Fenilalanin Nedir? Diyeti, İçeren Gıdalar

Fenilalanin Değerlerine Göre Beslenme İpuçları

Fenilalanin proteinler ve diğer önemli molekülleri üretmek için kullanılan bir amino asittir. Vücuttaki önemli molekülleri yapmak için de kullanılır. Fenilalanin depresyon, cilt rahatsızlıkları ve ağrı gibi olumsuzlukların tedavisinde kullanılmıştır.

Peki, fenilalanin diyeti nedir? Ne işe yarar? Fenilalanin hangi besinlerde bulunur? Yanıtları yazımızın devamında…

Fenilalanin Nedir?

• Amino asitler vücutta hemen hemen her metabolik süreçte kullanılmaktadır. 20 çeşit aminoasit vardır. Amino asitler esansiyel ve esansiyel olmayan amino asitler olarak 2 gruba ayrılırlar.
• Esansiyel amino asitler vücutta üretilmez, dışarıdan besin yolu ile alınırlar. Bunlar; fenilalanin, metiyonin, lisin, valin, lösin, treonin, izolösin ve triptofan olmak üzere sekiz tanedir. Esansiyel olmayan aminoasitler ise vücutta üretilebilirler. Bunlar; aspartik asit, histidin, tirozin, alanin, glutamik asit, sistein, arjinin, sistin, hidroksiprolin, glisin, serin ve prolindir.
• Fenilalanin amino asidi esansiyel amino asitlerden biridir. 3 temel formuda bulunur. Bunlar; -D, -DL ve-L fenilalanindir. D-fenilalanin laboratuvarda üretilir. L-fenilalanin doğal halde proteinlerde yer alır. DL-fenilalanin bu ikisinin kombinasyonudur.
• Fenilalanin birçok aminoasitin metabolik öncüsüdür. Tirozin de bunlardan biridir. Tirozin, proteinlerin yapımında dopamin, norepinefrin ve nefrin üretiminde önemli bir bileşiktir. Tiroid hormonlarının sentezinde temel unsurlardan biridir.
• Fenilalanin eksikliği nadir görülür. Çünkü proteinlerin hepsinde yaklaşık %4 – 5 oranlarda bulunur.
• Fenilalanin eksikliğinde iştah kaybı, ödem, anoreksiya, halsizlik, amino asidüri, ödem, yeme bozuklukları, karaciğer hasarı, depresyon, gözlerde kanlanma, deride pigmentasyon kaybı, hafıza sorunları, katarakt, cinsel istekte azalma, büyüme ve gelişmenin yavaşlaması gibi etkiler görülebilir.

Fenilalanin Diyeti ve Beslenme Önerileri

• Fenilalanin diyeti, PKU ya da fenilketonüri hastaları için uygun görülen bir beslenme biçimidir. Fenilketonüri hastaları ve bu kalıtsal hastalıkla doğan çocukların bünyeleri protein açısından zengin yiyeceklerde bulunan ve bir çeşit amino asit olan fenilalanini sindiremez.
• Sindiremedikleri gibi fenilalanin fazlalığı özellikle gelişme çağındaki çocukların beyin aktivitelerini olumsuz etkiler.
• Bu nedenle, PKU teşhisi konulmuş hastalar protein açısından yüksek değere sahip besinlere sınırlama getirmelidir. Uzman diyetisyen ve doktor kontrolü ile hastanın bünyesine uygun düşük proteinli bir diyet listesi hazırlanır.
• Et ve süt ürünleri başta olmak üzere fenilalanin değeri düşük besin grupları içeren bir diyettir.

Fenilalanin İçeren Gıdalar Listesi

Birçok hayvansal ve bitkisel ürünlerde bu aminoasitten bulunur. Fenilalanin içeren gıdalar:

• Soya ürünleri
• Kabak çekirdeği
• Soya fasulyesi
• Ayçiçeği
• Yumurta
• Bazı etler
• Susam tohumları
• Deniz ürünleri
• Süt ve süt ürünleri
• Kuru baklagiller
• Peynir
• Baklagiller
• Derisiz tavuk
• Mezgit
• Çikolata
• Kalkan balığı
• Lüfer
• Hamsi
• Fesleğen
• Zencefil
• Karanfil
• Pul biber

Fenilalanin Değeri Kaç Olmalı?

Proteinlerin temel işlev birimi olan aminoasitler vücuttaki her metabolik süreçte kullanılır. İnsan vücudu için ihtiyaç duyulan aminoasit oranı yetişkinlerde %11, çocuklarda %26 ve bebeklerde %39’dur.

Fenilalanin değerleri yaşa göre değişmektedir. Siz de fenilalanin testi yaptırarak kendinizdeki ya da çocuğunuzdaki fenilalanin değerlerini öğrenebilirsiniz.

Bebeklerde fenilalanin değerleri:

• Prematüre bebeklerde 1,62-3,50 mg/dl
• 0-1 ay: 0,63-2,26 mg/dl
• 2-12 ay: 0,51-1,24 mg/dl

Çocuklarda fenilalanin değerleri:

• 1-20 yaş 0,43-1,50 mg/dl

Yetişkinlerde fenilalanin değerleri:

• 20 yaş ve üstü: 0,58-1,40 mg/dl

Fenilalanin yüksekliği de önemli sağlık sorunlarına neden olabilir. Kan fenilalanin düzeyleri:

• 10 yaş ve altında 6 mg/dL’nin (360µmol/L)’den az olması
• 10 – 15 yaş arasında 12mg/dL’nin (720 µmol/L)’den az olması
• 15 yaş ve üzerinde 15 mg/dL (900 µmol/L)’den az olması tavsiye edilir.

Fenilalanin Ne İşe Yarar?

• İnsan vücudu protein üretmek için aminoasitlere ihtiyaç duyar. İç organlarda, beyinde, kaslarda kısacası vücuttaki neredeyse her alanda pek çok önemli protein yer alır.
• Fenilalanin dopamin üretimi için çok önemlidir. Fenilalanin, bir molekül olan dopamini üretmek için kullanılabilir. Dopamin öğrenme becerilerini ve anıları şekillendirir.
• Dopamin bozukluğu bazı depresyon formlarıyla yakından ilişkilidir. Bu nedenle fenilalanin depresyon tedavisinde kullanılmaktadır.
• Bazı çalışmalar fenilalaninin lekelenmeye ve cilt renginin kaybolmasına sebep olan vitiligonun tedavi edilmesinde etkili olabileceğini belirtmiştir.
• Bazı araştırmalarda fenilalanin takviyelerinin kullanılmasının ultraviyole (UV) ışık maruziyetine sahip olan kişilerde cilt ve pigmentasyonunu artırabileceğini belirtmiştir.
• Yapılan bazı çalışmalarda fenilalaninin diğer aminoasitlerle beraber alkol yoksunluğu belirtilerini hafifletmeye yardım edebileceğini ortaya çıkarmıştır.
• Sınırlı araştırmalara göre fenilalanin Parkinson hastalığının tedavisinde yararlı olabileceği düşünülmektedir. Fakat bunun için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Amino Asit Nelerde Var? 10 Süper Besin

Dikkat Eksikliğine Çözüm: 12 Bitkisel Tedavi

Sindirim Sistemi Hastalıklarında 4 Beslenme Tedavisi

Kuru Baklagiller Nelerdir? Çeşitleri, Besin Değerleri ve Faydaları

Protein İçeren Besinler Listesi – Yüksek Protein Kaynağı 13 Yiyecek