Bamyayı Daha Çok Tüketmenize Vesile Olacak Bilgiler
Bamya sebzesini muhafaza etme, ayıklama, pişirme gibi bilgilerin yanında bamya bitkisi hakkında bilinmesi gereken her şeyi inceleyelim. Bamya püf noktaları ve bu sağlıklı bitkiden en iyi şekilde faydalanmanın yollarını hep birlikte öğrenelim.
Bamya, tazeyken çabuk bozulabilen bir sebze olduğundan hızlı tüketilmelidir. Bamyalar uzun süre bekletildiğinde kararmaya başlayacağı için pişirme işleminin hemen öncesinde ayıklanmalıdır. Pişirme hazırlığı esnasında da ayıklanmış bamyalar limonlu soğuk suda bekletilmelidir. Eğer kış mevsiminde tüketilmek üzere saklanmak isteniyorsa, bir an önce saklama koşullarına uygun hale getirilmelidir.
Bamya Nedir? Çeşitleri Nelerdir?
Bamya, ebegümecigiller familyasından olan bir bitkidir. Beş bölmeli yeşil hafif tüylü meyvesi ve yuvarlak bamya çekirdeği yani tohumları vardır. Sıcak iklimlere ait bir bitki olup Güney Asya ve Batı Afrika’da yetiştirilir. Dünya üzerinde pek çok ülkede çok tercih edilen bitkiler arasında yer alır ve Asya ülkelerinde sağlık amaçlı kullanımlarda da tercih edildiği bilinir. Bamya sebzesi, bilinen diğer isimlerinin arasında en çok bayan parmağı ve gombo isimleriyle anılır.
Ülkemizde bamyanın yetiştiği toprak özelliklerine ve farklı yörelerde pişirilme şekillerine bağlı olarak değişiklik gösteren çeşitleri bulunur. En bilinen bamya türleri Bornova bamya, Balıkesir bamya, Sultani bamya ve Amasya bamya olarak karşımıza çıkar. Kurutmalık, konservelik ve yemeklik olarak da bir ayrıma varıldığı görülür. Bazı bölgelerde bamya ağacı denilen, soğuğa dayanıklı, saksıda bile yetişebilen bir türü de bulunur.
Bamya Yetiştiriciliği: Bamya Ne Zaman ve Nasıl Ekilir?
Bamya hangi mevsimde yetişir sorusuna genel bir yanıt vermek gerekirse, soğuk havalara karşı dayanıksız olan bamya, genel olarak ilkbahar itibariyle ekilmeye başlanır. Ancak bamya mevsimi, bölgelere göre değişiklik gösterebilir. Bölgesel iklim farklılığı sebebiyle, her bölgede en uygun olan aylarda ekime başlanması gerekir ve ekim süreleri de aynı şekilde değişiklik gösterebilir. Bamya tohumu ekim tarihi hava ve toprak ısısı ile toprağın tavına göre belirlenerek ve genellikle 15-20 gün sürer. Örneğin; Anadolu’nun iç kesimlerinde bamya ekim ayı genelde mayıs ayıdır. Marmara bölgesi için bamya ekim zamanı nisan ayının 25.günü başlayarak yaklaşık olarak 30 gün sürerken, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bamya tohumu ekimi ocak- mart ayları arasında yapılabilir.
Bamya fidesi soğuğa karşı dayanıksızlığı ve çok zahmet isteyen bir bitki oluşundan ötürü, ekimi ve yetiştiriciliği ülkemizde belli bölgelerde küçük alanlarda yapılır.
Bamya ekimi için öncelikle toprak hazırlığı yapmak gerekir. Verim alınabilmesi için toprak sıcaklığının 15 derecenin üzerinde olması ve toprak rutubetine de dikkat edilmesi gerekir. Uygun toprak koşulları sağlandıktan sonra ekim işlemine geçilebilir. Ekim sırasında tohumların çok derine ekilmemesi gerekir. Derine gömülen bamya tohumları, çimlenme ile oluşan fidenin toprak üzerine çıkmasını zorlaştırabilir.
Bamya yetiştirirken sulama yapılacaksa salma usulü sulama yapılır. Bitkiler topraktan ilk yapraklarını çıkardıktan sonra ilk çapa yapılarak toprak yabani ot oluşumundan arındırılır ve havalandırılır. Bamya eğer sulamasız yetiştirilecekse, fidelerin boyu 15-20 cm boyutuna ulaşınca 2. çapa yapılır. Bamya hasatı da diğer sebzelere göre daha zordur çünkü üzerindeki tüyler insan cildinde aşırı kaşıntıya sebep olur. Bamya hasatını bir eldiven yardımıyla yapmak daha doğru olacaktır. Bamya çiçeği oluştuktan bir iki gün sonra istenilen boyutta hasat edilebilir. Tüm bu zorluklar sebebiyle bamya kilosu diğer sebzelerden daha yüksek fiyatlardadır.
Bamya Nasıl Temizlenir? Nasıl Yıkanır?
Bamyayı buzdolabına kaldırmadan önce değil, pişirmeden hemen önce akan suyun altında iyice yıkamak gerekir. Yıkanan bamyalar suyunun süzülmesi için bekletilir ve bamya bıçağı yardımıyla temizlenmeye başlanır. Bamya temizleme işlemi, diğer sebzelere kıyasla daha uğraştırıcıdır. Bu işlemi daha kolay hale getirmek için bamya soyacağı, bamya açacağı veya bamya kalemtraşı adı verilen aparatlardan faydalanılabilir.
Bamyaların tepesinde bulunan sert kısım, kenarlardan içe doğru koni biçiminde kesilerek tüylü gövdesinden ayrılır. Ancak bu kesme işlemi sırasında bamyanın tepe kısmını tamamen keserek ayırmamaya dikkat edilmelidir. Aksi takdirde gövdesinden tamamen ayrılan tepe kısmı, bamyanın yapışkan sıvı salmasına sebep olur. Konik şekilde kesilerek bamya ayıklama işlemi tamamlandıktan sonra, önceden hazırlanan limonlu su içerisinde 5 dakika kadar bekletilip süzülür ve ardından pişirme işlemine geçilebilir.
Bamya Nasıl Yapılır? Nasıl Pişirilir?
Oldukça faydalı olan bamya nasıl yapılıyor kısaca bahsedelim.
Bamya yemeği ister etli, ister zeytinyağlı olarak pişirilebilir. Zeytinyağlı bamya yemeği yapmak için öncelikle bamyalar ayıklanır, limonlu suda bekletilir. Daha sonra kabuğu soyulan 1 adet kuru soğan ve 3 adet iri domates küçük küpler halinde doğranır. Uygun bir tencerenin içerisine 5 yemek kaşığı kadar zeytinyağı, 1/2 (yarım) yemek kaşığı salça ve doğranmış atılarak, soğanlar hafif pembeleşene kadar kavrulur. Soğanlar renk değiştirmeye başladığında küp küp doğranmış olan domatesler tencereye ilave edilir. Kısa bir karıştırma sonrasında tencerenin kapağı kapatılıp domateslerin pişmesi beklenir. Domatesler erimeye başladığında bamyalar da tencerenin içerisine ilave edilir. Bamyaların kırılıp sümüksü sıvının açığa çıkmasına sebep olmadan yavaşça karıştırılıp 2 çay kaşığı tuz, 1/2 (yarım) adet limonun suyu,1 küp kesme şeker ve 1,5 su bardağı sıcak su eklenerek pişmeye bırakılır.
Bamya yemeği etli yapılmak isteniyorsa, bamyalar ayıklandıktan sonra 250 gr kuşbaşı kuzu eti 1 yemek kaşığı tereyağı ve 1 çay kaşığı tuz ile suyunu çekene kadar kavrulur. Daha sonra etlerin üzerini 4 parmak geçecek şekilde sıcak su ilave edip düdüklü tencerede 20 dk kadar pişirilip ocaktan alınır. Etin işlemi tamamlandıktan sonra zeytinyağlı bamya tarifindeki adımlar uygulanır. Domatesleri ekleme aşamasından sonra etler de ilave edilir. Taze bamya bulunamayan durumlarda bamya konservesi kullanılarak da bamya yemeği yapılabilir.
Bamya Nasıl Kurutulur?
Bamyanın tazesi kadar kurutulmuş hali de lezzetlidir. Dilediğiniz her an bamya yiyebilmek için mevsiminde satın aldığınız bamyaları kurutarak saklayabilirsiniz. Bamyayı kurutmak için öncelikle güzelce yıkanır ve temiz bir bez üzerine yayarak üzerindeki suyun kuruması sağlanır. Daha sonra pişirmek için yapıldığı gibi tepesindeki sert kısım ayıklanarak temizlenir. İğneye geçirilen iplik, bamyaların tepe kısımlarından batırılarak içlerinden geçirilir.
Bu yöntem ile tek tek dikkatlice ipe dizilen bamyalar çok ışık alan ancak ama güneşi direk olarak almayan hafif rüzgarlı olabilecek bir ortamda asılarak kurumaya bırakılır. Arada kontrol edilerek iyice kuruduğundan emin olunduğunda toplanabilir ve tozlanmalarını önlemek adına, üzerlerine bir poşet veya bez geçirerek serin bir yerde asılı konumda muhafaza edilebilir.
Bamya Nasıl Saklanır?
Soğuk kış mevsimlerinde de canınız çektiğinde bamya yemeği yapabilmeniz için bamyalarınızı derin dondurucuda saklayabilirsiniz.
Bamya dondurucuya nasıl konulur konusuna değinelim. Bamyalar öncelikle yıkanıp ayıklanır ve tencerede su kaynatıp içerisine toz şeker, tuz ve limon tuzu ekleyip ardından bamyalar da ilave edilerek haşlanır. Haşlanan bamyaların üzerine domatesler doğranarak ilave edilir ve buzdolabı poşetlerine koyularak dondurucuya yerleştirilir.
Bamya Kalori ve Besin Değeri Nedir?
Pişmiş bir porsiyon bamya yemeğinde yaklaşık 40 kalori mevcuttur. Kalori dağılımı ise %43 yağ, %42 karbonhidrat ve %16 protein şeklindedir. Görüldüğü gibi bamya protein açısından da besin değeri yüksek bir sebzedir.
Bamya Faydaları Nelerdir?
- Bamya çözünebilir lif içeriği sayesinde toksinleri yok ederek kalp hastalığı riskini azaltır. Aynı zamanda zararlı toksinlerin sindirim sistemi ile dışarı atılmasını sağlar.
- Yüksek lif oranı sayesinde tokluk hissi yarattığından kilo vermek isteyenler için ideal bir besindir.
- Sindirim sistemindeki asidi nötrleyerek mide ülserini önlemede oldukça faydalıdır.
- Göz sağlığı için de faydalı olan bamya retinayı korur, katarakt hastalığını önlemede yardımcıdır.
- Sinir sistemini korumaya yardımcı olarak stres ve depresyon etkilerini azaltır.
- C vitamini içeriği ile güçlü bir bağışıklık sistemi oluşturmak için katkı sağlarken, K vitamini içeriği ile de kemik yapısını korumada destek olur. Vücuda gerekli olan demir, kalsiyum, manganez ve magnezyum gibi mineralleri de içinde bulundurur.
- Bamyanın aşırı tüketimi yan etkiler yaratabilir. Özellikle hamile bayanların, bamya zararları ile karşılaşmamak için doktorlarına danışarak tüketmeleri önerilir.
Bamya Suyu Faydaları Nelerdir?
- Bamya suyu zayıflatır mı sorusuna yanıt olarak bazı yöntemler mevcuttur. 3 adet bamyayı dilimleyip bir su bardağı su içerisinde bir gece bekletilerek içmek etkili bir yöntemdir. Bamya suyu ile zayıflayanlar, ciddi oranlarda kilo vermeyi başaran kişiler vardır.
- Şeker hastaları için de oldukça faydalı olan bamya suyu şifalı bir bitki olarak pek çok rahatsızlıkta da kullanılabilir.
Bamya Çiçeğinin Faydaları Nelerdir?
Bamya çiçeği kurutularak bamya çayı olarak içilebilir ve birçok hastalığa iyi geldiği bilinen bir gerçektir.
- Vücudun kan şekerini ve yüksek tansiyonunu dengelemesinde yardımcı olur.
- İdrar yollarındaki enfeksiyonlara iyi gelir.
- Kanın temizlenmesine yardımcıdır.
- Vücuttaki çıbanların iyileşmesinde etkilidir.
Bamya Çekirdeğinin Faydaları Nelerdir?
- Bronşit için bamya çekirdeğinin kahve şeklinde yapılıp içilmesi tavsiye edilir.
- Göğüs yumuşatıcı etkisi bulunur.
- Özellikle çocuklar için kış aylarında bağışıklık sistemini oldukça güçlendirir.
- Sindirim sistemini hızlandırıcı etkiye sahiptir.
Bamya Kürü ve Bamya Diyeti Nasıl Yapılır?
- Bamya zayıflama kürü yüksek lif oranıyla tokluk hissi yaratarak kilo vermeye yardımcıdır.
- Şişkinlik problemleri yaratan kabızlığı giderir.
- Bamya vitamin açısından da oldukça zengindir. İçerdiği bol miktardaki C vitamini sayesinde göbek, kalça, basen yağlarını kısa sürede eritir.
- Suyun içerisinde hazırladığınız bamya kürünü sabah aç karnına içerek bir hafta gibi kısa bir sürede göbek yağlarınızın erimeye başladığını gözlemleyebilirsiniz.
Bamyanın En Beğenilen 10 Farklı Hali
1) Etsiz Sebze Olmaz Diyenler İçin Etli Bamya Yemeği Nasıl Yapılır?
Kuşbaşı doğranmış kuzu etli sebze yemeğine asla hayır diyemeyecekler için muhteşem bir yemek önerisi olabilir. Etli Bamya Yemeği
2) Sebzeyi Sade Sevenler İçin Etsiz Bamya Yemeği:
Etsiz bamya yemeği yapmak için ihtiyacınız olmayan tek şey sizce de et değil mi? :) Etsiz Bamya Yemeği
3) Bamya Aşıkları İçin Dondurucuya Kışlık Bamya:
Kış için bamya saklamak istediğinizde bamyalarınızı haşlayıp domatesli veya sade olarak buzdolabı poşetlerinde dondurucuya koyabilirsiniz. Dondurucuya Kışlık Bamya Saklama
4) Damak Zevkinizi Taçlandırmak İçin Kıymalı Bamya Yemeği:
Kıyma ve bamya ile ortaya harika bir yemek çıkarabilirsiniz. Kıymalı Bamya Yemeği
5) İdeal Lezzet Zeytinyağlı Taze Bamya Yemeği:
Zeytinyağlı yemek aşıkları için en ideal bamya yemeği zeytinyağı ile yapılandır. Zeytinyağlı Taze Bamya Yemeği
6) Yöresel Lezzet Meşhur Konya Usulü Bamya Çorbası:
Oldukça lezzetli bu çorba ile sevdiklerinizin içini ısıtabilirsiniz. Meşhur Konya Usulü Bamya Çorbası
7) Kızartmalarınızı Çeşitlendiren Mısır Unlu Bamya Kızartması:
Değişik sunumlar yapmayı seviyorsanız bamya kızartması ile kızartmalarınıza yeni bir renk katabilirsiniz. Mısır Unlu Bamya Kızartması
8) Farklı Tarifler Arayanlar İçin Bamya Mantısı:
Farklı yemek tarifleri arayışında iseniz bamya mantısını deneyebilirsiniz. Bamya Mantısı
9) Lezzet Şöleni Bamya Turşusu:
Turşu severler için harika bir tarif olan bamya turşusu ile lezzetin doruklarına varabilirsiniz. Bamya Turşusu
10) Pratik Çözüm Konserve Bamya:
Bamyalarınızı saklayarak 4 mevsim tüketebilmek için konserve yapabilirsiniz. Konserve Bamya
Bamya tarifleri için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
İlk yorumu sen yaz.
Yaptığın yorumlarla diğerlerine yardımcı ol.