Oruç Nedir, Nasıl Tutulur? Oruç Çeşitleri

Oruç: 30 Günlük İbadetten Daha Fazlası!

Farsçada rûze, Arapçada savm ve sıyâm anlamına gelen oruç, İslam dininde önemli bir yeri olan sabır konusunun en iyi anlatıldığı bir ibadet şeklidir. Ülkemizde özellikle ramazan ayında tutulan oruç, birlik ve beraberlik duygusunu geliştirir, toplumun güzel ahlakını ortaya çıkarır. Müslümanlara farz olan oruç eğer yaşlılık, hastalık gibi nedenlerle tutulamazsa kazası yapılır. Oruç borcu ödenmesi gereken bir ibadettir.

Oruç kazası gelecek günler içinde kişinin istediği bir zamanda yapılabilir. Herhangi bir nedenden dolayı kazası yapılamadığında oruç fidyesi ödenir. Oruç fidyesi bir kişiyi doyuracak miktardaki para olarak belirlenir. Kişinin maddi gücü yok ise oruç tutamadığı için Allah’tan af diler. Bu miktar ramazan ayının başında ya da sonunda toplu olarak ödenebildiği gibi, ramazan ayı içinde günlük olarak da ödenebilir.

Bu yazımızda oruç nedir  ve oruç nasıl tutulur sorularını sizler için yanıtladık. Peki, oruç çeşitleri nelerdir, ramazan ayı dışında ne tür oruçlar tutulur? En önemlisi de oruç neden tutulur ve kimlere farzdır, kimler oruç tutmalı? Oruç açmak nedir? Oruç bozulması nedir? Merak edilen tüm yanıtlar maddeler halinde alt başlıklarımızda sizleri bekliyor!

Oruç ile ilgili bilgiler en sağlıklı olarak Diyanet İşleri Bakanlığı’na bağlı müftülükler ve imamlardan alınabilir.

Oruç Nedir?

Önce oruç nedir ne demektir kısaca açıklayarak oruç nedir sorusunun cevabını adım adım detaylandırabiliriz.

İmsak vaktinden başlayarak iftar vaktine kadar, kişinin bilinçli olarak bir amaç uğruna yemek yeme, içecek tüketme ve cinsel ilişkiden kendini uzak tutma hali oruç olarak tanımlanır.

Oruç açmak ne demek sorusunun cevabı da oruç süresi bittikten sonra yani iftar vakti geldiğinde tekrar yemek yemeye başlamaktır. Orucun en belirli amacı Allah rızası için tutuluyor olmasıdır.

Oruç niyeti bilinçli olarak İslam’ın şartını yerine getirmektir. Diyet yapmak, zindelik kazanmak gibi nedenlerden dolayı oruç tutmak İslami açıdan bir değere sahip değildir.

Oruç Nasıl Tutulur?

Sahur vakti denilen ve gecenin son altıda biri olarak tanımlanan vakit, sabah ezanı ile son bulur. Bu vakitler içinde yemek yenmesi hem orucun tutulmasını kolaylaştırır, hem de son peygamber Hz. Muhammed’in sünnetleri arasında yer alır.

Sahur vaktinden sonra akşam ezanı okununcaya kadar vücudu tüm yeme içme eylemlerinden ve cinsel ilişkiden uzak tutan oruçlu günlerde, İslami düşünceye aykırı davranışlardan da uzak durmak gerekir. Yani oruç tutmak sadece mideyi aç bırakmak anlamına gelmez. Yalan söylememek, dedikodu yapmamak, kötü söz kullanmamak ağzın orucu, haram ve yasak olana bakmama gözün orucudur.

Oruç açma duası ile birlikte oruç açılır. Oruç açmak için iftar duası da okunur. Duanın Türkçesi şöyledir:

“Allah’ım! Senin rızan için oruç tuttum, sana inandım ve sana güvendim. Senin rızkınla orucumu açtım. Benim geçmiş ve gelecek günahlarımı affeyle, orucumu kabul eyle.”

İlginizi çekebilir: Oruç Açma ve Oruca Niyet Duası Nasıl Edilir?

Oruç Çeşitleri Nelerdir?

• Oruç: farz, nafile, mekruh ve vacip olarak 4 gruba ayrılır.
• Her Müslüman’ın tutması gereken farz oruçlar ramazan orucu, kaza ve kefaret oruçlarıdır.
• Ramazan orucu zamanı belirli olan oruç çeşididir.
• Ramazan ayı içerisinde tutulması gerekir.
• Kaza ve kefaret oruçları ize zamansızdır.
• Kişi dilediği zaman bu oruçları tutmakla yükümlüdür.
• Adak oruçlar ve nafile oruçlar vacip oruç çeşididir. Bu oruçlar zamanlı ya da zamansız olarak ayrılır.
• Adak oruçların hangi gün tutulması adanmışsa o gün tutulması gerekir.
• Herhangi bir zaman belirtilmeden oruç adanırsa kişi istediği zaman adak orucunu tutabilir.
• Vacip oruç nedir derseniz önce vacip kelimesini anlamak gerekir. Fakihlerin çoğu vacibi farz kelimesiyle benzer kullanırken Hanefîler, bir eylemin gerekliliği kat‘î ise farz, zannî ise vâcip kabul ederler.
• Nafile oruçlar, farz ve vacip olmasa da Allah rızası için tutulan oruçlar nafile oruçlardır.
• Mendup, müstehap ve sünnet olarak adlandırılan oruçlar bu oruç çeşidi kapsamına girer.
• Kurban bayramının dördüncü günü ile ramazan bayramının birinci günü tutulan oruçlar mekruh oruçlardır. Bu günler Müslümanların bayram günleri olduğu için tutulması pek hoş görülmez.
• Oruç bayramı olan ramazanda oruç tutmak, bugünlerin neşe ve sevincine katılmamak anlamına gelir. Bunun dışında aşure gününde cuma veya cumartesi günlerinde oruç tutmak ve birinci gün tutulan orucun iftarını açmadan ikinci gün oruca devam etmek de mekruh oruçlar arasındadır.

Oruç çeşitleri Diyanet dergisindeki bir yazıda da şöyle ayrılmıştır: Farz olanlar (Ramazan ayı), vacip olanlar (kefaret orucu, adak orucu, nafile oruç kazası), mesnun olanlar (Muharrem’in 9-10-11. günlerindeki oruçlar), mendup olanlar (farz ve vacip dışındaki oruçlar), mekruh olanlar, haram olanlar (Ramazan Bayramı 1. Günü, Kurban Bayramı 4 günü)

Detaylı bilgi için: Dinimizde Oruç Çeşitleri İsimleri, Anlamları

Oruç Neden Tutulur?

İslam dünyasında oruç önemi açısından değerlidir. İslam’ın şartlarından biri olan oruç tutmak, kulların Allah’a yakınlaşmasını sağlar. O’na olan sevgi, saygı ve müteşekkirliğin en güzel ve somut yöntemi olan oruç ibadetlerin en güzelidir.

İnsanın sabretmesini, tok iken açların halini anlamalarına yardımcı olur. Allah’a olan derin bağlılığı göstermenin en değerli yollarından biri olan oruç, bir menfaat düşüncesi ile değil yalnız Allah’a ibadet amaçlı yapılmalıdır. Bedene sağladığı yararları düşünülmeden oruca niyet edilmelidir.

Ramazan aylarında birlik ve beraberlik duygusunun gelişmesine yardımcı olan oruç ile Allah’a en yakın olunan mübarek bir ay geçirilmesi sağlanır. Oruç zayıflama amaçlı tutulmaz, tek amacı Allah’ın emir ve yasaklarını yerine getirmektir.

Oruç neden tutulur kısaca özetlemek gerekirse, hem fiziksel beden sağlığı hem de tekamül yolunda maneviyatın gelişimi için oruç tutulur.

Oruç Kimlere Farzdır?

Oruç Müslümanlığı kabul eden bireylere farz olan bir ibadettir. Müslüman olmayan bir kişinin oruç tutması Allah katında kabul edilmez. Yapılan tüm ibadetlerde olduğu gibi oruç ibadeti için de kişinin ergenlik çağına gelmiş olması ve zihinsel bir engeli bulunmaması gerekir. Ergenlik yaşına gelmeyenlerin tuttuğu oruç farz değildir. Bu durumda çocuklar ve zihinsel engelliler oruç tutmaktan muaf edilir. Oruç seferi yani yolculuk veya seyahat halinde olanlar tarafından da tutulmayabilir.

Orucun farz olabilmesi için kişinin bedenen sağlıklı olması ve herhangi bir hastalığa sahip olmaması gereklidir. Kişi hastalığı iyileşinceye veya yolculuğu bitinceye kadar oruçtan muaftır. İyileştiğinde ya da yolculuğu bittiğinde tutmadığı günlerin orucunu kaza edebilir. Adet dönemindeki kadınlar, gebe ve emzikliler de oruçtan muaftır. Kadınlar bu mazeretleri sona erdiğinde oruçlarını kaza edebilir. Kronik hastalığa sahip olanlar ve belirli saatlerde ilaç içmesi gerekenlerin oruç tutması dinen uygun değildir. Rahatsızlığı olan hastalarda oruç zararları ile ciddi problemlere yol açar.

Oruç kimlere farzdır Diyanet bu konuda bir açıklama yapmış mıdır diye merak edenlerin sorusunu da kısaca cevaplayalım. Diyanet kendi yayınında orucun farz olması için kişide şu 3 özelliğin olması gerektiğinin altını çizmiştir: Müslüman olmak, akıllı olmak ve ergenlik çağına gelmiş olmak. Ergenlik kızlar için regl olmakla, erkekler için ise ihtilamla başlar.

Oruç Ne Zaman Başlar?

Oruç ibadeti ramazan ayında yapılır. Oruç başlangıcı tan yerinin ağarması yani imsak vaktidir. İmsak nedir sorusu güneşin doğuşuyla gelen aydınlık olarak verilebilir. Ramazan ayı dışında oruç ne zaman başlar sorusunun cevabı da yine imsaktır. İftar vakti yani güneşin batması ile oruç zamanı sona erer.

Oruç ne zaman başlar ne zaman biter sorusuna cevaben verilecek saatler her sene ezan saatlerinin değişmesinden dolayı farklılık gösterir. Pratik olarak sabah ezanına kadar yeme ve içme işlemleri devam eder, son lokmalar sabah ezanı ile alınır ve akşam ezanının okunmasına kadar hiçbir şey yenmez ve içilmez. Ayrıca cinsel ilişki de oruç saatleri içinde yasaktır. Oruç vakitleri arasında bir de sahur vakti vardır.

Sahur vaktinde mutlaka yiyecek içecek bir şeyler tüketilmesi önerilir. Peygamberimiz Hz. Muhammed kendisi özellikle sahura dikkat etmiştir. Peygamberin sünnetleri arasında yer alan sahur vaktinde yemek yemek daha sağlıklı bir şekilde oruç tutmayı sağlar.

Oruç ayı ne zaman sorusunun cevabı ramazan ayıdır ve bu ay da kameri aylar arasındadır. Kameri aylar da ay hareketlerine göre zamanı belirlenen aylardır. Bu yüzden de oruç başlangıç tarihi her sene 10-11 gün öncesine çekilir. Tam tarih ilgili merciler tarafından açıklanır.

Orucun Faydaları Nelerdir?

Orucun faydaları dini metinlerde ve hadislerde detaylı açıklanır. Oruç tutmak sorumluluk duygusunu geliştirir. Kişilerin yalan söylemelerini, hırsızlık yapmalarını, zina ve dedikodu gibi dinen yasaklı haram durumlardan uzak durmalarını sağlar. Ahlaklarının güzelliğini ortaya çıkarır.

Orucun ahlaki faydaları sayesinde tekamülde olumlu ilerleyiş kolaylaşır. Her insanın içinde yer alan yardım ve merhamet etme duygularını güçlendirir. Tokun açın halinden anlamasını sağlar. Zenginler ramazan ayında fakirin neler çektiğini anlayarak merhamet duygularının gelişmesini ve yardım etmenin öneminin kavranmasını sağlar.

Şükretmeyi öğretir. Nimete değer vermeyi, israfın önlenmesini ve Allah’a verdiklerinden dolayı teşekkür borçlu olduklarının farkındalığını artırır. Orucun bize faydaları sayesinde hayat boyu faydalı olacak alışkanlıklar kazanmış oluruz.

Fiziksel beden üzerinde orucun faydaları bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Oruç diyeti mide ve bağırsak sorunlarının azalmasını sağlar. Sindirim sistemini dinlendirir. Sebze ve sıvı ağırlıklı olarak yapılan birkaç günlük oruç detoksu ile kabızlık, yorgunluk ve halsizliğin önlenmesi sağlanabilir.

Oruç ile ilgili en çok merak edilen ise oruç zayıflatır mı sorusudur. Sağlıklı beslenilerek oruç tutulduğunda kilo vermeyi sağlar. Tansiyonun dengelenmesine vesile olur. Metabolizmanın hızlanmasını sağlayarak zayıflamaya yardımcı olur. Oruç tutan kişilerde daha sağlıklı kalori harcaması sağlanır.

Orucun akciğere faydaları vücudun genel olarak yenilenmesi sonucu dolaylı oluşan artılardır. Ayrıca alkol sigara gibi zararlı maddelerin tüketiminin bitmesini veya azalmasını sağlar. Açlığa direnme gücünü artırır ve yeme bozukluğu yaşayan bireylere faydalıdır.

Kandaki glikoz düzeyinin dengelenmesini sağlar. Oruç tutmanın faydaları arasında evrimsel olarak günümüze taşıdığımız faydalar da yer alıyor. Örneğin avlanmayla beslenilen dönemde insan uzun süre aç kalmak zorunda olabiliyordu ve beden bu dönem için kendini korumaya alabilecek fonksiyonlar geliştirdi. Bunun etkileri şimdiki vücudumuzda da görülmektedir.

Oruç iltihaplanmaları engelleyip, bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Orucun vücuda faydaları arasında en önemli maddelerden biri de hastalıklara karşı direnci artırmasıdır. Orucun faydaları anlaşıldıkça artık günümüzde ramazan dışında da oruç diyeti yapanlar bulunmaktadır.

Orucu Ne Bozar?

Oruç tutulduğu unutulup yemek yendiğinde ya da bir şeyler içildiğinde oruç bozulmaz. Bilerek bir şeyler yiyip içmek orucu bozar. Diş fırçalama işlemi eğer boğaza diş macunu ve su kaçırılmadan yapılırsa oruç bozulmaz, diğer türlü orucun kaza yapılması gerekir. Kendiliğinden kusmak orucu bozmaz, kişi kendisi bilinçli olarak kusma işlemi gerçekleştirirse oruç bozulur.

Astım hastalarının sıktığı boğaz spreyi boğaza ve dolayısıyla da mideye gittiğinden dolayı oruç bozulur. Aynı şekilde burun spreyi de orucu bozar. Kan aldırmak orucu bozmaz ancak serum verilmesi orucu bozar.

Abdest alırken boğaza su kaçması, fitil kullanılması, endoskopi ve lavman yapılması orucu bozar. Bütün bunlar kaza gerektiren durumlardır.

Farkında olarak orucu bozarsak ne olur sorusunu da cevaplayalım. Bilerek ve isteyerek oruç bozmak günahtır. Bir gün oruç bozmanın cezası tutulmayan gün yerine (60+1) 61 gün oruç tutmaktır. Oruç bozan şeyler arasında ilaçlar da girmektedir.

Detaylı bilgi için: Orucu Bozan Şeyler: 10 Durum – Soru Cevap

Orucun Tanımı Nedir? İslam Dininde Oruç Nedir?

Orucun dini kısa tanımı Allah rızası için yeme içme ve nefsi arzulardan uzak durarak ibadet etme halidir şeklinde yapılabilir.

Oruç Nedir ve Önemi Nedir?

Orucun önemi hem bedenen hem zihnen sağladığı faydaların yanında yardımlaşma ve hoşgörüyü beslemesiyle de katlanır.

Oruç Tutmanın Asıl Amacı Nedir?

Oruç tutmanın amacını anlamak için en aydınlatıcı kaynak, oruç hakkında bilgi almak için ilk başvurulması gereken kaynak olan Kuran’dır. İlgili şu ayet zihni berraklaştırabilir: “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı…” (Bakara, 2/183)

Oruç Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Rivayetlere göre ilk oruç zamanı Hz. Adem’e dayanmaktadır.

Ramazan menüleri için sitemizi ziyaret edebilirsiniz.

Oruç Tutmanın 6 Kolay ve Sağlıklı Yolu

6 Adımda Vücudunuzu Oruca Hazırlayın

Oruç Açma ve Oruca Niyet Duası Nasıl Edilir?

Oruç Tutmanın Sağlığınız İçin Bilimsel 10 Faydası