Tokluk Kan Şekeri: 6 Popüler Soruda Tüm Merak Edilenler

İçindekiler

Tokluk Kan Şekeri Hakkında Her Şey

İnsan vücudunun sağlıklı olabilmesi için tüm değerlerin birbirini takip edecek şekilde normal seviyede olması gerekir. Vücuttaki kan değerlerinin normal olabilmesi için de kan şekerinin yeterli düzeyde olması önemlidir. Kan şekeri karbonhidrat alımıyla beraber glikozun tüm hücreler tarafından kullanılması sonucu oluşur. Sağlıklı bir insanın herhangi bir besin almadığı açlık durumundaki kan şekeri 70 ile 100 mg/dl arasında olduğunda normal olarak kabul edilir.

1) Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı? Normal Değerleri

Tokluk kan şekerinin ölçümü yemek yemeye başladıktan iki saat sonra yapılır.
Tokluk kan şekeri referans aralıkları 120 ile 140 mg/dl arasındadır.
Sağlıklı bir insanın kan şekeri 140 mg/dl değerinin üzerinde ise tokluk kan şekeri yüksek, 120 mg/dl değerinin altındaysa tokluk kan şekeri düşük olarak kabul edilir.
“Gebelikte tokluk kan şekeri kaç olmalı?” sorusu ise önemli bir tartışma konusudur. Gebelik dönemindeki kadınların kan şekeri değeri de sağlıklı bireyler için normal kabul edilen referans değer aralığında olmalıdır. Gebelik esnasında tokluk kan şekeri değeri 130 mg/dl üzerinde olan hastalardan şeker yüklemesi yapılması istenir. Şeker yüklemesinden sonra yapılan ölçümlerde gebenin kan şekeri değerinin 140 mg/dl üzerinde olmaması beklenir.
Bireylerde tokluk kan şekerinin belirli bir süre içinde yüksek seyretmesi diyabet rahatsızlığına sebep olur.
Vücuttaki kan şekeri değerinin tokluk halinde dahi düşük olması tıpta hipoglisemi adı verilen kan şekeri düşüklüğü rahatsızlığını meydana getirir.

2) Tokluk Kan Şekeri Ne Zaman Ölçülür?

Tokluk kan şekeri seviyesi beslenme şekli, stres ve olası diyabet hastalığı gibi sebeplerden dolayı normal kabul edilen referans aralıklarından daha yüksek ya da daha düşük çıkabilir.
Tokluk kan şekeri ölçümü yapan sağlık kuruluşları açlık kan şekeri ölçümünden 12 saat sonra hastanın bir şeyler yemesini ister ve yemek yedikten bir saat sonra da kan şekeri ölçümü yapar.
Takip eden bir saat sonra tekrar ölçüm yaparak aradaki yükseliş değerini kontrol eder.
Tokluk kan şekeri ölçümünün bir diğer yöntemi şeker yüklemesidir. Şeker yüklemesi genel olarak hastanın diyabet rahatsızlığı olup olmadığını anlamak amacıyla yapılan testlerden biridir.
Şeker yüklemesinde hastanın aç gelmesi istenir ve 75 gr. glikoz içeren bir içecek içmesi istenir. Glikoz içeren içecek içildikten sonra hastadan üç saat boyunca bir şey yememesi ve içmemesi istenir. Her saat başı kan şekeri değeri için kan alınarak ölçüm yapılır.

Detaylı bilgi için: 7 Soruda Şeker Yüklemesi Hakkında Her Şey

3) Tokluk Kan Şekeri Düşüklüğü: Belirtileri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Sağlıklı bir insanın tokluk kan şekeri değerinin 120 mg/dl altında olmaması gerekir.
Yapılan ölçümlerde bireyin açlık kan şekeri değeri 50 mg/dl, tokluk kan şekeri değerleri 70 mg/dl altında ise bireyde kan şekeri düşüklüğü söz konusu olur.
Vücuttaki kan şekeri değerinin düşük seyretmesi hipoglisemi rahatsızlığını meydana getirir. Hipoglisemi olarak tanımlanan rahatsızlık diyabet hastalarının ilaç kullanımı sonucu oluşabilirken, sağlıklı bir bireyde de görülebilir. Diyabet ilaçları sebebiyle kan şekeri 50 mg/dl değerinin altında olan bir hastanın kan şekeri değeri ilacın etkisiyle düşmeye devam eder.
Diyabet rahatsızlığı olan bir hastanın hipoglisemi rahatsızlığı ağır seyreder ve acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur.
Hipoglisemi belirtileri ayırt edici şekilde kendini göstermesi tedaviye başlama süresini kısaltır.

Belirtileri sıralayacak olursak:

Gerginlik, üzüntü ve kaygı
Görmede bulanıklık
Titremeyle beraber terleme ve üşüme
Nabzın yükselmesi
Uyku sırasında kabus
Ani açlık ve bulantı hissi
Baş dönmesi ve baş ağrısı

Belirtilerden birkaçı belirgin şekilde görüldüğünde imkan varsa kan şekeri değerine bakılmalı ve kan şekeri değerinin düşük olması halinde geçici bir müdahale olarak şeker alımı yapılmalıdır. Şeker yemek yerine içilecek bir bardak süt de belirtilerin hafiflemesinde yardımcı olur. En yakın süre içerisinde doktora gidildiğinde ise açlık ve tokluk kan şekeri testi sonucunda düzenli ilaç kullanımıyla kan şekeri değerinde denge sağlanabilir.

4) Tokluk Kan Şekeri Yüksekliği: Belirtileri Nelerdir? Nasıl Düşürülür?

Vücuttaki tokluk kan şekerinin belirli süre içerisinde düzenli olarak yüksek seyretmesi sonucunda kan şekeri yüksekliği, tıptaki adıyla diyabet rahatsızlığı oluşur.

Diyabet Tip 1, Tip 2 ve Gestasyonel olmak üzere üçe ayrılır:

Tip 1 diyabette hastanın vücudu insülin üretmez ya da pankreasta üretilen insülin vücut tarafından yok edilir. Genel olarak gençlerde görülen Tip 1 diyabet ancak insülin iğnesiyle tedavi olarak kontrol altında tutulabilir.
Tip 2 diyabet orta yaş ve yaşlılarda rastlanan ve en sık karşılaşılan diyabet türüdür. Tip 2 diyabette vücuda pankreas tarafından insülin salınımı yapılır ancak insülin tam olarak görevini yapamaz ve ek ilaçlarla kontrol altına alınması gerekir.
Gestasyonel diyabet ise gebelik döneminde görülen ve bebek dünyaya geldikten sonra sona eren diyabet türüdür. Gebelik döneminde gestasyonel diyabet geçirmiş bir bireyin yaşlılık döneminde Tip 2 diyabet rahatsızlığı yaşama olasılığı olduğu için kan şekeri değerine dikkat edilmelidir.

Detaylı bilgi için: 11 Soruda Diyabet (Şeker Hastalığı) Uzman Doktor Cevaplıyor

Tokluk kan şekeri yüksekliğinin belirtilerini sıralayacak olursak:

Susuzluk ve sık idrara çıkma
İyileşmeyen yaralar
Kilo kaybı
Yorgunluk hissi
Ayak tabanlarında yanma ve uyuşma
Bulanık görme

Yüksek olan tokluk kan şekeri belirtileri tüm diyabet çeşitleri için aynıdır ancak ortaya çıkma süreleri farklı seyreder. Tip 1 diyabette belirtiler iki hafta içerisinde belirgin şekilde seyrederken Tip 2 diyabette bu süre bir seneye kadar yayılır ve belirti şiddeti daha azdır. Gestasyonel diyabette ise genel olarak belirtiler fark edilmez, değer kontrolü sonucunda ortaya çıkar. Tedavi esnasında alınan ilaçların yanında sağlıklı beslenme ve egzersiz tedavi sürecini kolaylaştıran etkenlerdir.

5) Tokluk Kan Şekeri İçin Ne Yenmeli?

Sağlıklı bir insanda tokluk kan şekerinin yükselmesi uzun vadede olumsuz sonuçlar getirecektir. Tokluk kan şekeri yüksek olan diyabet tanısı konmamış bireylerde kan şekerinin yüksek olmasındaki en büyük etken beslenme şekli ve besin türüdür.

Beyaz unla yapılan her türlü hamur işi, basit şekerli tüm yiyecekler, asitli içecekler, hazır gıdalar gibi basit karbonhidratlar tüketildiğinde kandaki şeker oranı ani bir hızla yükselir ve beslenme şekli devam ettiği müddetçe yüksek seyreder.

Basit karbonhidrat yerine sağlıklı karbonhidratları tüketmek gerekir: Nohut, mercimek, fasulye gibi baklagiller, kuru yemiş, yulaf sağlıklı karbonhidratlar sınıfında yer alır.
Meyve olabildiğince az tüketilmeli, tüketileceği zaman suyu değil tane olarak posasıyla tüketilmelidir. Meyve suyu sıkılarak tüketildiğinde içecek olduğu için kısa sürede kana karışarak kan şekerinin aniden yükselmesine sebep olur.
Meyvenin ya da şekerli bir besinin yanında süt içmek ise kan şekerinin aniden yükselmesini önler.
Proteini zengin, karbonhidratı sağlıklı ve az miktarda olan beslenme türü kan şekerini dengede tutmaya yardımcı olur.
Beslenme şeklinin yanında öğün zamanlarına da üç saat sınır koymak ve saat başı yememek kan şekerinin düşmesine yardımcı olur.

6) Tokluk Kan Şekeri Ölçümü Nasıl Yapılır?

Özellikle tokluk kan şekeri düşüklüğü ya da tokluk kan şekeri yüksekliği yaşayan bireylerde kan şekeri ölçümü önemlidir.
Sağlık kuruluşlarında kan alınarak kan şekeri değeri ölçülür; ancak düzenli bir ölçüm gerekiyorsa ve evden takip edilecekse glukometre adı verilen özel şeker ölçüm cihazının temin edilmesi gerekir.
Kan şekeri ölçümü için parmak ucu delinir ve ölçüm çubuğu adı verilen küçük bir çubuğa kan sürülür.
Ölçüm çubuğu glukometre cihazına takılarak çalıştırılır ve yaklaşık bir dakika içerisinde kan şekeri değeri glukometre ekranında gösterilir.
Evde kan şekeri ölçüm takibi yapan hastalar için dikkat edilmesi gereken nokta yemek öncesi ve sonrası kan şekeri değerleridir.
Değerler not alınırken tokluk kan şekeri ya da açlık kan şekeri olarak belirtilmelidir.
Doktor sonuçlara bakarak tedavi sürecini şekillendirir ve yanlış bir ifade tüm süreci etkileyebilir.