Sebzeler İsimleri ve Sebze Diyeti

İçindekiler

En Beğenilen Tarifleriyle Sebzeler Hakkında Her Şey

Uzun ve sağlıklı yaşamın vazgeçilmezleri SEBZELER, içerdikleri zengin besin öğeleri, düşük kalorileri, sindirime yardımcı olma özellikleri ile her daim vazgeçilmez gıdaların başında gelmektedir.

Oldukça geniş ürün çeşitliliğine sahip olan sebzeler, çocukluk çağından yaşlılığa kadar her yaş grubu için en sağlıklı beslenme seçeneklerini oluşturur. Farklı ihtiyaçlara göre şifa kaynağı olabilen sebzeler, birbirinden oldukça farklı tarifler ile her damak tadına hitap edebilir hale gelebilir. Geleneksel tencere yemeklerinden otantik sunumlara kadar oldukça farklı tariflerin öznesi olabilen sebzeler, çiğ tüketildiğinde de damağınızın ufak karnavallara ev sahipliği yapmasını sağlar.

Yıllar içinde dünyada çok farklı tatlar ortaya çıksa da sebzeler Türk mutfağından Uzak Doğu mutfağına, diyet yemeklerinden, saray usulü hazırlanmış sofralara kadar birçok yemek şenliğinin baş tacı olma özelliğini korumaktadır. Sebzeler, sağlıklı yemek alternatifleri oluşturmalarının yanı sıra lezzetli sunumlara olanak sağlamaları ile de ön plana çıkmaktadır.

Sebzeler Nelerdir? İsimleri ve Özellikleri Nelerdir?

Mevsime göre farklı çeşitlerine ulaşmanın mümkün olduğu sebzeler meyveleri, yaprakları, yumruları ya da kökleri çoğunlukla pişirilerek, bazen çiğ olarak tüketilen bitkilerdir. Kendi içlerinde birçok alt gruba ayrılabilen sebzeler: yeşil yapraklı sebzeler, kök sebzeler, kuru sebzeler gibi başlıklar altında toplanabilir.

Hangi başlık altında yer alırsa alsın tüm sebze türleri tüketilme yoluna ve sıklığına göre şifa kaynağı olabilmesi özelliği ile bilinmektedir. Sebzeler, içerik özelliklerinin yanı sıra biçimsel özelliklerine göre de sınıflandırılabilmektedirler. Yeşil sebzeler başlığı altında sıralanabilecek sebzeler, genellikle çiğ tüketilen, yaprakları yenen bitkilerdir.

Sebze suyu ve sebze püresi yapımında sıklıkla kullanılan maydanoz, tere, dereotu gibi sebzelerin yanı sıra kıvırcık, marul, Brüksel lahanası gibi salatalarda tüketilmek üzere kullanılan türleri de vardır.

Kök sebzeler genellikle pişmiş olarak tüketilir. Patates, pancar, havuç gibi sebzelerin şekerli sebzeler olduğu bilinse de, kereviz ve turpun şeker oranının oldukça düşük olduğu bilinmektedir. Sebze çeşitleri isimleri bazında birbirinden ayrılsa da besin değerleri konusunda aynı başlık altında toplanabilmektedir. Proteinli sebzeler başlığı altında toplanabilecek enginar, mısır, bezelye ve ıspanak farklı sebze gruplarında yer almakla birlikte yüksek protein içeren yapıları ile dikkat çekmektedir.

Sebze Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır?

Sebze mevsimleri takibini iyi yapan, sebzelerin özellikleri konusunda bilgili, doğal yaşama ilgisi olan birçok birey hayatının bir döneminde sebze yetiştiriciliğine merak salmıştır. Hem meşakkatli hem keyifli bir iş olan sebze yetiştiriciliği, sebzeleri iyi tanımakla birlikte toprağı ve iklimi de tanımayı gerektirmektedir.

Kullanılacak sebze tohumları için uygun olan koşulların belirlenmesi ile birlikte yetiştiriciliğin yapılacağı merkez doğru şekilde belirlenir. Toprak yetiştiriciliği yapılacak ürüne göre seçilirken, ürüne uygun gübre, ekim ve dikim zamanları, sulama ya da hasat zamanları da çoktan belirlenmiş olur.

Örneğin biber tohumları sıcak yastıklarda çimlendirildikten sonra dikilir ancak domates genellikle serpme usulü ekilir. Salatalık için sıcak toprak gerekirken marul hemen hemen her koşula uyum sağlayabilir. Sebze ekim zamanı da üründen ürüne farklılık göstermektedir. Mısır Ege Bölgesi’nde Nisan ayında ekilirken, patates don mevsimi biter bitmek dikilebilir. Özetle sebze yetiştiriciliği üretilecek ürüne göre şekillendirilmesi gereken hassas bir planlama gerektirmektedir.

Sebzelerin Kalorisi ve Besin Değerleri Nedir?

Sebze yemekleri düşük kalorili oldukları düşüncesiyle özellikle diyet dönemlerinde herkesin öncelikli tercihi oluşları ile bilinir. Ancak sebzeler çiğ ya da pişmiş olarak farklı besin değerlerine sahip olmakla birlikte tüketim şekline göre oldukça yüksek kalorilere de sahip olabilirler.

Mısır, bezelye, zeytin gibi ürünler yüksek kalori oranları ile dikkat çekerken, lahana, domates, patlıcan gibi ürünler sahip oldukları düşük kalori nedeni ile daha bol tüketilebilir. İçerdikleri yüksek nişasta ve şeker oranları ile özellikle kontrollü beslenme dönemlerinde önerilmeyen patates ve pancar gibi ürünlerin tüketimi neredeyse ekmek tüketimine eş olarak görülür.

Zencefil, kuşkonmaz, soya filizi gibi egzotik sebzeler düşük kalorileri ve antioksidan içerikleri ile dikkat çekerken diyet programlarında da bu ürünler sıklıkla önerilir. Egzotik sebzeler meyveler gibi yüksek şeker içeriğine sahip olmamaları yönü ile de sıklıkla tercih edilir.

Sebzelerin Faydaları Nelerdir?

Kendi mevsiminde tüketilen sebzeler her daim sağlıklı sebzeler grubunu oluşturur.
Organik sebzeler genetiği değiştirilmemiş sebzeler grubunda yer aldıklarından diğer tarım ürünlerine göre daha sağlıklı oluşları ile bilinir. Sertifikalı organik ürünler hormon ilaçları ve kimyasal gübre ile temas etmezler.
Şifalı sebzeler arasında sayılan ve karaciğere faydaları ile bilinen enginar ve bezelyenin mevsimi ilkbaharda başlarken, doğal antibiyotik olma özelliği taşıyan ve tansiyon düşürücü etkisi ile bilinen taze sarımsak da bahar aylarında asıl mevsimini yaşar.
Sebzeler genel olarak düşük kalorili ve bol lifli gıda maddeleri olarak bilinir. Bu özellikleri ile kalp ve damar hastalıkları, yüksek şeker ya da metabolizma hastalıklarında sağlıklı beslenmenin anahtarı olarak önerilir.
Kök sebzelerin şeker oranları genellikle yüksek olmasına rağmen bu ürünler tok tutucu özellikleri ile bilinmektedir. Dikkatli tüketilmelidir.
Ispanak demir yönünden zengindir ve bol miktarda protein içerir.
Taze fasulye böbrekler ve karaciğerle birlikte kalbi de kuvvetlendirir.
Bezelye kan kanserine karşı koruyucu özellik taşıması ile bilinmektedir.
Sivri biber bol miktarda C, P ve K vitaminleri içerir.
Koyu yeşil yapraklı sebzeler K vitamini, C vitamini, demir ve çinko minerali açısından zengindir. Lifli yapıları, folik asit, potasyum gibi çok önemli besin değerleri ile bolca tercih edilmelidir.
Karnabaharın göğüs kanserine karşı koruduğu düşünülürken, sarımsağın bazı mide kanserlerini önlediği bilinmektedir.

Sebze Diyeti Nasıl Yapılır?

Son yıllarda yapılan araştırmalar sebzelerin gizli şifacılar olduğunu kanıtlamıştır. Bu araştırmalar doğrultusunda sebzelerin şifasından faydalanmak üzere birbirinden farklı beslenme yöntemleri de ortaya çıkmıştır.

Özellikle diyet programlarında oldukça ciddi yer tutan sebzeler, çiğ formlarının yanı sıra çeşitli sebze çorbaları ile de tüketilebilir. Kabak, patlıcan, Brüksel lahanası gibi düşük kalorili sebzelerle yapılan sebze çorbaları hem doyurucu oluşları hem de uzun süre tok tutmaları nedeni ile sıkça tercih edilir.

Sebze diyetleri, sebze suyu detoksu odaklı da gerçekleştirilebilir. Bu detoks programları genellikle beş günü geçmeyecek şekilde planlanırken sebzeler renklerine ve yapılarına göre gruplara ayrılır. Yeşil yapraklı sebzeler bir arada tüketilirken kırmızı sebzeler de farklı günlerde detoks programındaki yerini alır. Detoks içecekleri genellikle limon ile tatlandırılır ve zencefil desteği ile metabolizma hızlandırıcı hale getirilir. Detoksa başlamadan önce bu dönemde tüketilebilecek sebzeler listesi incelemesi yapılması gerekir.

Ağırlıklı olarak sebze tüketimini destekleyen sebze diyeti, protein, mineral, karbonhidrat gibi temel besin maddelerinin tamamının sebzelerden alınmasını hedefler. Sebze diyeti meyve tüketiminin de sınırlı ölçüde gerçekleştirilmesini amaçlarken bu yolla şeker oranının düşük tutulmasını hedefler. Sebze diyetinde avokado gibi tropikal sebzeler de sıklıkla yer bulur.

Sebzeler Nasıl Saklanır? Nasıl Taze Tutulur?

Sebze ürünleri tazeliklerini yitirmemeleri için yıkandıktan sonra muhakkak sebze kurutucu aracılığı ile kurutulmalıdır. Yeşil yapraklı sebzeler iyice kurutulduklarından emin olunduktan sonra istenirse sebze doğrayıcı yardımı ile doğranarak ya da bütün olarak hava almayan bir kaba aktarılır ve buzdolabında muhafaza edilir. Pazardan aldığınız ürünleri her daim sebze hali tazeliğinde saklayabilmek istiyorsanız sebzelerinizi saklama koşullarına uygun olarak yerleştirmeniz gerekmektedir.

Patates ve elma gibi yiyecekler buzdolabına konulmamalı, lahana uzun süre bekletilmeden tüketilmelidir. Salata malzemeleri doğranarak kavanozlarda bekletilebilirken brokoli, karnabahar gibi ürünler 3-4 gün içinde tazeliğini kaybetmeden tüketilmelidir. Maydanoz, nane gibi yeşil yapraklı bitkiler buzdolabı dışında bir bardağa su konularak da uzun süre tazeliklerini koruyabilirler.

En Beğenilen Sebze Yemekleri

Standart yemeklerden sıkılanlar için hazırladığımız özgün tariflerin yer aldığı listemiz, sofraları renklendirirken, misafirlerinizin damaklarını da şenlendirme özelliği taşımaktadır.

1) Çocuklar İçin Sağlıklı Bir Alternatif Pırasalı Patates Graten

Kremalı lezzeti ile çocuklara pırasa sevdiren bu tarif, bir fırın yemeği olması ile dikkat çekmektedir. Patates ve pırasanın yanında krema ve kaşar ile şenlenen yemek kekik, pul biber ve tuz ile harmanlanır. Pratik bir tarifle hazırlanan yemek, sıcak servis edilir. Pırasalı Patates Graten

2) Sebze Karnavalı Ratatuy Yemeği

Kabak, patlıcan, domates ve patatesin eşsiz dansına ev sahipliği yapan ratatuy, soğan, sarımsak ve biber içeren renkli sosuyla damaklarda iz bırakır. Sebzelerin bir arada pişip harmanlanmasıyla hazırlanan bu tencere yemeği, tereyağının eşsiz aromasıyla lezzetine lezzet katar. Ratatuy

3) Klasik Sofraların Prensesi Taze Fasulye

Türk mutfağının alternatifsiz lezzeti taze fasulye kolay ve pratik tarifi ile dikkat çeker. Kavrulmuş soğanla harmanlanan taze fasulyenin kendi suyunda pişmesiyle elde edilen bu eşsiz lezzet sofralarda pilavın en yakın dostu olarak yer alır. Taze Fasulye Yemeği

4) Pratik ve Lezzetli Tavuklu Kabak Sandal

Tavuk ve kabağı lezzetli beşamel sosla bir araya getiren tarif fırın yemeklerinin en pratik örneklerinden biri olma özelliği taşır. İçi alınmış ve hafif haşlanmış kabakların tavuklu iç harcı ile doldurulup beşamel sosla fırınlanması sonucu oluşan bu lezzet, hızla hazırlanan sofraların baş tacı olacağa benzer. Tavuklu Kabak Sandal

5) Kızartmanın Sofistike Hali Karnabahar Kızartması

Hafifçe haşlanan karnabaharların kızartma sosuna bulanarak derin yağda kızartılması ile ortaya çıkan yemek, sarımsaklı yoğurtla birlikte hoş bir tadım imkanı sağlar. Sebze yemeyen çocuklar için de güzel bir alternatif olacak karnabahar kızartması, kısa süre içinde hazırlanabiliyor olması ile de dikkati çekmektedir. Karnabahar Kızartması

6) Yeşil Çiçekler İçin Brokoli Salatası

Brokolinin kendine has çiçeksi yapısını lezzetli bir salataya dönüştüren tarif turşudan mısıra, közlenmiş biberden sarımsağa çok sayıda sebzeyi içerir. Hafifçe haşlanan brokolinin limon ve tuzla artan lezzeti sofraların vazgeçilmezi olma özelliği taşımaktadır. Brokoli Salatası

7) Hafif Bir Akşam Yemeği Kereviz Çorbası

Terbiyeli bir çorba olan kereviz çorbası, hoş kokusu ve renkli içeriği ile ön plana çıkar. Kereviz, havuç ve patatesle hazırlanan tarif, terbiyesi ile buluşunca leziz, hafif ama doyurucu bir yemeğe dönüşür. Kereviz Çorbası

8) Rengarenk Bir Masa İçin Zeytinyağlı Enginar

Konserve garnitürle hızla hazırlanabilen enginar çanakları rengarenk görüntüleri ile hoş bir alternatif oluşturmaktadır. Limonlu ve zeytinyağlı yapısı ile özellikle yaz sofralarının vazgeçilmezi olacak tarif, sağlıklı bir çözüm olma özelliği taşımaktadır. Zeytinyağlı Enginar

9) Yumuşak Bir İçim İçin Sütlü Mısırlı Sebze Çorbası

Mısır, kabak ve mantarın sütle buluşması ile hafif bir çorbaya dönüşen tarif, tavuk bulyon ile lezzetine lezzet katar. Patates, soğan ve havuç gibi çok sayıda sebzeyi de içinde barındıran çorba, çocuklar için de hoş bir alternatiftir. Sütlü Mısırlı Sebze Çorbası

10) Kolay, Leziz, Alternatif Yoğurtlu Sebze Salatası

Özellikle ağır yemeklerin yanına hafif, serin bir alternatif arayanlar için yanıt niteliğinde olan bu yoğurtlu salata, içerdiği sebzeler ile sağlıklı ve hoş bir ara öğün olma özelliği de taşır. Közlenmiş biber ve hafifçe sotelenmiş sebzelerin yoğurtla buluşmasından oluşan tarif, pratik ve doyurucu oluşu ile göz doldurur. Yoğurtlu Sebze Salatası