Gluten Diyeti Yapanlar Ramazanda Nasıl Beslenmeli?

Ramazanda Glutensiz Beslenme İpuçları

Ramazan ayı boyunca glutensiz beslenme nasıl olabilir konusunu masaya yatırmadan önce glutene duyarlı kişilerde gelişen çölyak hastalığı ne demek sorusuna kısaca cevap verelim.

‘Glutene duyarlı enteropati’ olarak da adlandırılan çölyak hastalığı ince bağırsak tutulumu ile karakterize bir hastalıktır. Duyarlı kişilerde gluten içeren besin alımından sonra glutenin parçası olan ‘gliadin’ proteininin sindirilememesi sebebiyle ortaya çıkar. Genetik bir rahatsızlık olan çölyak hastalığı stres, gebelik, doğum sonrası da ortaya çıkabilir veya aktif hale gelebilir.

İlginizi çekebilir: Oruç Tutarken En Çok Yapılan 8 Hata

Çölyak hastaları oruç tutabilir mi sorusunun cevabının evet olduğunu söyleyerek oruç tutarken beslenmede dikkat edilmesi gerekenlere geçiş yapalım. Elbette bunun için başka bir rahatsızlığın olmaması gerekmektedir.

Peki, ramazan ayında çölyak hastaları nasıl beslenmeli? Ramazan diyeti olarak adlandırılabilecek ramazanda sağlıklı beslenme düzenlemesi glutensiz hale getirilebilir mi? Gluten alerjisi olanlar iftarda ve sahurda ne yemeli? Gluten diyeti yapanlar için ramazan ayında sağlıklı beslenme püf noktaları, mide ve bağırsak sorunlarını en aza indirgeyen etkili tavsiyeler, gluten diyetinde olanlar ve çölyak hastaları için ramazanda beslenme konulu diyetisyen yazımızda sizlerle!

Bilgiler genel tavsiye niteliğindedir. En doğru ve sağlıklı sonuçlar için size özel beslenme programı hazırlaması açısından diyetisyeninize başvurunuz.

İlginizi çekebilir: Gluten Nedir? Gluten Alerjisi ve Zararları

Çölyak Hastaları Ramazanda Nasıl Beslenmeli?

Çölyak hastaları için ramazanda glutensiz beslenme her zaman olduğu gibi devam etmelidir. Öğün sayısı azalan ramazanda metabolizma yavaşlamasının önüne geçebilmek için öğün sayılarını artırmalıdırlar. Ramazan menüleri için çölyak hastalarının yiyebilecekleri besinlerin listesi değişmese de oruçluyken enerji ihtiyacı artacağı için özellikle sahurda yumurta gibi tok tutucu ve az miktarıyla bile yüksek enerji verebilen besinleri tüketmeleri iyi olur.

Gluten diyeti nasıl olur sorusuna cevaben oluşturulan liste ramazan ayı için oruca uygun şekilde dönüştürülebilir. Çölyak ve oruç birbirine engel olmaz. Sadece beslenme düzeninin uygun hale getirilmesi gerekir. Çölyak hastaları için çölyak diyeti vücut sağlığını korurken oruç tutmak da sağlık için destekleyicidir. Sahurda peynir, yumurta, bol yeşillik, süt veya ayran, kefir, yoğurt olan hafif bir kahvaltı seçeneğine yer verebilirler.

Sahura glutensiz ekmek eklenmesiyle gün boyu daha fazla tokluk hissi sağlamış olurlar. Ramazan pidesi yemek isteyenler glütensiz un ile glutensiz ramazan pidesi yapabilirler. Ezan okunmasına yarım saat kala meyve ile hafif bir ara öğün tercih edebilirler. Tüm bireylerde olduğu gibi çölyak hastalarının da sahurda en az 1 litre su tüketimine özen göstermeleri gerekir.

İftarda ise açılışı pirinç veya sebze çorbaları ile yaparak 15 dakika ara vermeli daha sonra besin seçimlerini yanında yoğurt ve salata bulunan az yağlı, hafif seçeneklerden yana kullanmalıdırlar. Su tüketimini sahurla iftar arasına yaymalı ve günde en az 2,5 litre su içmelidirler.

Glutene duyarlı kişiler çölyak beslenme açısından ramazan ayı boyunca menülere dikkat etmenin yanında egzersize de önem vermelidir. İftar sonrası yapacakları yarım saatlik yürüyüş ile ramazan boyu kilo problemlerinin önüne geçebilirler. İftar sofrası sonrasında tatlı faslında hamur işi tatlılar pek önerilmese de glütensiz un çeşitlerinden yapılmış ya da sütlü tatlılar arasından hafif seçeneklerden birini tercih edilebilir.

Ramazan ayı boyunca yemek yenen saatler kısıtlı olduğu için ve glutensiz beslenenlerin kendilerine uygun gıdalara ulaşmaları bazen zorlayıcı olabildiği için alışverişlerin planlı şekilde yapılması iyi olur.

İlginizi çekebilir: 6 Adımda Vücudunuzu Oruca Hazırlayın

Çölyak Hastaları İçin 1 Günlük Ramazan Menüsü – Glutensiz

Sahur

• Yumurtalı patates
• 1 dilim az tuzlu peynir
• Domates, salatalık, marul, maydanoz
• 1 su bardağı süt
• 2 dilim glutensiz ekmek
• Ezan okunmadan 30 dk önce 1 porsiyon meyve + 2 adet ceviz içi

İftar

• 1 kase sebze çorbası
• 3 köfte kadar ızgara tavuk/balık (120 gr) veya 1 porsiyon kuru baklagil yemeği
• 1 bardak ayran
• 2 adet dolma (pirinç ile yapılmış) veya 1 dilim glutensiz ekmek
• Söğüş salata

Ara Öğün

• 2 porsiyon meyve

Çölyak Hastalığının Belirtileri

Hastalık her bireyde aynı belirtileri göstermeyeceği gibi belirtilerin şiddeti de kişiye göre farklılık göstermektedir. Ağırlık kaybı, bulantı, kusma, karın ağrısı, halsizlik, ishal, açık renkli ve kötü kokulu dışkı, kansızlık genellikle görülen başlıca belirtiler arasında yer alır.

İlginizi çekebilir: Ramazanda Metabolizma Nasıl Hızlandırılır?

Çölyak Hastalığının Tedavisi

Çölyak hastalığının tedavisi ‘glutensiz diyet’ uygulanmasıdır. Bu diyet çölyak hastalarının ömür boyu uygulaması gereken bir beslenme düzenidir ve %80 başarı oranına sahiptir. Diyetin temel prensibi diyetten gluten içeren arpa, buğday, çavdar, yulaf ve bunların ununda yapılan tüm besinlerin çıkarılmasına dayanır.

Özetle çölyak hastalığı tedavisi glutenden negatif etkilenen bireylerin bu olumsuz etkileri ortadan kaldırmak için beslenme düzenlerini uzun vadeli olarak değiştirmesinden geçmektedir. Tedavide amaç rahatsız edici semptomlardan kurtulmaktır.

Çölyak Hastaları Ne Yememeli?

Buğday, çavdar, arpa ile bunların unundan yapılan her türlü yiyecek, ekmek, makarna, şehriye, bulgur çölyak hastalarının yememesi gereken besinler arasında yer alır. Yulafta kontaminasyon riski bulundurması sebebiyle tercih edilmemelidir.

Çölyak hastaları paketli gıda tüketirken de mutlaka etiket okuma alışkanlığı kazanmalı ve ‘gluten’ içeren besinleri tüketmemelidir. Bazı bireylerde süte karşı duyarlılık da görülebilir. Bu gibi durumlarda süt ve süt ürünlerinin de tüketimi diyette sınırlandırılmalı ve laktozsuz süt denenmelidir.

Buğday unu konmuş sütlü tatlılar, bulgur konmuş yoğurtlu ve sütlü çorbalar, bayat ekmek içi konmuş köfteler, bulgur konmuş kıymalı yemekler, bulgurlu sebze ve dolma, buğday unu ve yufkadan yapılan her türlü tatlı, şehriye, tarhana ve un çorbaları, bulgur pilavı, börek, bisküvi, makarna ve boza, bira çölyak hastalarının yememesi gereken besinlerdendir. Tüm sayılan gıdalar gluten hassasiyeti olanlar ne yememeli ya da gluten diyetinde neler yasak soruları için de cevap niteliğindedir.

Tarif için: Yumurtalı Ramazan Pidesi (Glutensiz)

Çölyak Hastaları Ne Yemeli?

Çölyak hastaları gluten içermeyen sağlıklı her besini ölçülü şekilde tüketebilirler. Tahıl grubundan pirinç ve mısırdan yapılan yiyecekler çölyak hastalarının rahatlıkla tüketebileceği besinlerdir.

Gluten alerjisi olanlar kahvaltıda ne yemeli ya da çölyak hastaları kahvaltıda ne yiyebilir diye düşünüyor olabilirsiniz.  Ekmek seçimlerini mısır ekmeğinden yana yapabilecekleri gibi glutensiz un ile kendi ekmeklerini yapabilir veya piyasada yer alan glutensiz ekmekleri tercih edebilirler.

Aynı zamanda piyasada bulunan glutensiz makarna, bisküvi de menülerini çeşitlendirebilmek için rahatlıkla tüketebilecekleri besinler arasında yer alır. Çölyaklı bireyler beslenmelerinde süt, yoğurt, pirinç ve pirinç unuyla yapılan sütlü tatlılar, kırmızı et, tavuk, balık, yumurta, peynir, her türlü sebze-meyve, bal, reçel, pekmez, marmelat, pirinç ve sebze çorbaları, patates, meyve suları ve çaya yer verebilirler.

Gluten nasıl azaltılır diye düşünüyorsanız paketli gıdaların içindekiler bölümünü dikkatli incelemeniz gerekir. Paketli ürün tercihi yapacakları zaman mutlaka ‘gluten içermez’ ibaresi yer almasına dikkat etmelidirler.

Gluten Ne Kadar Zamanda Vücuttan Atılır?

Vücudun tamamen glutenden arınması yaklaşık 3 ay sürebilir.

Kahvenin İçinde Gluten Var mı?

Kahvede gluten yoktur.

Gluten Şişkinliği Nasıl Geçer?

Bol su içmek, dinlenmek ve aktif kömür almak yardımcı olabilir. Glutensiz beslenmede dikkat edilmesi gerekenler ve pratik öneriler nelerdir? Aynı evde glutenli beslenen kişiler varsa glutenli ve glutensiz gıdalar mutlaka özenle ayrı tutulmalıdır.

Glutensiz beslenmede istikrar önemlidir özellikle kabızlık gibi şikayetleri gidermek için bu beslenmeyi seçen ve şikayeti yok olanların sorunun geri dönmemesi için kararlılıkla glutensiz beslenmeye devam etmeleri gerekir. Ambalajlı gıdalarda içindekiler kısmının dikkatli kontrolü de glutensiz beslenmede önemlidir. Glutensiz beslenmeye geçişte en pratik öneri glutensiz tarifler listesi çıkarmaktır. Bu liste hem motive edici olacaktır hem yol haritası sağlayacaktır.

Glutensiz Beslenme Zararları Var mıdır?

Gluten diyeti yapanların niasin, tiamin, riboflavin, B vitaminleri ve folat eksikliği yaşama ihtimaline karşı dikkatli olması gerekir. Eksikleri tamamlamak için normalde glutenli besinlerden alınan vitamin ve minerallerin farklı besin gruplarından nasıl alınabileceği incelenmeli ve öğünler düzenlenmelidir.

Glutensiz Diyeti Kimler Yapamaz?

Gluten duyarlılığı olmayan çocuklar ve gençler, yaşlılar ve hamilelerin gluten diyeti yapması önerilmez. Gluten diyeti neden yapılır, hangi hastalıkları iyi gelebilir? Glutensiz beslenme başta çölyak olmak üzere kansızlık, sindirim sorunları, depresyon, huzursuz bacak sendromu gibi rahatsızlıklara da iyi gelebildiği gözlenmektedir.

Herkes Glutensiz Beslenmeli mi?

Glutensiz beslenmeyle ilgili bilimsel araştırmalar sürmektedir. Çölyak hastalarının glutensiz beslenmesi gereklilik iken diğer kişilerin bu beslenme türünü tercih etmeleri bir opsiyondur.

Glutensiz Beslenme Pahalı mı?

Glutensiz beslenmede tüketilebilecek ürünleri ve gıdaları hazır şekilde almak isterseniz ücretlerin yüksek olduğu söylenebilir. Glutensiz tarifleri kendiniz yaparak maliyeti düşürebilirsiniz.

Diyetisyen Betül ANAMAS

Tarifleri için: Diyetisyen Betül Anamas

Instagram: @dyt.betulanamas

Facebook: Diyetisyen Betül Anamas

İftar Mesajları: En Güzel İftar Sözleri

Ramazan Diyeti Listeleri: 6 Sağlıklı Menü

Ramazanda Nasıl Kilo Verilir? 10 Sağlıklı Yol

Osmanlı’dan Günümüze Ramazan Gelenekleri

Oruç Tutmanın Sağlığınız İçin Bilimsel 10 Faydası