Güllaç Nedir? Tarihçesi, Neden Ramazanda Yapılıyor?

İçindekiler

Güllaç: Osmanlı Mutfağının Ramazan Baklavası

Ramazan ayının gelmesiyle beraber pek çok ramazan lezzetleri marketlerde ve fırınlarda yerini almaya başladı. Bu ayı özel kılan lezzetlerden biri olan güllaç tatlısı, asırlardır ülkemizde ve ramazan ayını yaşayan bölgelerde hazırlanmaktadır. İftar sofralarında yerini koruyan, yemekten sonra çay saatlerine eşlik eden güllaç birçok kişinin damak zevkine uygun leziz bir tatlı olarak tüketilmektedir.

Sevilen bir tatlı olan ve her sene ramazan ayında daha sık tüketilen güllaç tarihi ile de oldukça eski dönemleri hatırlatır. Osmanlı’nın lezzet miraslarından biri olan güllaç tatlısını, merak edilen pek çok özelliğiyle bu satırlarda görebilirsiniz. Güllaç tarifi arıyorsanız, güllaç nasıl yapılır diyorsanız bu soruların cevabına da hemen aşağıdan ulaşabilirsiniz. Tadıyla, sunumuyla ve manevi değeriyle güllaç tatlısı sizlerle.

Tarif için: Güllaç Nasıl Yapılır?

Güllaç Nedir?

Güllaç Türk mutfağının en özel tatlılarından biridir. Hazırlık aşamasında gül suyu kullanıldığından ötürü güllü aş olarak bilinmektedir. Güllaç yaprağı neyden yapılır diye merak edenleri aydınlatalım. Güllaç ana maddesi mısır nişastası ve undur. Bazen güllaç yaprakları hazırlanırken içine yumurta akı da eklenebilmektedir. Güllaç neyden yapılır sorusunun cevabı işte bu kadar sadedir.

Ramazan denince akla ilk gelen şeylerden biri de narlı güllacın zarif görüntüsü ve insanın içini ferahlatan kokusudur. Zaman içinde dilden dile aktarılırken güllaç adını alan bu hafif ve lezzetli tatlı, ramazan sofralarının aranılan lezzeti olmuştur. İftar saati gelince oruç tutanlar yemekler kadar güllaç için de sabırsızlanırlar.

Güllaç cevizli yapıldığında en kusursuz haline kavuşur. Özel olarak açılan güllaç yufkasının şekerli sütle ıslatıldıktan sonra kat kat tepsiye dizilmesiyle oluşturulan güllaç, her bir katında özenle çekilmiş cevizleri gizler.

Güllaç süslemesiyle ve damaklarda bıraktığı hafif aromayla iftar sofralarından sonra afiyetle tüketilir. Düşük kalorili olan bu tatlı, Osmanlı’dan gelen lezzet miraslarındandır. Ramazan ayı ile bir bütün haline gelen güllaç, çok eski zamanlarda iftara konuk olunan evlere hediye olarak götürülürmüş. Bu tatlıyı tadanlara yoğun şekilde gül suyu aroması gelmektedir. Çünkü şerbetinde gül suyu bulunur ve bir güllaç için gül suyu olmazsa olmaz malzemedir.

Tarif için: Güllaç Sarma Yapımı (Videolu)

Güllaç Tarihi ve Hikayesi

Güllaç nedir sorusu kadar bu tatlının hikayesi de merak edilmektedir. Güllaç tatlısının tarihi çok eski yıllara dayanır. Güllaç, Osmanlı mutfağına 1489 yılında girmiştir. Güllaç önceleri aslında bir baklava olarak sunulmuştur. Bu tatlının hazırlık aşamasında kullanılan yapraklara “varak” adı verilir. Varaklar, Kastamonulu Ali Usta’nın elinde fazladan vardır. Bu yufkaları değerlendirmek için şekerli ve gül suyu ilaveli şerbetle ıslatıp bir tatlı hazırlar.

Hazırladığı tatlıyı ise; Kastamonu’ya gelen saray görevlilerine ikram eder. İkramından sonra çok beğenilen ve merak edilen bu güllü tatlıyı defalarca hazırlar. Tatlıyı çok beğenen saray görevlileri, Kastamonulu Ali Usta’yı saraya götürdüler. Sarayda tatlıcıbaşı olarak görev alan Kastamonulu Ali Usta, hem güllaçtan hem de diğer tatlılardan sorumlu kişi olarak görev alır.

Her akşam yemeğinden sonra tatlıları hazırlayan usta, özellikle ramazan sofralarından sonra hafif bir tatlı olarak hazırladığı güllaç tatlısını saray için servis eder. Saray mutfağının kayıtları incelendiğinde, 1642-1654 yılları arasında ise 10300 adet varak alındığı dikkat çeker. Bu tatlı sarayda çok beğenilir.

Günümüzde de Osmanlı’dan gelen bir kültürle güllaç tatlısı her ramazanda mutlaka hazırlanır. Güllaç tarihçesi incelendiğinde her yemeğin kolay kolay beğenilmediği saray sofrası içinde bile beğenilmiş olması bu tatlının değerini kat kat artırır.

Güllaç kelimesinin kökü ile ilgili de bilgi verelim. Kelime gül köküne aşın eklenmesiyle türemiştir. Farsça ve Türkçe aş, ac, aç gibi ekler yemek isimlerinin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Daha net bilgi vermeye çalışırsak olursak Farsça gul گل sözcüğünden +āc ekiyle güllaç kelimesi oluşmuştur denebilir.

Tarif için: Güllaç (Gül Suyusuz) Tarifi (Videolu)

Güllaç Fiyatları Ne Kadar?

Her ramazan ayında güllaç fiyatı piyasa değerlerine göre değişmektedir. Bu nefis tatlıyı hazırlamak için temin edeceğiniz malzemelerin fiyatı da yine piyasaya göre değişmektedir. Paketlenmiş güllaç yaprağı almak isterseniz; 400 gram için markasına göre ortalama 50 ila 100 TL ödeyebilirsiniz.

Fiyat güncellenme tarihi: 2.3.2023

Tarif için: Çikolatalı Güllaç (Videolu)

Güllaç Neden Ramazanda Yapılıyor?

Ramazan ayı geldiğinde gözler güllaç tatlısını arar. Bu tatlı her dönemde yapılan ancak ramazan sofralarından sonra daha da iştahla aranan bir tatlıdır. Güllaç tatlısı restoranların ve evlerin ramazan menüleri içinde adeta bir inci gibidir.

Peki neden sadece ramazan ayında tüketildiği bilinmektedir? Ramazan tatlıları arasında güllacı öne çıkaran özelliği nedir?

Beslenme uzmanlarına göre eğer iftar sofrasından sonra yüksek kalorili tatlılar tüketirseniz; oruç etkisiyle düşen kan şekeriniz aniden çok yükselebilir.

Güllaç sinirleri yatıştıran, kan şekerini dengeleyen bir tatlı olduğu için ramazanda tüketilmesi önerilir. Güllacın faydaları sayesinde iftar sofrasından sonra midenizi yormadan tatlı yemiş olacaksınız.

B ve E vitamini içeren güllaç, mide enzimlerini de koruyacağı için mide yanmasına engel olan bir tatlı olarak tüketilir.

Tarif için: Gül Şeklinde Güllaç Tarifi (Videolu)

Güllaç Nerenin Meşhur Tatlısı?

Güllaç Kastamonulu Ali Usta tarafından yapıldığı için Kastamonu’da baklava olarak sunulmaktadır. Osmanlı mutfağında sık sık hazırlanan bu tatlı, her şehirde severek tüketilir. Ramazan ayının gelmesiyle beraber, pek çok şehirde hazırlanan ve satışı olan güllaç tatlısı, tatlı seven her yörenin ve evin tatlısı olarak bilinir.

Tarif için: Güllaç (Osmanlı Usülde)

Güllaç Süsleme Fikirleri

Güllaç şerbetlendikten sonra ufak dokunuşlarla süslenebilir:

Güllaç kalori olarak düşük bir tatlı olmakla birlikte üzerine meyveler eklendiğinde daha de sağlıklı bir hale gelir.
Güllaç hamuru açık renkte olduğu için üzerinde renkli süslemeler çok güzel durur.
Süsleme malzemeleri olarak öğütülmüş Antep fıstığı ve nar taneleri kullanılır.
Eğer iştah açan bir güllaç hazırlamak isterseniz; her bir dilim üzerine gelecek şekilde çilek dilimleri ekleyebilirsiniz.
Sunumda farklılığınızı konuşturmak için güllaç tatlısını tepsi yerine kasede hazırlayıp porsiyonluk servis edebilirsiniz.
Antep fıstığının bulunmadığı durumlarda ince çekilmiş ceviz de süsleme konusunda size yardım edecektir.
Meyve aromalı bir güllaç hazırlamak isterseniz; çilek ya da vişne gibi sosları kullanıp tabakları süsleyebilirsiniz.
İftar sofrası sonrası güllaç yenilecekse dışarıda değil, buzdolabında bekletilmesi iyi olur zira hafif sıcaklıkta bile güllacın yaprakları ıslaklığını salabilir.

Tarif için: Kalorisi Düşük Güllaç (Videolu)

Güllaç Yaprakları Neden Yapılıyor?

Güllaç yaprakları yazımızın içeriğinde de belirttiğimiz gibi güllaç yaprağı su, nişasta ve undan yapılır. Basit bir tarif de verelim. 2 bardak suyla 50 gram nişastayı çırpın ve 2 yemek kaşığı un ekleyin. Bundan sonrası yapışmaz bir tavada çok ince krepleri suda yapmak gibidir.

İlk suyu soğuk sonraki pişirme sularını sıcak koyun. Birkaç dakikada yapraklar pişecektir. Güllaç yapraklarını hemen kullanabilir ya da saklamak için fırında ikinci pişirme yapabilirsiniz.