Anadolu Mutfağından Madımak
Madımak otu, Orta Anadolu mutfağında yaygın bir kullanıma sahip olan yabanı otlar arasında yer alır ve hafif ekşimsi tadı ile tanınır. Semizotuna benzer tadı ve yapısı ile yöreye göre birçok farklı isim alan sebze, değişen yöresel tarifler ile sofralara gelir.
Madımak Nedir?
“Madımak nedir?” sorusu Kuzukulağıgiller familyasından olan ve toprak üstünde yatık sürgülü bir gövdeye sahip olan madımak bitkisi, yenilebilen otsu bir bitki türüdür şeklinde cevaplanır. Yayvan olarak büyüyen odunsu gövdesi ile tanınan bitki, ufak pembe çiçekler açar ve sebzenin çiçek açmayan toprak üstündeki yeşil gövde kısmı tüketilir. Yaklaşık olarak 4-5 cm boyu ile kızıla çalan yeşil bir renge sahip olan gövdesi ile yemeklerde kullanılan bitki, özellikle köy mutfağında zengin bir yemek çeşidi olarak bilinir. Çeşitli yörelere bağlı olarak ismi ve yemekleri değişen sebze, günümüzde pazarlarda oldukça rağbet görmektedir. Peki madımak ne demek? Merak edenler için : Latince adı Polygonum Cognatum olan madımak otunun, yöreye bağlı olarak birçok farklı isim aldığı görülür. İç Anadolu yöresinin farklı bölgelerinde keçimemesi, kuşekmeği, çoban ekmeği, söğüt otu, badıma, madımalak isimleri ile anılan sebzenin isminin Ermenice‘den geldiği bilinir. Günümüzde halk ağızında madımak pancarı adıyla da anılan sebzenin ismi, yöreye bağlı olarak ufak değişiklikler gösterebilir ve farklı türleri de madımak ismiyle anılır.
Madımak Otunun Faydaları Nelerdir?
- Madımak otu yemek veya çay olarak tüketildiğinde idrar arttırır ve idrar söktürmeye yardımcı olur. Özellikle çayı yapılıp içildiğinde bağırsakları çalıştırır ve mideyi rahatlattığı bilinir.
- Antioksidan özelliği ile vücut direncini arttırmaya destek olur ve hastalıklara karşı savunma mekanizmasını güçlendirmeye yardımcı olur.
- Kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olan sebze, yüksek kan şekerini düşürmede etkilidir.
- Taze olarak tüketildiğinde zihin üzerinde canlandırıcı etkisi olan sebzenin zihin yorgunluğuna iyi geldiği bilinir.
Madımak Sebzesinin Besin Değerleri
Besleyici değerleri yüksek olan ve hafif bir yeşillik olarak sofralarda yerini alan madımak otunun %90’ı sudan oluşur. Yüksek bir bölümü sudan oluşmasına rağmen E, A, C, B2, B6 vitaminleri açısından oldukça zengin olan sebzenin mineral açısından da demir, fosfor, kalsiyum minerallerini içererek yüksek besin değerlerine sahip olduğu görülür. Aynı zamanda kalp sağlığı için önemli olan folik asit açısından zengin sebzelerin başında gelir.
Madımak Kaç Kaloridir?
Büyük bölümü sudan oluşan madımak, kalori açısından oldukça uygun değerlere sahip. Yarım su bardağı kadarı yaklaşık 50 gram olan sebzenin, 100 gramında ortalama 20 kalori bulunur. Hafif yapısı ile hem farklı besinler ile uyumlu bir tada sahip olur hem de düşük kalori değerleri ile kilosuna dikkat edenler için besleyici bir sebze seçeneği olur.
Madımak Nasıl ve Ne Zaman Yetişir?
Orta Anadolu’da tarlalarda ve yol kenarlarında yaygın bir şekilde yetişen madımak, şehirlerde artan taleple birlikte tarla bitkisi olarak da yetiştirilir. Tarla bitkisi olarak doğal yetişme ortamından alınan fidesinden yetiştirilebileceği gibi madımak otu tohumu aracılığı ile ekilir. Madımak tohumunu tarlaya ekmeden önce ise küçük bir saksıda çimlendirilmesi gerekir ve çimlenen madımak fideleri mart başında ekilerek mayıs ayının başlarına doğru hasat edilir.
Madımak Nasıl Temizlenir?
Doğada kendiliğinden yetişen bir ot olan madımak, ayıklanma ve temizlenme olarak iki aşamadan geçirilir. Toprak yüzeyine yakın yetişen ve sık aralıklı büyüyen bir ot olduğu için toplarken sebze ile birlikte yabani otların da toplama ihtimali yüksek olur. Yabani otlara karşı öncelikle madımakların titizlikle ayıklanması gerekir. Ayıklama işleminden sonra kökleri bulunan madımakların kökleri kesilerek temizlenir. Kesilme işleminden sonra bol suyla yıkanması gereken sebzede toprak kalmaması için en az üç dört sefer yıkamak gerekir.
Madımak Nasıl Saklanır?
Taze halde alınan ve birkaç gün içinde tüketilmesi gereken madımak, buzdolabında ağzı kapalı bir kap veya poşet içerisinde muhafaza edilir. Kurutularak muhafaza edilen sebzenin önce temizlenmesi gerekir ve ayıklanıp bol suyla yıkandıktan sonra kurutma işlemine geçilir. Temizlenip gölgelik bir alanda kurumaya bırakılan sebze, baharatlarda olduğu gibi tamamen kuruduktan sonra hava almayacak şekilde poşetlere veya kavanozlara konup saklanabilir. Veya çok kullanılan bir diğer yöntem Dondurucuda madımak saklamayı da tercih edebilirsiniz.
Madımak Yemeği Nereye Aittir?
İç Anadolu yöresinde yaygın olarak tüketilen madımak yemek olarak Sivas, Amasya, Tokat ve Gümüşhane çevrelerinde yapılır. Orta Karadeniz çevresinde de yetiştiği için yörenin mutfak kültüründe yer alan sebze, asıl olarak iç bölgelerde tüketilir. Özellikle İç Anadolu’da yapıldığı için İç Anadolu mutfağına ait bir yemek olarak bilinen madımak yemeği, Sivas ve Tokat yörelerinin yöresel yemeği kabul edilir.
En Beğenilen 5 Madımak Yemeği Tarifi
Çeşitli yörelere göre farklı şekillerde hazırlanan madımak, birçok farklı tarifle karşınıza çıkar.
1) Sivas Usulü Madımak Yemeği
Pastırma ve bulgur eşliğinde hazırlanır. Sulu kıvamı ile doyurucu bir tarif olarak masalarda yerini alan Sivas usulü madımak, isteğe bağlı olarak çeşitli baharatlar ile tatlandırılabilir. Sivas Usulü Madımak Yemeği
2) Yozgat mutfağından Madımak Yemeği
Yozgat mutfağında hazırlanan madımak yemeği ise daha yoğun kıvama sahiptir ve bulgur eşliğinde hazırlanan yemek, tereyağı ile tatlandırılır ve çemen otunun lezzeti ile birleştirilir. Hafif acı tadı ile beğenilen Yozgat yöresi madımak yemeğinin yufka eşliğinde tüketilmesi tavsiye edilir. Madımak Yemeği (Yozgat Usulü)
3) Madımaklı Omlet
Madımakla daha kolay hazırlanan tariflerin başında ise madımaklı omlet gelir. Domates salçası ve madımakla kolayca hazırlanan omlet, besleyici yönünün yanında kısa sürede hazırlanan pratik bir yemek seçeneğidir ve ister kahvaltıda ister ara öğünlerde tercih edilir. Madımaklı Omlet
4) Madımak Salatası
Hafif tariflerden hoşlananlar ve madımak sebzesini çiğ olarak sofralarına eklemek isteyenler için ise madımak salatası en uygun tariflerden biridir. Kıymadan küçük parçalar halinde el ile koparılarak mevsim sebzeleri ile hazırlanan salata, nar ekşisinin mayhoş tadı ile oldukça uyumlu bir lezzet sergiler. Madımak Salatası
5) Madımaklı Çıtır Çıtır Börek
Yemek ve salata seçeneklerinin yanında hamur işlerinden vazgeçmeyenler için madımaklı çıtır börek tarifi bulunur. Özellikle kendine özgü hafif mayhoş tadı ile hamur işlerine yakışan madımak, farklı ve orijinal bir börek denemek isteyenlerin sofralarına gelir. Ayrıca çıtır madımaklı börek, bahar aylarında sebzeli börek sevenler için iyi bir seçenektir. Madımaklı Börek Tarifi
Daha fazla madımak yemeği ve madımak ile ile ilgili tüm tarifler için madımak kategorimize göz atmayı unutmayın.
--
Nefis Yemek Tarifleri WhatsApp kanalı açıldı, hemen siz de katılın.
5 milyon'dan fazla kişinin takip ettiği Youtube kanalımızda videolu tariflerimizi bulabilirsiniz.
15 milyondan fazla kişinin indirdiği Nefis Yemek Tarifleri uygulaması ile 850.000'den fazla denenmiş tarif her zaman yanınızda. Hemen siz de indirin.
Blog sayfamızda faydalı bilgiler kategorisini kapsayan yazılar genel bilgilendirme amaçlıdır. Kategoride söz konusu içeriğin açıklayıcı tanımlamalarına, en belirgin faydalı özelliklerine, doğru ve etkili kullanım tavsiyelerine kolaylıkla tek yazıdan ulaşabilirsiniz. Yazı yayına alındıktan sonra, zaman içerisinde güncelliğini ve geçerliliğini yitirebilir. İlgili besinin ya da ürünün faydaları her bünyede farklı etkiler gösterebilir. Sunmuş olduğumuz bilgiler hiçbir zaman doktor teşhisinin yerini tutmaz, reçete niteliği taşımaz. Bilgileri uygulamadan önce alanında uzman görüşü almanızı tavsiye eder; aksi durumda oluşabilecek sorunlardan sitemizin sorumlu tutulamayacağını önemle hatırlatırız.
İlk yorumu sen yaz.
Yaptığın yorumlarla diğerlerine yardımcı ol.