Kolesterol Belirtileri Nelerdir? Neden Yükselir? Değerler Kaç Olmalı?

Kolesterol Hakkında Tüm Merak Edilenler

Günümüz toplumunda neyin sağlıklı olduğu ve neyin yetersiz olduğu ile ilgili olarak abartılmış mitler ve yanlış bilgiler vardır. Kolesterol sıklıkla bu yanlış söylemlere maruz kalmıştır.

Peki, aslında kolesterol nedir? Kolesterol çağımızın yoğun ve stresli yaşamında sağlıklı olmak için kontrol edilmesi gereken önemli bir sağlık problemidir. Kolesterolün yüksek çıkması ciddi riskler taşımaktadır.

İşte, kolesterol neden yükselir, kolesterole ne iyi gelir ve kolesterol ilaçları nelerdir gibi tüm soruların cevapları!

Kolesterol Nedir?

Kolesterol, kanda doğal olarak bulunan mumsu bir maddedir. Ağırlıklı olarak karaciğerde üretilen; ancak kırmızı et, yüksek yağlı peynir, tereyağı ve yumurta gibi gıdalarda bulunan kolesterol, sağlığın korunması için çok önemlidir ve sadece kanınızdaki seviyenin çok yüksek olması durumunda bir sorun haline gelir.

Yükselmiş kolesterol yaygın bir problemdir ve koroner kalp hastalığının gelişiminde bir risk faktörüdür; ancak doktorunuza danışmak, sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzını takip etmek kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.

Kolesterol, lipoproteinler olarak adlandırılan araçlarla kanın etrafında taşınır. İki tip lipoprotein vardır. LDL (düşük yoğunluklu lipoprotein) kötü kolesterol türüdür. Kanda çok fazla LDL kolesterol varsa, arterleri yavaşça oluşturabilir, bu da onları daha da daraltarak koroner kalp hastalıkları riskini artırır. HDL ise (yüksek yoğunluklu lipoprotein), iyi kolesterol türüdür. Aşırı kolesterolü kan dolaşımından uzaklaştırmaya yardımcı olur ve kırıldığı ve vücuttan dışarı aktığı karaciğere geri döner.

Kolesterol Belirtileri Nelerdir?

Kolesterol tipik olarak herhangi bir semptoma neden olmaz. Çoğu durumda sadece acil durumlara neden olur. Bu nedenle kolesterol hangi bölüm bakar diye net bir cevap verilemez. Kolesterol etkin hastalık kontrolleriyle beraber doktorunuz tarafından ölçülmelidir.

Örneğin, bir kalp krizi veya felç, kolesterolün neden olduğu hasardan kaynaklanabilir. Bu olaylar genellikle kolesterol arterlerinizde plak oluşumuna yol açana kadar gerçekleşmez. Plak, arterleri daraltabilir, böylece daha az kan geçebilir. Plak oluşumu arteriyel astarınızın makyajını değiştirir. Bu ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Kolesterolünüzü bilmenin tek yolu kan testidir. Bu, toplam kan kolesterol seviyesinin litre başına 240 miligramın üzerinde (mg/dL) olması anlamına gelir. 20 yaşını doldurduktan sonra doktorunuza bir kolesterol testi yapmasını mutlaka istemeniz gerekir. Ardından kolesterolün her 4 ila 6 yılda bir tekrar kontrol edilmesi gerekir.

Kolesterolün belirtileri ise aşağıdaki gibidir:

• Yüksek tansiyon
• Fazla kilo
• Sigara kullanımı veya pasif içicilik
• Genetik faktörler
• Göğüs ağrısı
• Mide bulantısı
• Aşırı yorgunluk
• Nefes darlığı
• Boyun, çene veya sırt ağrısı
• Ani denge ve koordinasyon kaybı
• Ani baş dönmesi ve kolesterol baş ağrısı
• Yüz asimetrisi (sadece bir tarafta sarkık göz ve ağız)
• Kalp krizi

Kalbi kanla besleyen arterler, plak birikmesi nedeniyle yavaşça daralabilir. Ateroskleroz adı verilen bu süreç zamanla yavaş yavaş ortaya çıkar ve hiçbir semptomu yoktur. Sonunda, bir parça plak kırılabilir. Bu olduğunda, plağın etrafında bir kan pıhtısı oluşur. Kalp kasına kan akışını engelleyebilir veya oksijen ve besinlerden yoksun bırakabilir. Bu yoksunluğa iskemi denir. Kalp hasar gördüğünde ya da kalbin bir kısmı oksijen eksikliği nedeniyle ölmeye başlarsa buna kalp krizi denir.

Kolesterol Neden Yükselir?

Yüksek kolesterol sağlıksız bir yaşam tarzı nedeniyle olabilir. Diyet ve yaşam tarzı vücudumuzdaki yağ miktarını etkileyebilir. İşte kolesterol düzeyinizi artırabilecek nedenler:

• Doymuş yağı yüksek bir yemek yemek
• Fiziksel olarak aktif olmamak
• Fazla kilolu ya da obez olmak
• Sigara içmek

Konu kolesterol olduğunda yaşama biçimimiz genetik yapımızı etkileyebilir. Örneğin, doymuş yağ oranı yüksek bir yemek, kolesterol seviyesini artıran bazı genleri değiştirmeye yardımcı olabilir. Bazı tıbbi durumlar ve reçeteli ilaçlar da kolesterol seviyenizi etkileyebilir. Özellikle, sağlıksız kan yağlarının (kolesterol ve trigliserid düzeyleri) ortak bir nedeni vardır:

• Diyabet
• Tiroid bezi (hipotiroidi)
• Böbrek sorunları
• Karaciğer sorunları
• Alkol alımı ve kolesterol artıran yiyecekler
• İlaçlar

Yüksek kolesterol kalıtsal olabilir. Ebeveynlerinden biri, bir erkek ya da bir kız kardeşin yüksek kolesterol hastalığı varsa, siz de olabilirsiniz. Kan yağlarını etkileyebilecek 100’ün üzerinde gen vardır ve bunların vücutta nasıl metabolize olduğu tam olarak bilinmemektedir. Bazen sadece bir hatalı gen kolesterolü tehlikeli seviyelere çıkarmak için yeterlidir ve bazen yüksek kolesterol birçok genin küçük etkilerinden kaynaklanır.

Kolesterol Nasıl Düşürülür? Ne İyi Gelir?

• Meyve, sebze, kepekli tahıl ve fasulye ağırlıklı beslenmek önemlidir. Çözünür lifte yüksek bitki besinleri, toplam ve LDL kötü kolesterol seviyelerinin düşürülmesinde özellikle faydalıdır ve kolesterol düşürücü anahtar taktikler arasındadır.
• Kalbe çok fazla zarar veren doymuş yağ içeren gıdalar arasında tereyağı, et, hurma yağı, Hindistan cevizi yağı ve tam yağlı ve az yağlı süt, peynir ve krema gibi az yağlı süt ürünleri yer alır.
• En iyi diyet kolesterol kaynakları arasında yumurta sarısı, organ etleri ve kabuklu deniz ürünleri bulunur. Bir tür yağ – omega-3 yağ asidinin – kalp hastalığına karşı koruma sağladığı kanıtlanmıştır.
• Somon, uskumru, pisi balığı, alabalık, ringa balığı ve sardalye gibi soğuk su balıkları da tüketilmesi gereken deniz ürünleri arasındadır.
• Mükemmel bitki proteinleri arasında fasulye, mercimek, barbunya fasulyesi ve soya fasulyesi gibi bütün fasulyeler bulunur. Kandaki kolesterol seviyelerini yükseltmek yerine, hayvansal protein kaynağı olduğu için, çekirdekler aslında kolesterol düzeyinin düşmesine yardımcı olur.
• Beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz makarna ve kek, kruvasan, simit, kraker, kuru kahvaltılık gevrek, tortilla, simit ve cips gibi beyaz unlu yiyeceklerden uzak durulması gerekir.
• Trans yağ yerine yağsız et, fındık ve kanola, zeytinyağı ve aspir yağı gibi doymamış yağlar gibi daha sağlıklı alternatifleri tüketmek gerekir.

Kolesterol Diyeti Nasıl Uygulanır?

• Bol miktarda çözülebilir lif tüketilmelidir. Çözünür liflerdeki yüksek besinler sindirim sisteminizin kolesterolü emmesini engeller.
• Aynı şekilde kolesterol düşürücü çay içmeniz de faydalı bir diyettir.
• Kolesterol diyetinde tüketilmesi gereken yiyecekler arasında yulaf ezmesi ve yulaf kepeği gibi tam tahıllı hububatlar, elma, muz, portakal, armut ve kuru erik gibi meyveler, fasulye, mercimek, nohut, kara bezelye ve lima fasulyesi gib ikolesterole bitkisel çözüm olan baklagiller vardır.
• Bol bol meyve ve sebze yiyin. Meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet, diyetinizde önemli kolesterol düşürücü bileşikleri artırabilir. Bitki stanolleri veya sterolleri olarak adlandırılan bu bileşikler, çözünebilir lif gibi çalışırlar.
• Omega-3 yağ asitleri yüksek balık yiyin. Bu asitler LDL seviyenizi düşürmez, ancak HDL düzeyini yükseltmeye yardımcı olabilirler. Ayrıca kalbi kan pıhtıları ve iltihaplarından koruyabilir ve kalp krizi riskini azaltabilir. İyi bir omega-3 yağ asitleri kaynağı olan balıklar, somon, ton balığı (konserve veya taze) ve uskumruyu içerir. Bu balıklar haftada iki kez yemeye çalışılmalıdır. Beslenme etiketleri, satın alınan gıdalarda ne kadar yağ, doymuş yağ, kolesterol, lif ve sodyum bulunduğunu anlamanıza yardımcı olabilir.

Kolesterol Kaç Olmalı? Kolesterol Değerleri

Lipoprotein paneli adı verilen bir kan testi kolesterol seviyenizi ölçebilir. Testten önce, 9 ila 12 saat boyunca oruç tutmanız (bir şey yemeyin ya da su içmeyin) gerekir.

Total kolesterol – kanınızdaki toplam kolesterol miktarının bir ölçüsüdür ve kolesterol çeşitleri arasında İki tipi – düşük dansiteli lipoprotein (LDL) kolesterol ve yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) kolesterolü içerir.

• (kötü) kolesterol ldl – ana kolesterol birikimi ve arterlerde tıkanıklık yaratır.
• (iyi) kolesterol hdl – arterlerden kolesterolü çıkarmaya yardımcı olur.

HDL olmayan – bu sayı toplam kolesterolünüz HDL’nizi azaltır. HDL’niz, LDL ve VLDL (çok düşük yoğunluklu lipoprotein) gibi diğer kolesterol türlerini içerir. Kolesterol sayıları desilitre başına miligram cinsinden ölçülür (mg/dL). Aşağıda yaşınıza ve cinsiyetinize göre sağlıklı kolesterol düzeyleri listelenmiştir:

19 yaşında veya daha genç olan herkes:

Kolesterol Sağlıklı Seviye Türü
Toplam Kolesterol 170mg / dL’den az
HDL Olmayan 120mg / dL’den Az
LDL 100mg / dL’den az
HDL 45mg / dL’den fazla

Erkekler 20 yaşından büyükler:

Kolesterol Sağlıklı Seviye Türü
Toplam Kolesterol 125 ila 200 mg / dL
HDL Olmayan 130mg / dL’den Az
LDL 100mg / dL’den az
HDL 40mg / dL veya daha yüksek

20 yaş ve üstü kadınlar:

Kolesterol Sağlıklı Seviye Türü
Toplam Kolesterol 125 ila 200 mg / dL
HDL Olmayan 130mg / dL’den Az
LDL 100mg / dL’den az
HDL 50mg / dL veya daha yüksek