A Vitamini Nedir? Faydaları ve Görevleri Nelerdir?

İçindekiler

Cilt, Göz ve Diş Sağlığınız İçin Tüm Yönleriyle A Vitamini

Vücut, fonksiyonlarını tam olarak yapabilmek ve yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için organik bileşik olan vitaminlere ihtiyaç duyar. Vücut hücrelerinin sağlıklı olarak gelişebilmesi, sindirim fonksiyonlarının yerine getirebilmesi ve enfeksiyonlara karşı bağışıklık kazanabilmesi için vitaminler elzemdir.

İnsan vücudu vitamin sentezleyemez; bu yüzden mutlaka dışarıdan besinlerle alınmalıdır. Yeterli miktarda vitamin alınmadığında metabolizmada sorunlar oluşabilir. Vitaminler vücutta enerji olarak kullanılmaz. Karbonhidrat, protein ve yağların vücut tarafından verimli olarak kullanılmasını sağlar.

Vitaminler, yağda eriyen ve suda eriyen olmak üzere ikiye ayrılır. Yağda eriyen vitaminler A,D, E ve K, suda eriyen vitaminler ise C, B grubu vitaminler ve folik asittir. Suda eriyen vitaminler vücuda fazla miktarda alındığında ter ya da idrar yoluyla atılabilir. Yağda eriyen vitaminler fazla alındığında ise yağ dokusunda depolanır. Depolanabilir olduklarından dolayı yağda eriyen vitaminlerin aşırı tüketilmesi toksik etkiye neden olabilir.

A Vitamini Nedir? Görevleri ve Özellikleri Nelerdir?

Hem hayvansal hem de bitkisel gıdalarda farklı formlarda bulunan A vitamini, vücuda alındıktan sonra A vitaminine dönüştürülür. Retinol formunda hayvansal gıdalarda, karotenoid halinde bitkisel kaynaklarda bulunan A vitamini hastalıkların önlenmesinde büyük önem taşır.

Kemik ve diş gelişiminde olumlu etkileri olan A vitamini özellikleri sayesinde cilt ve göz sağlığının korunmasında da etkili bir rol oynar. Yağda eriyen bir vitamin olduğundan dolayı vücutta depolanan A vitamini tüketiminin aşırı olmaması gerekir.

Vücut sıvılarının dengesini sağlamak ve ayrıca hücrelerin, organların, dokuların ve kemiklerin onarımı ve yapımı için gerekli proteinlerin sentezini yapmak A vitamini görevleri arasındadır.

A Vitamini Nelerde Var?

Hayvansal kaynaklı gıdalarda yüksek oranda bulunan A vitamini, bitkisel kaynaklı gıdalarda da bulunur. Peki, A vitamini en çok hangi besinlerde bulunur?

Domates, havuç, maydanoz, taze fasulye, ıspanak, bezelye, pırasa, brokoli, mercimek, kabak, pazı ve şalgam gibi bitkisel besinler zengin A vitamini kaynakları arasındadır.
Bunlara ek olarak A vitamini meyveler arasında kavun, karpuz, kayısı, şeftali ve elmada bulunur.
Somon, karides, sardalya, tuna balığı gibi deniz ürünleri, süt, peynir, yoğurt gibi süt ürünleri, tavuk, yumurta, sakatat ve et gibi hayvansal besinler de A vitamini bulunan besinler arasında yer alır.

Konu hakkında detaylı bilgi için:

A Vitamini Nelerde Var? 15 Sağlıklı Besin

A Vitamini Faydaları Nelerdir?

Göz sağlığının korunmasında önemli rol oynayan A vitamini, gece körlüğünün önlenmesine ve göz bozukluklarının tedavisine yardımcıdır.
Düzenli olarak alınan A vitamini ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabilecek görme sorunlarının önlenmesini sağlar.
Embriyonun büyüme ve gelişmesi için gerekli olan hücrelerin çoğalmasını destekler.
A vitamini cilt lekeleri tedavisinde kullanılır. Ayrıca A vitamini sivilce oluşumunu da engeller. Antioksidan özellikleri nedeniyle A vitamini cilde faydası olan bir vitamindir. Cilt dokularının yenilenmesini sağlayarak daha pürüzsüz ve canlı bir cilt oluşumunu destekler.
Antioksidan yapısından dolayı toksinlerin vücuttan atılmasını kolaylaştırır ve vücutta biriken fazla suyun atımını sağlar. Vücudun bağışıklık sistemini destekleyen A vitamini akyuvar ve antikor üretimini arttırarak enfeksiyonlara karşı vücudu korur.
Sindirim sistemi rahatsızlıklarına karşı etkin olan A vitamini ülser ve gastritin önlenmesinde önemli rol oynar.

A Vitamini Ne İşe Yarar?

Özellikle göz problemlerinde etkin bir rol oynayan A vitamini bağışıklık sistemini destekleyerek başta cilt olmak üzere tüm doku ve organların sağlıklı bir şekilde görevlerini yerine getirmesine yardımcı olur.
Böbrek hastalıklarında, soğuk algınlığına bağlı olarak gelişen enfeksiyonlarda, mukus, mesane ve akciğer enfeksiyonlarında gelişen iltihaplanmalara karşı vücudu koruyan A vitamini, antioksidan özellikleri sayesinde serbest radikallerin olumsuz etkilerin azaltır.
Dokuların, hücrelerin ve organların onarımı ve bakımı, yeni hücrelerin oluşumunda vücudu destekleyen vitamin diş ve kemiklerin gelişiminde yardımcıdır.
Yağın depolanmasına yardımcı olan vitamin, antioksidan özellikleri sayesinde vücut hücrelerini oksidasyona karşı koruyarak kanser hücrelerinin oluşumunu engeller.
Yaşlanma etkilerini geciktiren A vitamini, vücudun proteinleri kullanabilmesi için elzem bir bileşendir.

A Vitamini Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

A vitamini günlük beslenme programında bulunan gıdaların hemen hemen hepsinde yer alır. Eksikliği, pek rastlanılan bir sorun olmamasına karşın bazı özel beslenme gerektiren durumlarda ve hastalıklarda görülebilir.

Hamilelik ve emziklilik dönemindeki kadınlar ve bebeklik çağındaki çocuklarda A vitamini ihtiyacının artmasından dolayı yetersiz alım söz konusu olabilir. Özellikle anne sütü yetersiz olan bebeklerde A vitamini eksikliğine bağlı olarak kronik ishale rastlanır.
Xerophtalmia adı verilen göz kuruması, gece körlüğü, ışık değişimlerine gözün yavaş tepki vermesi, gözde kornea hasarı, düşük ışıkta görme güçlüğü gibi durumlar A vitamini eksikliği kaynaklı olabilir.
Ciltte pullanma, aşırı cilt kuruluğu, idrar yolları enfeksiyonlarında artış, burun, göz, orta kulak, sinüs ve akciğer enfeksiyonlarında artış da A vitamini eksikliğinde yaşanan sorunlar arasında yer alır.
Diş, diş eti rahatsızlıkları ve kemiklerde deformiteler, göz altında lekelenmeler de A vitamini eksikliği belirtileridir.

Depolanabilen bir vitamin olduğundan dolayı A vitamini hemen hissedilmeyebilir. A vitamini deposu karaciğerdir. Besinlerle alınan retinol ve karotenoidler yetersiz olduğunda vücut tarafından karaciğerden A vitamini takviyesi yapılır.

Tedavisi için A vitamini zengin besinler tüketilmesinin yanı sıra A vitamini kapsül, A vitamini hapı ve A vitamini serumu şeklinde doktor kontrolünde tüketilebilir. A vitamini fiyatları ürünün markasına, içeriğine ve kalitesine göre değişiklik gösterir.

A Vitamini Fazlalığı Nelere Yol Açar?

A vitaminin aşırı alımı beslenme ile söz konusu değildir. Takviye olarak alınan A vitamini ampul, A vitamini kremi ve A vitamini tableti kullanılması aşırı alıma neden olabilir. Önerilen dozun üstünde alındığında vücutta A vitamini fazlalığı görülür.

Doğum kusurları ve anomaliler, kemiklerin zayıflaması ve karaciğer fonksiyonlarında bozulma A vitamini yan etkileri arasında yer alır. Vücudun kilit vitaminlerinden biri olan A vitamininin günlük alım miktarı yetişkin, çocukluk ve bazı özel durumlara göre değişiklik gösterir. Günlük olarak alınması gereken A vitamini miktarı doktor ya da diyetisyen tarafından kişiye özel olarak belirlenmelidir.

Vücutta A vitamini fazlalığı durumunda baş ağrısı, adet düzensizlikleri, kemik ve eklem ağrısı, halsizlik, yorgunluk ve isteksizlik görülebilir. Bu rahatsızlıklara mide bulantısı, kusma ve ishal eşlik edebilir. Alerjen bünyelerde ciltte kaşınmalar ve pul pul dökülmeler de gözlenebilir.

Hamilelik sırasında önerilen miktarlarda A vitamini alımı bebeğin kalp, göz, bacak, kulak gibi organlarının gelişimini desteklerken aşırı alımı kafatası, akciğer, göz ve kalp gelişimini etkileyerek doğumsal anomalilere neden olabilir.

A Vitamini Zararları Var Mıdır? A Vitamini Zehirlenmesi Nedir?

A vitamini suda eriyen bir vitamin olmadığı için idrar ya da ter yoluyla vücuttan atılmaz. Fazla alındığında karaciğerde depolanır. Aşırı alımında akut ya da kronik A vitamini zehirlenmesi meydana gelebilir.

Akut zehirlenme yüksek oranda A vitamini tüketiminden birkaç saat sonra ya da birkaç gün içinde oluşurken, kronik zehirlenme uzun süre yüksek oranda A vitamini kullanımı sonucunda oluşur. Akut toksisite kusma, beyin üzerinde basınç, mide bulanması, karın ağrısı, sinirlilik ve uyuşukluk gözlenir.

Kronik A vitamini zehirlenmesi genel olarak cilt tedavisi için kullanılan yüksek A vitamini yağı desteğinden dolayı oluşur. Ayrıca kronik karaciğer hastalıkları ve alkolizm gibi problemlerde A vitamini zehirlenmesine neden olabilir.

Kronik toksisitede kemik şişmesi, kemik ağrısı, bulanık görme, güneş ışığına hassasiyet, ciltte kaşınma ve dökülme, tırnak kırılmaları, ağız köşesinde çatlaklar, sarılık, kemikte yumuşama ve saç dökülmeleri görülür. Bu belirtiler hissedildiğinde kan testleri ile tanı koyulur ve genel olarak A vitamini kaynaklarının diyetten çıkarılması ve takviyelerin kullanılmaması ile tedavi sağlanır.