Çölyak Hastalığını Tanıma ve Anlama Kılavuzu
Tüm dünyada en çok görülen genetik rahatsızlıklardan biri olan çölyak hastalığı, ülkemizde yüzde 1 ve binde 3 oranında görülür. Çölyak Derneği tarafından açıklanan bilgilere göre Türkiye’de 250 bin ila 750 bin arasında çölyak hastası bulunmaktadır.
Çölyak Hastalığı Nedir?
İnce bağırsaklar besinlerin sindirim ve emiliminin yapıldığı oldukça önemli bir organdır. İnce bağırsaklar görevlerini villus denilen çıkıntılar aracılığıyla yapar. Çölyak hastalığı, ince bağırsaklarda gluten proteinine karşı hassasiyet oluşturan kronik bir hastalıktır.
Buğday, çavdar, arpa ve yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten, kıvrımlı bir yapıya sahip olan villusların yapısını tahrip eder ve küçülmelerine neden olur. Bağırsak yüzeyini kaplayan villuslar zamanla görevini yapamaz hale gelir. Alınan gıdalar emilmeden dışarıya atılır ve beslenme yetersizliğine neden olur.
Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
- İnce bağırsakta yaşanan emilim bozukluklarına bağlı olarak gelişen ishal, hazımsızlık, kabızlık, gaz ve karın şişkinliği çölyak belirtileri arasındadır.
- Bağırsaklarda oluşan gaza bağlı olarak çölyak karın ağrısı meydana getirebilir.
- Çölyak hastalığına sahip olan hastalarda karaciğer yağlanması, kemik erimesi ve zaman zaman da tiroid yetmezliği görülebildiği gibi bazen de hiçbir belirti gözlenmeyebilir.
- Çölyak hastası olan çocuklarda ishal, kusma, halsizlik, karın ağrısı, diş çürükleri, ergenliğe girmede gecikme, davranış bozuklukları, depresyon, öğrenme güçlüğü ve büyüme ve gelişme geriliği oluşabilir. Yetişkinlerde ise ciltte kaşınma, deride içi dolu su kabarcıkları ve kansızlık gibi belirtilerde görülebilir.
Çölyak Hastalığı Nedenleri Nelerdir? Genetik Mi?
Genetik bir hastalık olarak kabul edilen çölyak hastalığı, çocuk doğurulması, hamilelik, viral bir enfeksiyon, ameliyat veya şiddetli duygusal travmalar sonucu tetiklenebilir ya da oluşabilir. Her yaşta teşhisi konulabilen çölyak tanısı ne kadar erken konulursa ince bağırsaklar o kadar az etkilenir.
Çölyak kan testi ve daha sonrasında da ince bağırsaktan alınan biyopsi ile kesin tanısı konulan bir hastalıktır. Doğru ve erken teşhisin büyük önem taşıdığı çölyak hastalığı; rezonans, alerji testleri ve homeopati gibi yöntemlerle teşhis edilemez.
Çölyak Diyeti Nasıl Yapılır?
Çölyak hastalığının tedavisinde gluten içeren tüm gıda maddeleri beslenme programından çıkarılır. Gluten içeren buğday, çavdar, arpa gibi gıdalardan hazırlanan besinlerin tüketime son verilir. Bu ürünlerin yerine soya unu, patates, mısır ve pirinçten hazırlanan un ve besinler tüketilebilir.
Yumurta, et gibi protein içeren besinler ve sıfır gluten içeren sebze ve meyveler rahatlıkla diyet listesine eklenebilir. Laktoz intoleransını da tetikleyen çölyak karın şişliği oluşturan süt ürünlerinin de beslenme programından çıkarılması uygun olur.
Detaylı bilgi için: Gluten Nedir? Gluten Alerjisi, Diyeti ve Zararları
Çölyak Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır? Tamamen Geçer Mi?
Çölyak hastalığının tek ve en etkin tedavisi çölyak doktorları kontrolünde yapılan ve sıkı bir şekilde uygulanması gereken glütensiz diyettir. Bu diyet ince bağırsakta yer alan villusların eski şeklini almasını ve fonksiyonunu geri kazanmasını sağlamaya yardımcı olur.
Düzenli olarak uygulanan glütensiz diyet sonucunda şikâyetlerde belirgin bir azalma gözlenir. Tamamen iyileşmesi mümkün olmayan çölyak hastaları hayat boyu glütensiz beslenmek zorundadır.
Çörek otunun havanda dövülerek yemeklerden on dakika önce 1 tatlı kaşığı tüketilmesi çölyak hastalığının tedavisini destekler. Çölyak hastalığına bitkisel çözüm yöntemleri arasında zencefil çayı, karaağaç çayı, nane çayı, anason çayı ve papatya çayı gibi bitkisel çaylar yer alır.
Çölyak Hastaları İçin Glutensiz 12 Nefis Tarif
1) Çölyak Hastaları İçin Sağlıklı Bir Ara Öğün Alternatifi: Pirinç Unlu Glutensiz Islak Kek
Yumurta, şeker, yoğurt, pirinç unu, sıvı yağ, kabartma tozu, vanilya ve üzerini ıslatmak için yarım su bardağı süt kullanılarak hazırlanan pirinç unlu glutensiz kek, çölyak hastaları için uygun bir besindir. Gluten içermediğinden dolayı bu hastalar tarafından rahatlıkla tüketilebilen bu kek, yüksek protein içeriğinden dolayı çay keyfi için sağlıklı bir alternatiftir. Pirinç Unu ile Glutensiz Islak Kek
2) Gluten Hassasiyetine Uygun, Özel Bir Keyif: Glutensiz Kurabiye
Tereyağı, yumurta, pudra şekeri, kakao, vanilya, pirinç unu, mısır unu ve üzeri için Hindistan cevizi, ceviz veya fındık kullanılarak hazırlanan glutensiz kurabiye, gluten hassasiyetine sahip kişiler için sağlıklı bir alternatiftir. Ağızda dağılan muhteşem yapısı ve lezzeti ile beğeni kazanan kurabiye çeşidi yüksek kalori içeriğinden dolayı kilo alma problemi yaşayanlar için de uygun bir kurabiye çeşididir. Glutensiz Kurabiye
3) Bağırsakları Dinlendiren Lezzet: Glutensiz ve Mayasız Ekmek
Süt, yumurta, zeytinyağı, pekmez, tuz, mısır unu, karabuğday unu, kabartma tozu ve soda kullanılarak hazırlanan glutensiz ve mayasız ekmek, bağırsak çalışmalarını artırır. Glütene ve mayaya alerjisi olanların rahatlıkla tüketebileceği bir ekmek çeşididir. Kendine has lezzeti ve aromaya sahip olan ekmek çeşidi, çölyak hastaları tarafından da tüketilebilir. Glutensiz ve Mayasız Ekmek
4) Bambaşka Bir Brownie: Kuru Fasulyeli Glutensiz Sağlıklı Brownie
Haşlanmış kuru fasulye, yumurta, şeker, kakao, damla çikolata, kahve, vanilya, süt, çikolata sosu, tuz ve Hindistan cevizi kullanılarak yapılan kuru fasulyeli brownie, gluten içermediğinden dolayı gluten hassasiyeti olanlar ve çölyak hastaları için uygun bir çay keyfi seçeneğidir. Kuru Fasulyeli Sağlıklı Brownie
5) İçli Köfte Glutensiz de Olur: Glutensiz Pirinçli İçli Köfte
Geleneksel Türk yemeklerinden biri olan içli köfte, un yerine glutensiz un kullanıldığında, gluten intoleransına sahip olan kişiler ve çölyak hastaları tarafından da tüketilebilir. Sevilen bir lezzet olan içli köfteyi glutensiz de yapabilir ve misafirlerinize ikram edebilirsiniz. Pirinçli İçli Köfte (Gluten Free)
6) Ekmeğin En Sağlıklı Hali: Glutensiz Çiçek Ekmek
Süt, su, sıvı yağ, şeker, tuz, maya, yumurta ve glutensiz un kullanılarak hazırlanan çiçek ekmek, glutene alerjisi olanlar tarafından rahatlıkla tüketilebilir. Yumuşacık lezzeti ve susamın kendine özgü aromasıyla muhteşem bir lezzete imzasını atan ekmek çeşidi, çiçek şeklindeki görünümüyle de beğeni kazanır. Glutensiz Çiçek Ekmek
7) Tarçın ve Muzun Muhteşem Uyumu: Glutensiz Muzlu Kek
Yumurta, şeker, sıvı yağ, yoğurt, glutensiz un, muz ve tarçın kullanılarak hazırlanan muzlu kek, gluten içermez ve çölyak hastaları için uygundur. Ayrıca gluten alerjisi ve intoleransı olanlar tarafından da rahatlıkla tüketilebilen muzlu kek, yumuşacık yapısı ile çay saatlerinizi şölene çevirir. Glutensiz Muzlu Kek
8) Kahvaltılarınız Artık Daha Keyifli: Glutensiz Krep
Yumurta, süt, glutensiz un, kabartma tozu ve tuz kullanılarak hazırlanan glutensiz krep, sabah kahvaltılarının vazgeçilmezidir. Gluten içermediğinden dolayı çölyak hastaları tarafından da tüketilebilen krep, ayrıca glutene intoleransı olan kişiler tarafından da rahatlıkla tüketilebilir. Oldukça pratik bir hamur işi olan krep hafif ve lezzetlidir. Glutensiz Krep
9) Yumuşacık Puf Puf Lezzet: Glutensiz Puf Poğaça
Süt, şeker, maya, tuz, yumurta, glutensiz un ve çörek otu kullanılarak hazırlanan glutensiz puf poğaça, özellikle çölyak hastası çocukların ara öğünleri için uygundur. Yumuşacık yapısı ve ağızda dağılan lezzeti ile sabah kahvaltılarının da vazgeçilmezi olmaya aday olan poğaça çeşidi sağlıklı bir alternatiftir. Glutensiz Puf Poğaça
10) Düşük Kalorili Tatlı Keyfi: Unsuz Vişneli Cheesecake (Gluten Free)
Az yağlı labne, tatlandırıcı, yumurta, vanilyalı puding, su ve dondurulmuş vişne kullanılarak hazırlanan cheesecake, un içermediğinden dolayı glutensizdir. Bu vişneli cheesecake, düşük kalorisi ile benzersiz bir lezzettir. Unsuz Vişneli Cheesecake (Gluten Free)
11) Geleneksel Tatlı Tercihi: Glutensiz Tavukgöğsü
Tereyağı, toz şeker, süt, vanilya ve glutensiz un kullanılarak hazırlanan tavukgöğsü, ağızda bıraktığı kalıcı lezzeti ile glutensiz beslenenler için ideal bir seçenektir. Dilerseniz ara öğünlerinizde dilerseniz akşam yemeğinden sonra tatlı ikramı olarak misafirlerinize sunabilirsiniz. Glutensiz Tavukgöğsü
12) Gün Masalarının Olmazsa Olmazı: Glutensiz Mercimekli Köfte
En çok sevilen ikram çeşitlerinden biri olan mercimek köftesi, yüksek bitkisel protein içeriği ile hem sağlıklı hem de lezzetli bir atıştırmalıktır. Kırmızı mercimek, karabuğday unu, salça, kuru soğan, yeşil soğan, maydanoz, zeytinyağı ve baharat kullanılarak hazırlanan mercimekli köftede, gluten içermeyen karabuğday kullanılır. Glutenden fakir beslenenler için de uygun bir ikram olan mercimekli köfte ile çay saatlerinizi daha keyifli bir hale getirebilirsiniz. Glutensiz Mercimekli Köfte
Gluten diyeti tarifleri için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
OH BE DEDİRTEN TARİFLER
İlk yorumu sen yaz.
Yaptığın yorumlarla diğerlerine yardımcı ol.