal bir içecek sayılırmış ki araştırmalar sonucunda bulunan kaynaklarda, İskitler’in kımız yapan kölelerin gözlerinin bilinçli bir şekilde kör edildiği bilinmektedir. Bu davranıştaki amaç; kımız yapmanın sırrının asla bir başkası ile paylaşılmamasıdır. Bir yapan bir daha yapamasın diye böyle bir eylemde bulunmuşlardır.

Tıp tarihinin kurucusu olan İbn-i Sina; kımızın tedavi amacıyla kullanıldığını belirten ilk isim olarak tarihte yer alır. Aklınızda oluşan “Kımız ne demek?” sorusunu bu yazıdan sonra, Orta Asya’da kısrak sütünden elde edilen milli içecektir cevabı ile çözmüş olacağız.

Kımız Nasıl Yapılır?

Kımız yapmak biraz zahmetli bir süreçtir. Tam tadında kımız yapmak için, kesinlikle kısrak sütü gereklidir. Kısrak sütü içerisine bir önceki kımız eklenerek yapım aşaması başlatılır. Bazı yörelerde daha sonra da kımız yapmak için, bir miktar kımız maya amacıyla saklanır. Kısraklardan süt alımı başladığı vakitlerde, saklanan maya kımızı bu sütle karıştırılır.

Kısrak sütünün inek sütünden farkı; şeker oranının biraz daha yüksek olmasıdır. Bir inek sütüne göre kısrak sütü daha yoğun şekerli bir tada sahiptir. Kısraklar sağıldıktan sonra ılık bir haldeyken mayalama işlemi başlar. Bazı civarlarda kımız mayası amacıyla, saklanan kımız kabının alt kısmında oluşan çökelek kıvamındaki pelte kullanılır.

Kımıza lezzetini veren bir diğer unsur da kullanılan yayıklardır. Nasıl ki Türkiye’de yayık ayran tabiri varsa, Orta Asya için de kımızın yayık içinde yapılması oldukça önemlidir. Kımız yayıkları “torsuk” veya “saba” adı verilen at derisinden elde edilmiş tulumlarından oluşur. Mayalanan kısrak sütü, yayıklara eklenir ve 45 dakika kadar “bişkek” adı verilen kaşıkla harmanlanır.

Yapılan işlemlerden sonra yaklaşık 24 saat geçince gerekli mayalanma tamamlanır. Kısrak sütünün içinde bulunan şeker, karışma esnasında alkole dönüşür ve içinde var olan karbondioksit gazı açığa çıkar.

Kımız Faydaları Nelerdir?

Kısrak sütündeki laktoz oranı, diğer süt türleri ile kıyaslandığında biraz daha yüksek çıkacaktır. Bu nedenle tadı diğer sütlere göre daha tatlıdır. Kısrak sütünün anne sütü ile benzerliği, laktoz miktarıdır. Kısrak sütünün bileşenlerinde, sütün hazmını kolaylaştıracak maddeler bulunmaktadır. Kısrak sütünden elde edilen kımız faydaları incelendiğinde ise öncelikle bağırsak rahatsızlığı için etkili bir içecek olduğunu görebiliriz.

Kımız; bağırsaklardaki yüksek asitleri dengeler ve bağırsaklarda oluşan mikroorganizmaları en sağlıklı hale getirir. Asırlardan beri tüketilen kımızın, protein bakımından da yüksek olması, tercih edilme nedenleri arasında yer alır. Sindirimi kolaylaştırdığı için Eski Türkler’den günümüze kadar değerini korumuştur.

Ayrıca kımız:

• Bağışıklık sistemini güçlendirmektedir.
• Solunum yolu rahatsızlıklarında tüketildiğinde, daha rahat nefes almanızı sağlar.
• İştah problemi olan kişilerin kımız tükettiğinde iştahlarında açılma olduğu da gözlenmiştir.
• Aynı zamanda yapılan araştırmalar sonucunda Hepatit hastalıklarında kımız ile tedavi yapıldığı da bilinmektedir.
• Rusya’da yapılan bir araştırmada iki gruba ayrılan hasta çocukların bir grubuna kımız verilmiştir. Kımız verilen çocukların daha çabuk iyileştiği kayıtlara geçmiştir.
• Kalp ve damar rahatsızlıklarında da etkili olan kımız, damar sertliği problemlerinde damar sağlığınızı korumaktadır.
• Kımız böbreklerinizi de korumaktadır. Böbreklerinizin daha hızlı çalışmasını, bu nedenle daha çok idrara çıkmanızı ve vücudunuzdaki zararlı maddelerin atılmasını sağlar.
• Cinsel gücü artırıcı özelliği ile vücut ısısını koruyan özelliği de bilinmektedir.

Kımız Helal Mi? Alkol Oranı Ne Kadar?

Kımız asidik ve alkalik bir lezzete sahip içecek türüdür. İnce granüllü ve homojen yapıya sahiptir. Mayalanma sırasında içindeki maddeler alkole dönüşür ve köpürme meydana gelir. Bu nedenle kımız alkol oranı bakımından da keskin olan bir içecek olarak karşımıza çıkar. Kımızın içinde bulunan laktoz, mayalanma esnasında alkol halini alır ve bu alkol oranı mayalanmanın süresine bağlıdır. Standart bir mayalanmadan geçen kımız %1,5 alkol içerir. Çok uzun süre fermantasyon işleminden geçerse bu oran %2,5 civarına olabilir.

Kısrak sütünü içmenin dini açıdan bir sakıncası olmadığı din alimleri tarafından belirtilmiştir. Fakat İslamiyet’e göre alkol içeren ve sarhoş eden içeceklerin içilmesi günah kabul edilmektedir. Bu nedenle alkol oranı yüksek kımızın içilmesinin günah olduğu çeşitli din kaynaklarında yer almaktadır.

Kımız Sütü Nasıl İçilir?

Kımız içeceği; günümüzde genellikle Tatar, Kırgız, Kazak, Özbek, İdil ve Ural Türkleri tarafından sıkça hazırlanarak tüketilir. Kımızın tadı yağı alınan ve biraz ekşilik hissedilen ayran tadına çok yakındır. Kımız pek çok ülkede ilaç niyetine içilen bir içecektir. Nasıl ki birçok ülkede hastalık halinde şurup içiliyorsa, az önce belirttiğimiz ülkelerde de hasta olanlara kımız verilmektedir.

Özbek ve Kazak Türkleri kımızı, bakır bardaklarda içerlermiş. Fakat günümüzde bardak seçiciliği ortadan kalkmıştır ve ayran içer gibi herhangi bir bardakta içilmeye başlanmıştır. Kımızı içmek için özel bir anı beklemeye gerek yoktur. Yemeklere eşlik etmesi amacıyla, yorgunluğunuzu alması için veya hasta olduğunuz günlerde bağışıklık sisteminizi güçlendirmesi adına tüketebilirsiniz.

En eski Türklerde, kımız uzaklardan gelen misafirlere ikram edilirmiş. Kımızın misafirperverliğin bir simgesi olduğu da böylece bilinmelidir.

Kımız At Çiftlikleri

Günümüzde kımızı bulmak biraz zor bir hal almıştır. Türkiye’de kımız üretmek için Kısrak atı yetiştiren çiftlikler bulunmaktadır. Kımız satın almak istediğinizde sizlere vereceğimiz bilgilerden yola çıkarak bu çiftliklere ulaşabilirsiniz.

İzmir Kemalpaşa Alaş Kımız Çiftliği

Kımız at çiftliği İzmir sınırlarında sizleri bekliyor. Bu çiftliğe gittiğinizde kısrak atlarının yetiştirilme ortamına ve kımız üretimine tanık olabilirsiniz.

İletişim: Alaş Kımız Çiftliği Kazak Vadisi Çinliköy, Kemalpaşa/ İzmir +90 (232) 878 27 28

Denizli Kımız Mandırası

Kımız çiftliği arayanlara kımız mandırası Denizli sınırlarında sizleri bekliyor. Kımız mandıra ürünlerine ulaşabileceğiniz adres ise :

İletişim: Atalar Mah. Emek Cad. 10 Denizli Merkez, Denizli 0258 261 30 17

Kımız Nereden Alınır? Fiyat Bilgisi

Kımız ne yazık ki her şehirde ve her markette bulunan bir içecek değildir. Belirli satış noktaları olan yerlerden temin edebilirsiniz. Özellikle büyük şehirlerde yaşayanlar için yöresel mutfaklar, iyi bir adres olabilir. Kazak, Kırgız ve Özbek mutfakları üzerine çalışan yerlerde kımız belirli dönemlerde satılmaktadır. Kımız Ankara civarında Özbek Sofrası adındaki mekanda dönem dönem satılmaktadır. Kımız İstanbul çevresinde yaşayanlar için ise; Zeytinburnu’nda Türkmen Sofrası üzerine hizmet veren yerlerde bulunabilir. Çok nadir de olsa internet üzerinden satış yapan birkaç satıcı bulunmaktadır. Online alışveriş yöntemini tercih ederek satın alabilirsiniz. Bir şişe kımız fiyat bilgisi 10 TL civarındadır.

Sütün Faydaları Nelerdir? Süt İçmenin Faydaları

Laktozsuz Süt Nedir? Faydaları, Kalori ve Besin Değerleri

Soya Sütü Faydaları Nelerdir? İnek Sütüne Laktozsuz Alternatif