Yaban Turpu Nedir? Nerede Bulunur? Faydaları Nelerdir?

Kökünden Yaprağına Şifa Kaynağı, Başına Buyruk

• Turpgiller ailesinin önemli ve faydalı üyelerinden biri olan yaban turpu, acırga ve eşek turpu olarak da bilinir.
• Köklü bir geçmişe sahip olan yaban turpu yabani bir şekilde yetişir.
• Seralarda yetiştiriciliğinin olmaması raflarda ve pazarlarda sık görülmemesinin sebebidir.
• Kökünden yaprağına her bölgesi sağlığa faydalı özellikler içeren turp çeşidi, özel ilgiye gerek duymadan dağlık arazilerde kendiliğinden yetişir.
• Toprağın altında yetiştiğinden dolayı toplanması zor olsa da vücuda yararlı etkileri nedeniyle her gün tüketilmesi önerilir.
• Bilinen turp çeşitlerine oranla daha acı bir tada sahip olan bitki, acıdan hoşlananlar için enfes bir lezzettir.
• Gazlı bir aromaya sahip olduğundan dolayı mide ve bağırsaklarında gaz problemi olanların tüketirken dikkatli olmaları ve aşırı tüketimden kaçınmaları gerekir.

Bu yazıda yaban turpu nedir, en çok nerede bulunur, nasıl tüketilir sorularına cevap bulabileceğiniz alt başlıkları sizler için derledik. Yaban turpu faydaları ve içeriğindeki besleyici özellikler sayesinde sizin de mutfağınıza konuk olmalı!

Yaban Turpu Nedir?

• Yaban turpu en fazla 100-150 santimetreye kadar büyüyen, genellikle beyaz ya da krem renge sahip olan; ancak kahverengi ve siyah renk de olabilen bir turp çeşididir.
• Derin kökleri olan otsu bitki damarlı ve etli yapıdadır.
• Parlak koyu yeşil yaprakları da tüketilebilen kök bitkinin yaprakları en fazla 30 santimetreye kadar uzar.
• Çanak yapıdaki çiçekleri beyaz renklidir.
• İnsan sağlığı üzerindeki faydaları ile dikkat çeken yaban turpu özellikle bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Ana vatanı Amerika olan yaban turpunun kökü uzun ve taze zencefile benzer yapıdadır.
• Türk mutfağında fazla bilinmeyen yaban turpu faydaları ile pek çok hastalığa deva olabilecek bir sebze olduğu için mümkün olduğunca sık tüketilmelidir.
• Dağ ve bayırlarda, yüksek bölgelerde kendiliğinden yetiştiği için yaban adını almıştır ve keskin bir lezzete sahiptir.

Yaban Turpu Nerede Yetişir?

• Ana vatanı Amerika olsa da dünyanın her yerinde yetişebilen yaban turpu ülkemizde de yaygın olarak bulunur.
• Haziran – temmuz ayları arasında çiçek açan bitkinin kökü yakıcı bir kokuya sahiptir.
• Yaban turpu tohumu ile çoğalır ve hafif, nemli toprakları sever.
• Derin kazılmış toprakta yetişir ve güneşli, açıklık alanlarla uyumludur.
• Ilık iklim bitkisi olan yaban turpunun yetişme sıcaklığı 14-16 derece arasındadır.
• Yüksek sıcaklığa maruz kaldığında bitki kökü koflaşır ve tadı daha çok acılaşır.
• Düşük sıcaklıklarda ise küçük bir yumru oluşturarak sapa kalkar ve hemen çiçeklenir.
• Yaban turpundan maksimum verim sağlamak için killi topraklar tercih edilmelidir.
• Ağır yapıya sahip kumlu topraklar yaban turpu için uygun olmaz.
• Dağ köyleri ve yüksek arazilerde kolayca yetişebilir. Bu yerlerde kullanımı yaygındır.

Yaban Turpu Besin Değerleri Nelerdir?

• Hardal ve lahana gibi bitkilerin de bulunduğu turpgiller familyasına ait olan yaban turpu düşük kalorili bir besindir.
• 100 gramı yaklaşık 48 kaloridir.
• Sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve demir gibi minerallerden ve A vitamini, C vitamini gibi vitaminlerden zengindir.
• 100 gramında 3,5 gram diyet lifi barındıran ürün çözülebilir lif içeriği nedeniyle yüksek posalı besinler arasında yer alır.
• Nişasta, şeker, glutamin, protein, hardal yağı, sinigrin, glikozit ve eterik yağ içeren yaban turpu antioksidan bileşenlerden de zengindir.

Yaban Turpu Faydaları Nelerdir?

• İçeriğinde yer alan vitamin ve mineraller nedeniyle bal, zencefil ve limon ile birlikte tüketildiğinde öksürüğe faydalı olabilir.
• Zehirlenme durumunda vücudun mikroplardan arınmasına yardımcı olabilir.
• Yaban turpu kullanılarak hazırlanan macun, eklem ve sırt ağrılarının giderilmesine yardımcı olabilir.
• Romatizma problemleri için de kullanılabilen yaban turpu macunu semptomların azalmasında destekleyicidir.
• Yaban turpu suyu antibiyotik özelliklere sahiptir. Vücudun daha canlı ve dinamik olmasını sağlayarak enerji verir.
• Bağırsak çeperlerinin korunmasında önemli rol oynar.
• Antioksidan bileşen içeren yaban turpu vücudun bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
• Düzenli olarak yaban turpu tüketimi vücut direncini artırır ve hastalıklara karşı koruma sağlar.
• Özellikle bağışıklık sisteminin düşmesine bağlı olarak gelişen kanser çeşitlerinin tedavisine destek olur.
• Toksin maddelerin vücuttan atımını kolaylaştırır ve vücutta biriken fazla suyun atılmasını sağlayarak ödem söktürür.
• Özellikle yüksek ateşe sebep olan soğuk algınlıklarında ateş düşürücü etki gösterir.
• İçeriğinde yer alan bileşenlerin metabolizma hızını artırıcı özelliği vardır.
• Yağ yakımını artırarak kilo vermeye yardımcı olan yaban turpu, iştahı baskılar.
• Yüksek lif içeriğinden dolayı sindirim sisteminin düzenli çalışmasını destekleyerek kabızlık gibi problemleri tedavi edici etkiye sahiptir.
• İdrar yollarında oluşan iltihaplanmaları ortadan kaldıran yaban turpu faydaları arasında balgam söktürücü etkisi de söylenebilir.
• Kabızlık sorunu yaşadığınız günlerde salatalarınıza yaban turpu ekleyerek bu sebzenin müshil etkisinden faydalanabilirsiniz.

Yaban Turpu Neye İyi Gelir?

• Taze ya da toz haline getirilerek kullanılabilen yaban turpu, tüm vücut sağlığı üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Çoğunlukla toz şeklinde kullanılır.
• Yaban turpu tozları ile macun ya da merhem yapılabilir.
• Yalnızca kök kısmı değil yaprakları ve çiçekleri de oldukça faydalı olan yaban turpunun yaprakları ve çiçekleri de hazırlanan macuna ya da merheme katılabilir.
• Yaprakları ve çiçekleri ile birlikte kökleri parçalanarak havanda ezilir ve macun haline getirilir. Temiz bir bez yardımıyla ağrılı bölgeye uygulanan lapa şeklindeki karışım bölgesel ağrıların giderilmesinde oldukça etkilidir. Bu yöntemle elde edilen yaban turpu sinüzit tedavisinde de oldukça etkilidir.
• Ergenlikte oluşan sivilcelerin giderilmesi için yaban turpu ince ince doğranır ve cam bir kavanoza doldurulur. Üzerine sirke eklenerek ağzı iyice kapatılır ve toprağa gömülür.
• 12 gün boyunca toprakta bekleyen yaban turpu çıkarılır ve ezilerek bir bez yardımıyla süzülür. Süzme sonucu oluşan suya bal eklenerek sivilcelerin üzerine sürülür.
• Gut, eklem, kas ve romatizma ağrılarında yaban turpu dilimleri ağrı olan bölgeye konur. Ya da rendelenip lapa haline getirilerek bir bez yardımıyla bu bölgelere sarılıp 20 dakika bekletilir.
• Astım hastaları ve öksürük krizleri için yaban turpunuzu rendeleyip macun kıvamını alacak kadar bal ekler ve bu karışımı düzenli tüketirseniz akciğerlerinizi yumuşatacak aynı zamanda balgam söktürecektir.

Yaban Turpu Nasıl Tüketilir?

• Acımsı bir tada sahip olan yaban turpu acıyı sevmeyenler tarafından taze olarak pek tüketilmez. Taze olarak aromasının ortaya çıkması için rendelenmesi önerilir. Rendelenen bitki et ve balık yemeklerinde çeşni olarak kullanılır.
• Kökleri parçalanarak kum içinde saklanabilir. Rendelenen yaban turpunun oksidasyonunu engellemek amacıyla elma sirkesi ile birlikte kullanılması faydasını artırır.
• Yaban turpu ile turşu da yapılabilir. Lahana, salatalık ya da biber turşusu yaparken yaban turpu köklerinin kullanımı hem turşuya farklı bir aroma katar hem de probiyotik özelliğini artırır.
• Yaprakları salatalara ya da sebze yemeklerine eklenebilir.
• Şifalı etkilerinden yararlanmak için yaban turpu mikserden geçirilir ve içine elma sirkesi eklenerek buzdolabında bekletilir. Elde edilen karışımdan günde 2-3 yemek kaşığı içilebilir.
• Bir başka yaban turpu kürü için yaban turpu kökleri rendelenir üzerine 2-3 kaşık şeker eklenir ve elde edilen sudan her gün 2-3 yemek kaşığı tüketilebilir.
• Özellikle geçmeyen kronik öksürüklerde 100 gram yaban turpuna biraz zencefil, 1 yemek kaşığı toz tarçın, 2 yemek kaşığı bal ve 3 adet limon suyu eklenerek karıştırılır. Elde edilen karışımdan her gün 1 tatlı kaşığı tüketildiğinde şiddetli ve kronik öksürük tedavisi desteklenebilir.

Her ne kadar faydalı olsa da yaban turpu aşırı tüketildiğinde mide sancısına ve gaza neden olabilir. Hamile ve emziren kadınlar ile böbrek hastalarının yaban turpu tüketimine dikkat etmeleri gerekir.

Yaban Turpu Nerede Bulunur? Fiyatı Nedir?

• Özellikle kış aylarında semt pazarlarında yaygın olarak satılan yaban turpu yetiştiriciliği yapılmadığından dolayı manav ve büyük alışveriş merkezlerinde pek bulunmaz.
• Ancak toz haline getirilen formu aktarlarda, şifalı ürün satan dükkânlarda, organik ürün satışı yapan mağazalarda, büyük alışveriş merkezlerinde ve internetten organik ürün satışı yapan online mağazalarda bulunur.
• Yaban turpu fiyatı ürünün kalitesine, miktarına göre değişiklik gösterir.

Alabaş Turp Nedir? Faydaları Nelerdir? 

Kırmızı Turpun Faydaları Nelerdir? 

Siyah Turpun Faydaları Nelerdir? Kara Turp Bal Kürü 

Turpun Faydaları ve Çeşitleri