Vegan Ne Demek? Vejetaryen ile Arasındaki Fark Nedir?

İçindekiler

Veganizm: Hayvansal Ürün Kullanımını Reddetmek

Son dönemin popüler konularından biri de veganlık. Hayvan haklarının daha çok gündemde olduğu, alternatif beslenme metotları üzerine kafa yorulduğu, hızlı bir bilinçlenme hareketinin yükseldiği bu dönemde “vegan, veganlık, veganizm” kelimeleri sizin de kulağınıza mutlaka çalınmıştır, peki vegan ne demek?

Vegan Ne Demek?

Vegan nedir sorusuna en genel tanım: “Bazı nedenlerle hayvan kökenli gıdaları ve diğer hayvansal ürünleri kullanmayı reddetmektir.” şeklindedir.

Tüm hayvansal gıdalardan arındırılmış beslenme biçimine veganlık denir; yani veganlar beslenme ihtiyaçlarını hayvansal ürünlerden değil bitki kaynaklı ürünlerden karşılar. Veganlar, hayvansal gıda ve ürün tüketimini reddederler.

Kırmızı et, tavuk, balık, bal, süt, yoğurt, peynir, krema, dondurma, et suyu, sakatat gibi hayvansal temelli hiçbir yiyeceğin tüketilmediği bu beslenme türünde hayvansal jelatin içeren yiyeceklere de menülerde yer yok.

Elbette veganlık veya veganizm yalnızca bir beslenme biçimi değil, aynı zamanda bir yaşam felsefesidir. Bu nedenle hayvanların derisi, yünü ve kürkünden yapılmış giyecekleri de kullanmamayı gerektirir, buna fil dişinden üretilmiş aksesuarlar da dahil! Ayrıca hayvan kürkü, tüyü, yünü ya da derisi içeren ürünler; hayvanlar üzerinde test edilmiş kozmetik ürünler kullanmamak da vegan felsefeye dahil.

Vegan nedir, nasıl olunur diye düşünmeye başladıysanız ve bu yola çıkmayı düşünüyorsanız, vegan ünlülerin hayatlarını incelemek size ilham verebilir. Vegan nedir felsefe olarak nasıl bir yaşam felsefesi benimsemek gerekir sorusuna da cevap niteliğinde örnekleri gözlemleyebiliriz.

Vegan beslenen ünlülerden birkaç örnek verelim: Sertab Erener, Güven Kıraç, Alanis Morissette, Bryan Adams, Carrie Anne Moss, Natalie Portman, Leonarda Di Caprio.

Vegan Beslenme: Veganlar Ne Yer?

Vegan beslenme konusunda bir şeyler duyan hemen herkesin aklına gelen ilk soru: vegan ne yer? Yoğurdundan tereyağına geniş yelpazedeki birçok yiyeceği saf dışı bırakan bu beslenme şekli ile nasıl bir menü ortaya çıkacağı gerçekten de merak uyandırıcı.

Vegan beslenmeye dair ihtiyacınız olan diğer tüm detaylı bilgiler:

Veganlar Ne Yer?

Veganların beslenmesinde en önemli yere sahip besin grubu bitkisel ürünler ve baklagiller diyebiliriz.

Nohut, mercimek, kuru fasulye, bezelye, soya ve barbunya gibi birbirinden lezzetli ve besleyici baklagil vegan menülerde yerini almakta.
Tereyağını devre dışı bırakan vegan yemekler, yağ ihtiyacını zeytinyağı, ayçiçek yağı, ceviz yağı gibi bitkisel yağlardan karşılar.
Köklerinden koparılmamış tüm sebzeler (kökünden koparmak da bir çeşit yaşama son vermek sayılıyor)
yeşillikler
İşlem görmemiş kuru yemişler
Soya ürünleri
Pirinç
Kinoa
Bulgur
Mısır gibi tahıllar da vegan beslenmenin önemli bir kolunu oluşturur.

Detaylı bilgi için: Vegan Beslenme Nedir? Tablo, Menü, Besin Listesi

Vegan ile Vejetaryen Arasındaki Fark Nedir?

Temel olarak hayvan yaşamına saygı niteliğinde beslenme ve yaşam biçimlerini şekillendiren vegan bireyler, aynı zamanda hayvanlar üzerinde test edilmiş hiçbir ilaç, kozmetik ürün, parfüm veya hayvan kürkünden elde edilen deri giyecekler, kürkler gibi ürünleri de asla kullanmazlar.

Bu aşamada vegan vejetaryen arasındaki fark en belirgin özelliğiyle şudur: Vejetaryenler için hayvansal gıda bir diyet olarak sınırlandırılabilirken vegan bireyler bunu bir yaşam biçimi olarak benimsemiştir. Veganizm hayvansal gıda tüketimine gitmemek dışında tümüyle hayvansal olan hiçbir ürünü kullanmamak anlamına da gelmektedir.

Vegan Diyeti: Veganlar Ne Yemez?

Veganlar ne yemez sorusunun en net cevabı olarak hayvansal ürünler diyebiliriz. Aşağıdaki listede veganların tüketmediği yiyeceklere bitkisel kaynaklı alternatif besinler de yer almaktadır:

Süt ve Süt Ürünleri

Süt ve sütten türeyen hiçbir yiyecek vegan yaşam tarzı içinde yer alamaz. Yoğurt, krema, dondurma ve peynir çeşitleri veganlar tarafından tüketilmez. Vegan beslenmede hayvansal sütlerin yerini bitkisel kaynaklı tofu peyniri (vegan peyniri), soya ürünleri, badem sütü ve pirinç sütü gibi alternatif besinler alır.

Kırmızı Et, Balık, Tavuk, Sakatat ve Et Suyu

Vegan menülerde üstü çizilen ilk besin grubu et, balık ve tavuktur. Buna elbette sakatatlar ve et suları da dahil. Bunun yerine veganlar doğal tofu, tahıllar ve sebzeleri bir araya getirerek aynı vitamin ve mineralleri bitkisel kaynaklardan almaya çalışır. Bu noktada B12, demir, protein ve D vitaminlerini zaman zaman takviye olarak almak gerekebilir.

Yumurta

Hayvansal gıdaların hiçbirinin tüketilmediği bu beslenme modelinde yumurtaya da yer yok. Örneğin hamur işleri için veganlar yumurta yerine soya unu veya ezilmiş muz kullanır. Aynı şekilde doğal tofu ile çırpılmış yumurta etkisi yaratılabilir. Konserve nohut suyu olan aquafaba çırpılarak yumurta akı alternatifi olarak kullanılabilir.

Bal

Veganların beslenme listelerinde üstü çizilen bir diğer yiyecek de arıların ürettiği bal. Veganlar tatlandırıcı ihtiyaçlarını bal yerine; pekmez, elma şurubu, agave şurubu ve akçaağaç şurubu gibi alternatiflerden karşılar.

Tereyağı

Hayvansal bir gıda olduğu için vegan beslenmede tereyağı tüketilmez; yerine bitkisel kaynaklı yağlar tercih edilir. Zeytinyağı, ayçiçek yağı, ceviz yağı bunlardan en bilinenleridir.

Sığır Jelatini

Çorbalar, soslar, şekerlemeler, dondurmalar, jelibonlar, dondurulmuş yiyecekler sığır jelatini içerebildiği için veganlar tarafından her zaman sorgulanması, içeriği dikkatle incelenmesi gereken yiyeceklerdir. Sığır jelatini yerine bitkisel içerikli kıvam verici agar agar tozu kullanılabilir.

Vegan Yiyecekler Nelerdir?

“Bunca şeyi öğünlerden çıkarınca geriye ne kaldı ki?” diye düşünen karamsar bir etobursanız hem zengin hem de sağlıklı vegan yiyecekler listesi size yardımcı olacaktır.

Binbir çeşit sebze, meyve, bitkisel kaynaklı besinler, tahıllar ve baklagiller ve hatta çikolatadan vazgeçemeyenler için vegan çikolatalar bile bu listede mevcut. Veganlıkta besinlerden en verimli şekilde faydalanmak için bol bol su içmek gerektiğini de hatırlatalım. En doğru vegan beslenme diyeti için beslenme uzmanınıza danışınız.

Veganlar Neyi Savunur?

Veganizm olarak da bilinen veganlık yaşam biçiminin hayvan haklarını koruyacak şekilde düzenlenmesidir.

Hayvanların sömürülmesine karşı mücadele eden veganlar sadece gıdalarda değil tüm yan ürünlerde de hayvansal kaynakları kullanmayı reddeder. Veganlığın amacı ne sorusunun cevabı; insanlar gibi duygulara ve hislere sahip olan hayvanların, insanların elzem ihtiyacı olmamasına rağmen öldürülmesinin önüne geçmektir.

Vegan Beslenmeye Uygun 10 Tarif

1) Sebzelerin Gücü Adına: Vegan Köfte!

Patates, havuç ve kabağın eşsiz birleşimi ile vegan köfte menülerde sıkça yer verilebilecek hem pratik hem de besleyici vegan tarifler arasında. Yarım saat içinde kolaylıkla hazırlayabileceğiniz bu vegan köfte tarifini bol yeşillikli bir salata ile tamamlayabilir, bu lezzetli öğünün keyfini çıkarabilirsiniz. Vegan Köfte

2) Çayın Yanında Yumurtasız Sütsüz Kakaolu Vegan Kek

Vegan beslenme şeklinde pek çok yiyecekten vazgeçmek gerektiği düşünülse de aksine hayvansal gıdaların yerine alternatif besinler kullanılarak menüyü zengin tutmak mümkün. Örneğin çay ve kahvenin yanında şöyle yumuşacık bir kakaolu kek hiç de fena olmaz diye düşünen bir vegansanız, yumurtasız ve sütsüz kakaolu vegan kek tarifimiz tam da size göre. Yumurta yerine elma sirkesi kullanılan bu enfes kek tarifini mutlaka denemelisiniz. Yumurtasız ve Sütsüz Kakaolu Kek

3) Vegan Menülerde İtalyan Esintisi: Vegan Pizza

“Her şey tamam da şöyle lezzetli bir pizza olmadan yaşayamam!” diyenler için vegan pizza menülerde çoktan yerini aldı. Mantar, mısır, domates, biber, zeytin gibi birbirinden lezzetli bileşenin buluştuğu bu güzel tarifi kalabalık buluşmalar için değerlendirebilir veya bu enfes sebzeli pizza ile kendinizi ödüllendirebilirsiniz. Vegan Pizza

4) Menüde Meyveli Tatlılara Yer Açın: Vegan Ayva Tatlısı

Vegan yaşam felsefesi ile birlikte sütlü tatlıları hayatınızdan uğurlamış olabilirsiniz ama bu menünüzde lezzetli tatlılara yer olmadığı anlamına gelmez, işte karşınızda vegan ayva tatlısı! Hazırlanırken kullanan karanfil ve tarçın sayesinde iştah açan bir kokuya da sahip olan bu enfes tarif vegan menülere lezzet katacak. Vegan Ayva Tatlısı

5) Çikolata Tutkunları İçin Vegan Çikolata Sos

Gerçek bir çikolata tutkunuysanız ve vegan beslenmeyi hayatınızda yerleştirmeye çalışıyorsanız bu enfes tarifi mutlaka denemelisiniz. Hiçbir hayvansal gıda içermeyen vegan çikolata sosu tüm tatlılarınızda güvenle kullanabilir, vegan dondurmanızın üzerinde afiyetle tüketebilirsiniz. Yalnızca 20 dakikanızı ayırarak hazırlayacağınız vegan çikolata sosu meyvelerle de buluşturarak kendinizi ödüllendirebilirsiniz. Vegan Çikolata Sos

6) Hem Lezzetli Hem Pratik Vegan Şekersiz Kurabiye

Öğün aralarınız için lezzetli ve besleyici alternatifler arayan bir vegansanız yalnızca 20 dakikada hazırlayabileceğiniz vegan şekersiz kurabiyeye mutlaka şans vermelisiniz. Pekmezle tatlandırılmış, yulaf ezmesi ve kuru üzüm tanelerinin buluştuğu bu enfes tarife 3 adet de muz eşlik eder. İçerdiği yulaf ve muz ile bu tarif sağlam bir vegan protein kaynağı. Vegan Şekersiz Kurabiye

7) Vegan Dostu Lübnan Lezzeti: Falafel Nohutlu Vegan Köfte

En bilinen Lübnan yemeklerinden biri falafel de vegan yemekler arasında almakta. Ana bileşeni nohut olan bu enfes tarif, içerdiği zengin baharatlar ile de benzersiz bir tada sahip. Son dönemde nohutlu vegan köfte olarak da anılan bu enfes tarif ile Lübnan yemek kültürü ile tanışma fırsatı yakalayabilirsiniz. Falafel (Nohutlu Vegan Köfte)

8) Kakaolu ve Kahveli Enfes Vegan Kek

Süt ve yumurta kullanmadan tamamı vegan malzemelerle hazırlanmış bu enfes kakaolu, kahveli kek çay ve kahve saatlerinize tüm lezzetiyle eşlik edecek. 15 dakika gibi kısa bir sürede hazır olan vegan kekinizi dilerseniz pudra şekeri ile de süsleyebilirsiniz. Vegan Kek

9) Ara Öğünler İçin Kuru Meyveli Vegan Enerji Topları

Gün içinde biraz enerji desteği için bir şeyler atıştırmaya ihtiyaç duyduğunuzda imdadınıza sağlıklı bir seçenek olarak kuru meyveler yetişir. Rutini kırmak ve enerji kaynağınızı daha iştah açıcı hale getirmek için kuru meyveli vegan enerji toplarını mutlaka denemelisiniz. Chia tohumu ve ezilmiş kuru yemişleri de içeren bu tarifi yarım saatinizi ayırarak hazırlayabilirsiniz. Kuru Meyveli Vegan Enerji Topları

10) Sağlıklı Atıştırmalık Fırınlanmış Nohut Cipsi

Jelatin içeren şekerlemeler, paketli ürünler yerine zengin besin değerine sahip bir baklagil ile de pekala atıştırabilirsiniz. Haşlanmış nohutların baharat ve zeytinyağı ile soslanıp fırınlanmasıyla hazırlanan bu enfes tarif oldukça da pratik! Fırınlanmış Nohut Cipsi