Trans Yağ Nedir? İçeren Besinler, Zararları

İçindekiler

Sağlık Tehdidi: Trans Yağlar Hangileri?

Paketli ve dondurulmuş ürünlerde yaygın bir şekilde kullanılan trans yağ, bitkisel sıcak yağların oda sıcaklığında katı hale getirilmesiyle elde edilir. Bu işlem sırasında yağlar bir dizi kimyasal işlemden geçirilir.

Uzmanlar sıklıkla trans yağın insan sağlığı açısından zararlı olduğunu söylüyor. Peki, trans yağların zararları nelerdir? Trans yağ içeren besinler hangileridir? Bu soruların birçok insanın zihnini meşgul ettiğini biliyoruz. Gelin şimdi bu sorulara birlikte yanıt arayalım!

İlginizi çekebilir: Kızartma Yağı Neden Köpürür, Kaç Kere Kullanılır?

Trans Yağ Nedir?

Dilerseniz ilk olarak, “trans yağ ne demektir” sorusuna cevap verelim. Bunun akabinde sıklıkla sorulan “trans yağ hangileridir” sorusuna da doğal olarak yanıt bulmuş olacağız.

Trans yağ, doymamış yağ asitleri grubunda yer alan bir yağ türüdür. Trans yağ hayvanlarda doğal olarak üretilebilir; ancak bu yolla elde edilen yağ miktarı çok azdır ve sağlık açısından ciddi bir zararı yoktur. Süt ürünlerinde %2-8, et çeşitlerinde %3-9 oranı arasında trans yağ doğal olarak bulunabilir.

Gıda sektöründe kullanılan trans yağlar endüstriyel yolla yani yapay olarak üretilir. Dolayısıyla trans yağ doğal bir yağ çeşidi değildir ve insan sağlığı açısından zararlıdır. Mümkünse hiç tüketilmemeli veya sınırlı miktarda tüketilmelidir.

Trans Yağ Domuz Yağı Mıdır?

Trans yağın kaynağı bitkisel ve hayvansal yağlardır. Trans yağın domuz yağı olduğunu söyleyebilmemiz için kaynağını net olarak bilmemiz gerekir. Yani, eğer trans yağ domuz yağından elde edilmişse evet; ancak başka bir geviş getiren hayvandan elde edilmiş ise domuz yağı değildir.

İlginizi çekebilir: Sade Yağ Nedir? Nasıl Yapılır? Tarifli Anlatımı

Trans Yağ İçeren Besinler Nelerdir?

Trans yağ içeren besinler listesine geçmeden önce trans yağların neden kullanıldığını açıklamakta fayda var. Trans yağlar besinlerin daha lezzetli olmasını ve raf ömrünü uzatmak amacıyla gıda sektöründe kullanılıyor. Paketli gıdaların birçoğunda trans yağ bulunur.

Bir ürünün trans yağ içerip içermediğini etiketine bakarak anlayabilirsiniz. Çünkü paketlenmiş gıdalardaki trans yağ miktarının etikette belirtilmesi gereklidir.

İçerisinde trans yağ olan yiyecekler şu şekilde özetlenebilir:

Margarin
Patates kızartması
Fast food yiyecekler
Patlamış mısır
Ekmek, pasta vb. unlu mamuller
Dondurma
Cips
Kahve kreması

İlginizi çekebilir: Mısırözü Yağı Mı Ayçiçek Yağı Mı Sağlıklı?

Trans Yağ Zararları Nelerdir?

Uzmanlar sıklıkla beslenme rutininde sağlıklı yağlara yer verilmesinin altını çiziyor. Sağlıksız yağlar kategorisinde yer alan trans yağların tüketimi bazı hastalıklara davetiye çıkarabilir.

Trans yağların en önemli etkisi kalp ve damar sistemi üzerinedir. Bu yağın aşırı tüketimi kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riskini artırır.
Trans yağ içeriği yüksek besinleri fazla tüketmek iyi ve kötü kolesterol dengesini bozarak kötü kolesterol (LDL) seviyesini yükseltir. Bu durum kalp hastalıklarına yakalanma riskini ciddi oranda arttırır. Ayrıca trans yağlar damarların iç tabakasında hasara neden olur. Bozulan damar yapısı sonucunda damarlarda genişleme oluşabilir.
Trans yağlar ayrıca tip 2 diyabet gelişimi için önemli bir risk faktörüdür. Tip 2 diyabet, kan şekerinin normalden yüksek olduğu ve vücudun bu şekeri olması gerektiği gibi kullanamaması sonucunda gelişir. Kronik bir hastalıktır. Kan şekeri yüksek kalmaya devam ederse kalp, böbrek ve kalp gibi çeşitli organların da zarar görmesine neden olur. Trans yağlardan uzak bir diyet uygulamak damar sağlığını korumak için son derece önemlidir.
Trans yağlar vücuttaki inflamasyonu artırır. Artan inflamasyon eklem iltihabı, diyabet, kalp hastalıkları gibi birçok ciddi hastalığa sebep olur. Oluşan iltihaplanma vücudun bağışıklık sistemini zayıflatır.
Yapılan bilimsel araştırma sonucunda trans yağ tüketiminin kansere yakalanma riskini artırdığı gözlenmiştir.
Özellikle kadınlarda görülen meme kanseri riskini artırdığını kanıtlayan çalışmalar mevcuttur.
Trans yağlar, vücut için oldukça faydalı olan omega 3 yağ asitlerinin dengesini bozarak üretimini engeller.
Tüm bunların yanı sıra trans yağlar karaciğer hastalıklarına, Alzheimer’a ve obeziteye sebep olur.

İlginizi çekebilir: Aspir Yağı Faydaları Nelerdir? Nasıl Kullanılır?

Trans Yağ Nasıl Oluşur?

Trans yağlar, bazı hayvanların vücudunda doğal olarak üretilir; ancak miktarı çok azdır. Üretilen bu yağ sindirim sistemindeki bakteriler tarafından sentezlenir. Dolayısıyla bu hayvanlardan elde edilen gıdalarda, süt ve süt ürünlerinde, et çeşitlerinde az miktarda trans yağ bulunur. Doğal yollarla üretilen trans yağların sağlığa ciddi bir zararı yoktur. Ancak aşırı tüketimden kaçınılması lazımdır.

Endüstriyel yolla elde edilen trans yağ, bitkisel yağa hidrojenasyon işlemiyle hidrojen ilave edilerek üretilir. Yapay yolla imal edilen bu yağlar, sağlık açısından büyük risk oluşturur. Tüketilmemelidir.

İlginizi çekebilir: Gerçek Tereyağı Nasıl Anlaşılır? 6 Kolay Yöntem

Trans Yağ Nerelerde Kullanılır?

Trans yağlar gıda sektöründe birçok yiyecekte kullanılmaktadır:

Kraker, kek, kurabiye, cips başta olmak üzere atıştırmalık sınıfına giren birçok paketli üründe trans yağ bulunur.
Bunun yanı sıra dondurulmuş pizza, milföy vb. dondurulmuş ürünlerde de trans yağ kullanılmaktadır.
Trans yağlar ayrıca restoran ve kafe gibi işletmelerde yaygın olarak tercih edilir. Özellikle kızartmaların yoğun olarak yapıldığı fast food zincirlerinde trans yağ kullanılmaktadır.

Trans Yağ İçermeyen Ürünler Nelerdir?

Vücudunda trans yağ üretilen hayvanlardan elde edilen besinler az miktarda da olsa trans yağ içerir. Ancak bu ürünlerdeki trans yağlar doğal yolla üretildiğinden tüketilmesinde herhangi bir sorun yoktur. Örnek vermemiz gerekirse; süt ürünlerindeki yağın yaklaşık % 2-8’i trans yağlardan oluşur.

Sağlık için zararlı olan trans yağ, genellikle uzmanların sağlıksız olarak nitelendirdiği besinlerde bulunur. Sağlıklı sınıfına giren yiyecekler trans yağ içermezler. Market raflarında trans yağ içermeyen paketli atıştırmalıklar bulmak da mümkündür. Sağlıklı sloganıyla üretilen besinler genellikle trans yağ içermezler.

Sağlıklı Yaşam İçin Hangi Yağ Kullanılmalıdır?

Kendinizi daha iyi hissetmek ve sağlıklı bir bedene sahip olmak istiyorsanız öncelikle trans yağlardan mümkün olduğunca uzak kalmalısınız. Bunun için tükettiklerinizin içeriğine dikkatlice odaklanmalısınız. Dışarıda yemek yerken hangi yağı kullandıklarını sormalısınız. Sağlıklı yaşam için önerilmeyen trans yağlar ne yazık ki pek çok yerde karşımıza çıkmakta.

Peki, iyi bir beslenme için hangi yağ tercih edilmeli?

Uzmanlar günlük beslenme programına sağlıklı yağların eklenmesini vurguluyor. Bu sağlıklı yağlar hayvansal ve bitkisel kaynaklı olabilir. Doğal doymuş yağları yani hayvansal kaynakları yağları ölçülü tüketmekte fayda var. Aşırı tüketim kalp ve damar hastalıklarına neden olmakta.

Bitkisel yağlar ise organik türden seçilmeli. Zeytinyağı, avokado yağı, fındık yağı, öğünlere eklenebilir. Özellikle de zeytinyağı seçimi sizi daha sağlıklı günlere götürebilir. Omega ihtiyacınızı karşılamak adına doğal zeytinyağını tercih edebilirsiniz.

Trans Yağ Hangi Hayvandan Elde Edilir?

Doğal trans yağlar, geviş getiren hayvanlardan elde edilmekte. Keçi, koyun ve sığır gibi hayvanlar trans yağ için kullanılıyor. Et ve süt ürünlerine katkısı olan bu hayvanların sütlerinde bulunan yağlar, trans yağlarda da kullanılıyor.