Gıda İntoleransı Nedir? Testi ve Çeşitleri

Gıda İntoleransı: Alerji, Hassasiyet

Vücudumuz öyle bir mekanizmaya sahiptir ki; aldığı besinlere karşı neyi nasıl yapacağını çok iyi şekilde kontrol eder. Pek çok insan, her besini rahatlıkla kabul etmez. Vücudu bazı besinlere karşı alarm verir ve çeşitli yan etkiler oluşur. Bu gibi durumlarda da bir daha aynı besin tüketilmek istenmez. Bu durumlar sık sık tekrar ettiğinde de intolerans adı verilen bir vücut tepkimesi meydana gelir.

Alerji anlamını taşıyan intolerans kelimesi, insanların gıdalara ya da kokulara karşı duyduğu aşırı hassasiyet olarak tanımlanır. Pek çok türü ve özelliği vardır. Sizlere bu konuyu daha açık şekilde anlatmak için hazırladığımız bu yazımızda, gıda intoleransından uzun uzun bahsettik.

Eğer bir besine karşı vücudunuz çok yorgun düşüyorsa ya da beklenmedik tepkiler veriyorsa siz de gıda intoleransı yaşıyor olabilirsiniz. Bu gibi durumlarda en doğru teşhis ve tedavi yöntemleri için lütfen uzman doktora başvurunuz.

Çölyak Hastaları Nasıl Beslenmeli, Ne Yemeli?

Gıda İntoleransı Nedir?

• Gün içinde sık sık bir şeyler tüketmektesiniz. Aldığınız besinlerin birçoğu vücudunuza yararken bazıları hiç olmadığı kadar zararlı hale gelebiliyor.
• Vücudun kendine göre zararlı bulduğu, sindirmek istemediği besinler olabilir. Bu besinlerin bağışıklık sistemi ve sindirim sistemi tarafından kabul edilmeme durumuna gıda intoleransı adı verilmektedir.
• Gıda intoleransı her yaştan kişide yaşanan bir durumdur. Hatta yaşamın ilk aylarında dahi görülebilir.
• Anne sütünden, inek sütüne kadar pek çok ilk gıdalar bebeklerde hassasiyet oluşturabilir. Bu hassasiyet literatürde gıda intoleransı olarak geçer.
• Bir kişide gıda intoleransının oluşması için ya besinin içindeki maddeler etkilidir ya da kişideki enzimlerin eksikliği söz konusu olur.
• Sindirim sistemi tarafından kabul edilemeyen besinler, parçalanamadığı için sindirim sistemi organlarına zarar verir ve yan etkiler oluşur.
• Besin gruplarına göre intolerans türleri de gelişmektedir. Süt ürünleri, tahıllar, bazı tropikal meyveler gibi çeşitlenmektedir.

İntolerans Testi Nasıl Yapılır?

İntolerans ne demek sorusuna yanıt verdikten sonra bu hassasiyetin tespit edilmesine değinelim. Tükettiğiniz bir besin, vücudunuza girdikten ortalama 30 dakika içinde kendinizi iyi hissetmiyorsanız ve bazı belirtiler dikkat çekiyorsa intolerans testi yaptırmanız önerilir.

Peki, bu durumu nasıl fark edebilirsiniz? Öncelikle gıda intoleransının belirtilerine göz atalım:

• Alerji oluşturan besini tükettikten sonra mide yanması ya da bulantı hissi
• Baş dönmesi, yorgunluk ve ellerde titreme
• Karın ağrısı, ishal, kabızlık
• Dil, göz ve boğaz çevresinde fark edilir şişlik
• Tansiyonun ciddi oranda düşmesi, zaman zaman bayılma nöbetleri
• Deride yer yer döküntü ve kaşınma

Gıda intoleransı için test yaptırmak adına en yakın hastaneye başvurup İmmünoloji ve Alerji birimine görünmeniz gerekir:

• Burada size intolerans testi yapılacaktır. Uygun görüldüğünde alerji diyeti olarak da bilinen eliminasyon diyeti uygulanır.
• Gıda intolerans testi yapıldığında ise; boya, mantar, tahıl, ilaç gibi maddelerin kişi üzerindeki etkisi detaylı şekilde incelenir.
• Ardından uygun görülen tedavi başlatılır.
• Uzmanlar eşliğinde yapılan gıda intolerans testinde, belirli antikorların yoğunluğu incelenir.
• Besindeki proteinler tek tek gözlemlenir.
• Olası bir reaksiyon gerçekleşirse, her biri için kan serumu uygulanır ve takip edilir.
• Ardından antijen ve antikor kompleksi uygulanır.
• Kompleksler sistem üzerinden değerlendirilir ve intoleransın şiddeti belirlenir.

İntolerans Çeşitleri Nelerdir?

Kişilerin birçok besine karşı alerjisi olabilir. Oluşan alerjiler bağışıklık sistemi ve besin içindeki maddeyle şekillenir. Gıda intoleransı birkaç farklı türde dikkat çeker. Bu çeşitleri şu şekilde ifade edebiliriz:

Laktoz İntoleransı

• En yaygın yaşanan laktoz intoleransı, pek çok kişiye süt ve süt ürünlerini yasaklayan bir türdür.
• Bu hassasiyeti yaşayan kişiler sütte bulunan laktozu sindirmekte çok zorlanır. Laktoz içeren süt ürünlerini tükettiklerinde mide ağrısı, ishal, kusma ve şişlik görülür.
• Süt ve süt ürünlerini tüketmek isteyen kişiler laktozsuz besinleri tercih ederek kendilerini daha iyi hissedebilir.

Gluten İntoleransı

• Gluten intoleransı çölyak hastalarının beslenme düzenini etkileyen bir durumdur. Arpa, buğday ve çavdar gibi tahıllarda yer alan gluten adlı protein bu kişiler için zararlı hale gelir.
• Ciltte kaşıntı, sindirim sisteminde zorlanma, şişlik ve yorgunluk gibi etkileri olan gluten hassasiyeti pek çok kişiyi tahıl tüketme konusunda seçili kılar.
• Glutensiz besinleri tercih ederek, daha rahat beslenme düzeni oluşturulabilir.

Glutensiz Ürünler: Kolay Ulaşılabilir, Sağlıklı, Besleyici

Kafein İntoleransı

• Gün içinde sık sık kafein tüketen insanların günlük kafein alımı 400 mg ölçüsünü geçmemelidir. Aşırı kafein tüketimi sağlığa zarar vermektedir.
• Kafein hassasiyeti yaşayanlar, 5 mg kafein aldıklarında dahi yan etkilerini görmektedir.
• Kafein adlı acı kimyasalı sindirme konusunda zorlanan bu kişiler, kafeinsiz kahve ve çay tüketebilir.
• İçeceklerde ve bazı tatlılarda kafein olduğu için bu tür besinleri seçerek tüketmelilerdir.

Aminler İntoleransı

• Fermente ve mayalı besinlerde bulunan aminler, yiyeceklerin depolama ve fermente işleminde ortaya çıkan maddelerdir.
• Uzun ömürlü gıdaların içinde kendiliğinden üretilen faydalı bakteri olmasına rağmen bazı kişiler için zararlı hale gelebilir.
• Histamin intoleransı olarak da bilinen bu tür hassasiyet, her zaman taze ve yeni besinleri önerir.
• Mayalanmış, kurutulmuş, işlem görmüş, sirkelenmiş tüm besinler bu grup için tehlikelidir.

Salisilat İntoleransı

• Salisilat, bitkiler tarafından üretilen bir kimyasaldır. Böceklere ve hastalıklara karşı bitki yapısını korumaya yardım eder.
• Faydalı bir kimyasal olmasına rağmen bazı kişilerin sağlığını etkiler.
• Doğal gıda koruyucusu olarak tanımlanan salisilat, intoleranslı kişiler için az miktarda alınsa dahi risk arz eder.
• Bu durumu yaşamamak için bal, kuru yemiş, çay, kuru bitkiler konusunda seçici olmak önerilir.

Fodmap İntoleransı

• Fodmap, fermente edilebilir oligo, di-, mono-sakaritler ve poliollerin kodlanmış halidir.
• Sindirim sistemini yorabilen, karbonhidrat türleri oldukları için beslenme konusunda dikkat çeker.
• Fodmap intoleransına sahip kişiler, genellikle huzursuz bağırsak sendromu yaşarlar.
• Bira, fasulye, mercimek, enginar, süt ve yumuşak peynirler bu grup için riskli besinlerdir.
• Besinleri tüketmeden önce içeriği hakkında bilgi sahibi olduktan sonra bilinçli şekilde beslenmeniz önerilir.

Fodmap Diyeti Nedir? Yasak Listesi, Örnek Menü

Laktoz Nedir? İntoleransı Nasıl Anlaşılır?

Alerji Belirtileri Çeşitleri Testi ve Tedavisi

Gluten Nedir? Gluten Alerjisi, Diyeti ve Zararları

Laktozsuz Süt Nedir? Faydaları, Kalori ve Besin Değeri

Çölyak Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi, Glutensiz Tarifler