Hepatit B Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Bulaşır? Aşısı ve Tedavisi

Hepatit B Hastalığı: Sık Sorulan Sorular ve Cevapları

Dünyada en büyük sağlık problemlerinden biri olan hepatit B hastalığı, virüs nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Coğrafi konuma, risk grubuna ve etnik kökene bağlı olarak görülme sıklığı farklılaşır.

Dünya üzerinde yaklaşık 400 milyon kişi hepatit B virüsü taşımaktadır. Tedavi edilemeyen hepatit B hastalığı siroz ve karaciğer kanseri gibi ciddi sağlık problemlerine neden olur. Önlenebilen bir hastalık çeşidi olan hepatit B hastalığından korunmayı sağlayan en önemli yöntem aşıdır.

Hepatit B Nedir?

Akut bir karaciğer iltihabı ile başlayan Hepatit B hastalığı, genellikle hiçbir probleme yol açmadan tedavi edilir. %5’lik hasta kesiminde Akut Hepatit B kronikleşerek karaciğerde tahribata yol açabilir. Bu tahribat sonucunda karaciğer yetmezliği görülür. Hepatit B virüsünün karaciğere saldırması sonucu oluşan hastalık bulaşıcıdır.

Hepatit B virüsüne sahip olan anneden kan yoluyla bebeğe geçen virüs, bebekte önemli semptomlara yol açmaz. Ancak konjenital bulaşma denilen bu bulaşma yöntemiyle hepatit B taşıyıcı özelliklere sahip bebek doğar. Hepatit B virüsü ile doğan kişilerin kendisinde herhangi bir problem gelişmez; ancak taşıdıkları virüsü başkalarına bulaştırabilirler.

Akut ve kronik hepatit B olmak üzere hastalığın iki çeşidi vardır. Akut hepatit B, karaciğerdeki tahribata bağlı olarak karaciğer enzimlerinde yükselme ile karakterizedir. Akut hepatit B hastalığı geçirenler virüse yaşam boyu bağışıklık kazanır ve bir kez daha virüs bulaşmaz. Akut hepatit B enfeksiyonu 6 aydan fazla sürer ve kanda hâlâ antijenlere rastlanırsa kronik hepatit B tanısı konur.

Hepatit B Nasıl Bulaşır?

Tüm dünyada önemli bir sağlık problemi olarak kabul edilen Hepatit B nedeniyle her yıl yaklaşık 600 bin kişi hayatını kaybeder. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), hastalıktan tamamen kurtulabilmek için doğan her çocuğa hepatit B aşısı yapılmasını önermektedir. Uyuşturucu madde bağımlıları, tıbbi personeller ile Asya ve Afrika’dan gelen göçmenler riskli gruplardır ve hepatit B bulaştırma oranları yüksektir.

Hepatit B virüsü sadece insandan insana geçer. Kan, tükürük, kan plazması, anne sütü, vajinal salgı, sperm, dışkı ve tükürük gibi vücut sıvıları aracılığı ile bulaşan hepatit B virüsünün en sık bulaşma yolu cinsel ilişkidir. Enfeksiyonlu hastaların açık yaralarına dokunma yoluyla da bulaşabilen hastalık; enfekte enjeksiyonlar, hemodiyaliz tedavisindeki hastaların doğru hijyen kurallarına uymaması gibi durumlarda da bulaşabilir.

Çok bulaşıcı bir hastalık olan hepatit B, derideki küçük zedelenmelerden bile kolayca kana bulaşabilir. Hepatit B virüsüne sahip olan annelerin bebeklerine virüs bulaştırma oranı %90’dır. Hepatit B hastalığının tanısı için kanda hepatit B testi yapılarak karaciğer enzimlerinin miktarı değerlendirilir.

Hepatit B Belirtileri Nelerdir?

Hepatit B belirtileri hafif ya da şiddetli olabilir. Enfeksiyona yakalanan kişilerde belirtiler 2 hafta içinde görülebilir. Ancak belirtilerin anlaşılabilmesi 1-4 aya kadar uzayabilir. Genellikle küçük çocuklarda virüs herhangi bir semptoma ya da belirtiye neden olmayabilir.

Koyu renkte idrar, karın ağrısı eklem ağrısı, iştah kaybı ve ateş gibi belirtilere sahip olan virüse maruz kaldıktan sonraki ilk 24 saat içinde tedaviye başlanması iyileşme sürecini kısaltır. Bu belirtilere mide bulantısı, cilt ve gözün beyaz bölümünde sararma, zayıflık ve yorgunluk da eşlik edebilir.

Kronik hepatit B, uzun yıllar belirti vermeyebilir ve karaciğeri tahrip eder. Kronikleşen hepatit B hastalarının %15 -35’lik kısmında karaciğer kanseri ve siroz gibi hastalıklar gelişebilir ve bu hastalıkların gelişimine kadar herhangi bir belirtinin olamaması da muhtemeldir. Karaciğer harabiyetinin yanı sıra siroz, karaciğer kanseri gibi hastalıklarda hepatit B zararları arasında yer alır.

Hepatit B Tedavisi Nasıl Yapılır?

Akut hepatit hastalığının tedavisi için özel bir yöntem yoktur. Bol su içme ve istirahat ile birlikte doktor tarafından önerilen ilaçlar kullanılmalıdır. Kronik hepatit B hastalığı karaciğer kanseri riski oluşturduğu için hastalığın ilerlemesini önlemek amacıyla antiviral ilaçlar kullanılır.

Hepatiti B virüsünün kan yolu ile bulaştığından şüphe edilirse ilk 7 gün içinde, cinsel yolla bulaştığından şüphelenilirse ilk 10 gün içinde hepatit B immunglobulin enjeksiyonu vurulur. Hepatit B ilaçları karaciğer harabiyetini önlemeye çalışır ve bir yandan da virüs ile savaşarak etkilerini minimuma düşürür. Kronik hepatit B hastalığının erken teşhis edilmesi komplikasyon riskini de azaltır.

Doktor kontrolünde ilaç kullanımı önemlidir. Bazı ilaçlar karaciğerin daha çok yıpranmasına neden olabilir. Kronik hepatit B hastaları uyku düzenlerine, sağlıklı beslenmelerine ve fiziksel aktivitelerine dikkat ettiklerinde daha aktif ve sorunsuz bir hayat sürebilir.

Kronik hepatit B tedavisi için haftada bir kez deri altına yapılan iğneler veya günde bir defa oral yolla alınan ilaçlar kullanılır. İlaç tedavisi Hepatit B virüsünün çoğalmasını engellemeye yöneliktir. Hepatit B virüsü karaciğer hücresinin çekirdek bölgesine yerleştiği için vücuttan tamamen atılması çok zordur. İlaçlar sadece virüsün karaciğere hasar vermesini engeller.

Hepatit B Aşısı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Hapatit B bağışıklık kazandırılarak vücudun korunması sağlanabilir. Hepatit B hastalığına yakalanmayı önlemek amacıyla kullanılan hepatit B aşısı, neden olan virüsün parçaları kullanılarak hazırlanır. Aşı ile birlikte kişiye bir miktar hepatit B virüsü enjekte edilir ve böylece kişinin bu hastalığa karşı bağışıklık kazanması sağlanır.

Virüsün enjekte edilmesini takiben vücut virüse karşı antikorlar üretir ve bu antikorlar sayesinde hepatit B virüsünün bir kez daha vücut içerisine girmesi engellenir. Bebeklere doğumdan hemen sonra vurulan hepatit B aşısı 6 aylık dönemlerle 3 ya da dört kez uygulanmalıdır.

Henüz hastalığa yakalanmamış kişilere yapılan aşı, erişkinleri %90-95 oranında korurken bebekleri %100 korur. Hepatiti B aşısı, hepatit B virüsü taşıyan kişilerle birlikte yaşayanlara, tüm bebekler ve çocuklara, mahkûmlara, hemodiyaliz hastalarına, sağlık personellerine, hemofili hastalarına, damardan ilaç kullananlara, çok seyahat edenlere mutlaka uygulanmalıdır. Hepatit B aşısının aşı yapılan yerde kızarıklık ve şişkinlik, baş dönmesi, yüksek ateş, burun akıntısı ve halsizlik gibi yan etiler görülebilir.

Hepatit B Yasak Yiyecekler

Hepatit B hastalarının diyetleri kişiye özel olmalıdır. Doktor ya da diyetisyen kontrolünde hazırlanan beslenme programları hastalığın tedavisine yardımcı olur. Hepatit B hastalığında karaciğer harabı söz konusu olduğu için karaciğeri yoran gıdalardan uzak durulması gerekir.

• Doymuş yağ oranı ve A vitamini içeriği yüksek olan sığır, koyu, dana eti ve tam yağlı süt ürünleri önerilenden fazla tüketilmemelidir.
• Çikolata, hazır gıdalar, kızartmalar ve yumurtalı ürünlerden de kaçınılması gerekir.
• Aşırı tuzlu gıdalarda hastalığın seyrini olumsuz etkileyebilir. Turşu, salamura, cips, kraker gibi besinler hepatit B hastalarının beslenme programlarından çıkarılmalıdır.
• Gazlı içecekler, hazır meyve suları, hazır et suyu tabletleri, pizza, hazır kek gibi besinler ve sucuk, salam, sosis gibi tüm işlenmiş gıdalar tüketilmemelidir.
• Az pişmiş deniz mahsulleri örneğin midye gibi ve çiğ köfte gibi riskli gıdalardan uzak durulması gerekir.
• Hepatit B hastalarının alkol tüketmeleri karaciğerlerini yorar ve herkes için geçerli olan sigara alışkanlığının bırakılması hastalığın tedavisini olumlu etkiler.

Peki, hepatit B ne yemeli, nasıl beslenmeli? Hepatit B hastalarının diyetleri hastanın yaşı, boyu, kilosu ve eşlik eden hastalıklar göz önüne alınarak hazırlanmalıdır. Öğünlerinin düzenlerine dikkat etmeleri ve vücut direncini artıran yeşil yapraklı sebzeler ile taze meyvelere ağırlık vermeleri önerilir.

Hepatit C Nedir? Belirtileri Nelerdir? Nasıl Bulaşır? Bitkisel Tedavisi